سیدجمال ساداتیان تهیهکننده سینما با اشاره به اینکه اگر قرار باشد درباره کمبود سالن سینما در کشور صحبت کنیم ابتدا باید ببینیم استانداردها چه قدر است، گفت: در حال حاضر سرانه سالنهای سینما در شهرهای اروپایی یک تعریف و در آمریکا تعریف دیگری دارد. آمریکا با ۳۰۰ میلیون جمعیت ۴۰ هزار سالن دارد و اگر ما بخواهیم خود را با این کشور مقایسه کنیم، در حالی که یک چهارم جمعیت داریم باید ۱۰ هزار سالن نمایش داشته باشیم.
وی ادامه داد: همچنین میتوان کشور ترکیه که همسایه ایران و جمعیت هر دو کشور نزدیک به هم است، مثال زد. ترکیه بیش از ۳ هزار ۶۰۰ سالن نمایش دارد و ما امروز به برکت مجتمعهای تجاری که در کشور ساخته میشود، در بهترین حالت به ۶۰۰ سالن نمایش رسیدیم و نسبت به کشور ترکیه ۳ هزار سالن کم داریم. برای رسیدن به ۳ هزار ظرفیت دیگر باید یک نهضت سالنسازی به وجود بیاید.
این تهیهکننده سینما با اشاره به اینکه در ایران، سینما، تئاتر و موسیقی در اوقات فراغت مردم میتواند جایگاه رفیعی داشته باشد، بیان کرد: ناگفته نماند که در این میان سینما ارزانتر و فراگیرتر است و میتواند در مناطق مختلف راحتتر در دسترس مردم قرار بگیرد.
چگونه میتوان نهضت سالنسازی به راه انداخت؟
ساداتیان افزود: شما تصور کنید از میدان ونک تا تجریش به لحاظ اقتصادی، سینما در زندگی مردمی که در این مناطق ساکن هستند، جایگاهی دارد اما پرسش اصلی اینجاست که در این منطقه چند سالن نمایش با چه تراکم جمعیتی داریم؟ با یک حساب سرانگشتی به این نتیجه میرسیم که به لحاظ سرانه سالن، عقب هستیم اما چگونه میتوانیم نهضتی به وجود آوریم که سالنسازی افزایش پیدا کند؟ قطع به یقین بحثهای اقتصادی میتواند تأثیرگذار باشد.
وی یادآور شد: میگویند قبل از انقلاب دو، سه فیلم آن قدر فروش داشته که نهضت سالنسازی برایش به وجود آمده است. در حقیقت آنقدر تهیهکنندگان درآمد کسب کردند که دست به ساخت سالن سینما زدند. اما آیا ما میتوانیم فیلمهای جذابی بسازیم که مخاطب با آن ارتباط برقرار کند و جذبش شود تا این رونق اقتصادی که بسیار مؤثر است، برای سینما به وجود بیاید؟
قبل از انقلاب آنقدر تهیهکنندگان درآمد کسب کردند که دست به ساخت سالن سینما زدند. اما آیا ما میتوانیم فیلمهای جذابی بسازیم که مخاطب با آن ارتباط برقرار کند و جذبش شود تا این رونق اقتصادی که بسیار مؤثر است، برای سینما به وجود بیاید؟ این تهیهکننده سینما درباره ورود مؤسسه «بهمن سبز» حوزه هنری به بحث احیا و بازسازی سالنهای قدیمی و احداث سینماهای جدید عنوان کرد: پس از انقلاب اسلامی برخی از سالنهای سینما که در مقطعی به دلیل بیتوجهیهای مکرر از بین رفت، در اختیار حوزه هنری قرار گرفت. در دو سال اخیر به همت سازمان سینمایی حوزه هنری، سالنهای قدیمی سینما بازسازی و سالنهای جدید به چرخه اکران اضافه شده است. مدیران فعلی این نهاد مطابق با ضابطه وزارت ارشاد و فضای کلی کشور رفتار میکنند و لذا این سالنسازی میتواند به همه کمک کند.
ساداتیان افزود: امروز تیمی که در سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری هستند، سعه صدر و با اهالی سینما تعامل دارند و کنار میآیند و همچنین از سیاستهای وزارت ارشاد تبعیت میکنند اما در دورهای کسانی با مواضع تندی که داشتند، نه تنها به توسعه سینما کمک نکردند، بلکه باعث رخوت سینما شدند.
وی ادامه داد: ما باید در کشور مرتب سالنهای سینما را افزایش دهیم و این، امری پسندیده است و کار مؤسسه «بهمنسبز» حوزه هنری قابل تحسین است. قدم بعدی این است که چگونه از سینماها بهرهبرداری شود تا در خدمت نمایش آثار و به تبع آن در خدمت رفاه مردم قرار گیرد.
این تهیهکننده سینما در بخش دیگری از صحبتهای خود با بیان اینکه قطع به یقین اگر به طور متوسط ۱۰۰ فیلم در ایران ساخته شود، تعداد سالنهای موجود برای اکران این ۱۰۰ فیلم کم است؛ حتی اگر قبول کنیم همه آثاری که ساخته میشود، ظرفیت نمایشی ندارند، مطرح کرد: همه آثاری که ظرفیت نمایشی دارند هم به دلیل آنکه سالنهای نمایش را برای آثار جیرهبندی کردهایم، یعنی فیلمها را ۸ تا ۱۰ هفته اکران میکنیم، نمیتوانیم در زمان دلخواه به نمایش بگذاریم.
وی ادامه داد: در حالی که اگر تعداد سالنهای سینما استاندارد باشد، میتواند یک توافقی بین صاحب فیلم و سالندار اتفاق بیفتد، یعنی اگر اثری فروش خوبی داشت و مردم از آن استقبال کردند، اکرانش تا چند ماه ادامه داشته باشد. ناگفته نماند که برخی فیلمها به فروش ۷۰ میلیارد تومانی در سینمای ایران رسیدند و برخی دیگر به دلیل عدم استقبال مردم فروش آنچنانی را تجربه نکردند. در این حالت دادن ۸ سانس و یا ۲ سانس تأثیری ندارد.
فیلم خوب پای مردم را به سینما باز میکند
این تهیهکننده سینما تاکید کرد: فیلمهای خوب میتوانند پای مردم را به سینما باز کنند. پس باید تعداد سالنهای نمایش آنقدری باشد که در دسترس عام مردم قرار بگیرد تا برای تماشای آن به سینما بروند. تجربه نشان داده است ساعت نمایش برخی از آثاری که مردم با آن ارتباط برقرار میکنند، برایشان در اولویت نیست بلکه مهم این است خود را به سالن نمایش برسانند و فیلمها را ببینند. در حقیقت این فیلمها هستند که توانستهاند چراغ سینما را روشن نگه دارند.
به گفته ساداتیان، چرخه تولید به چرخه اقتصادی سینما بستگی دارد یعنی اگر اثری فروش خوبی داشته باشد، تهیهکننده آن فیلم بعدیاش را بهتر میسازد چون درآمد بیشتری کسب کرده و میتواند با سخاوت بیشتری پول خرج کند. در حقیقت رونق تولیدات سینمایی کاملاً به گیشه بستگی دارد.
وی در پایان با بیان اینکه قطعاً فرآیند ساخت سالن نمایش متفاوتتر از تولید فیلم سینمایی است، عنوان کرد: برای ساخت یک فیلم سینمایی امروز باید نزدیک به ۲۰ میلیارد هزینه کرد اما ساخت مجتمعهای سینمایی نیازمند ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه است. پس اگر بخواهیم ۵۰۰ سالن سینما در کشور ایجاد کنیم، قطعاً سرمایه هزار میلیارد تومانی لازم است که این از عهده بخش خصوصی کاملاً خارج است، چراکه توجیه اقتصادی ندارد. شهرداریها در مناطق مختلف به سالن نمایش مجهزند اما چون توان مدیریت بهرهبرداری ندارند، آن را به بیرون مجموعه واگذار میکنند. اگر در این حالت گوشه چشمی به بخش خصوصی داشته باشند، قابل اطمینانتر است یعنی میتواند ضریب بهرهبرداری را بیشتر کند. ناگفته نماند که نگاه ایدئولوژیک به این مدیریت نه تنها کمک حال سینما نیست بلکه به ضد خودش تبدیل میشود.