قاسم تبریزی؛ نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران بیان کرد: در زمینه توسعه فرهنگ مطالعه علاوه بر تشویق و راهنمایی، نقش رسانه‌ها و نهاد‌های فرهنگی بسیار تعیین کننده است. در چهار دهه اخیر فعالیت‌های مفیدی در زمینه رشد رسانه‌ها انجام شده است، اما هنوز نتوانسته‌ایم به جایگاهی که درخور نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است، برسیم.
وی افزود: در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فرمایشات امام خمینی (ره) و رهنمود‌های مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، مباحث و دستوراتی در موضوع کتاب و کتابخوانی وجود دارد که افق تمدنی آینده ما را تعیین می‌کنند. با توجه به این منابع باید گفت که متأسفانه رسانه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی ما آنچنان که باید عمل نکرده‌اند.
تبریزی گفت: اگر جوامعی را که به سطح مطلوب کتابخوانی رسیده‌اند، مورد مطالعه قرار دهید، به یک برنامه‌ریزی مدون و مستمر همراه با نظارت و ارزیابی دقیق خواهید رسید که در نهادینه کردن این فرهنگ موثر بوده است. در جامعه ما برنامه‌ریزی مدون و حرکات مستمر کمتر دیده شده است. گاهی برنامه‌ها و ایده‌های مفید مثل یک موج و یا باران تند اجرا و به سرعت هم فراموش می‌شوند. درحالی‌که فرهنگ مطالعه، مقوله‌ای است که باید از دبستان تا بدنه نخبگان را دربرگیرد و با برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی پیوسته توأم باشد.
این پژوهشگر تاریخ معاصر ایران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته که باید در حوزه فرهنگ هزینه کرد، ادامه داد: باید بدانیم که هزینه کردن برای نسل‌های بعد عین یک سرمایه‌گذاری پرسود بوده و نتایج آن ممکن است بین پنجاه تا صد سال بعد خود را نشان دهد. اگر به فکر تولید علمی هستیم، باید سرمایه‌گذاری‌های ما از دوران کودکی و از کودکستان‌ها و بعد محیط‌هایی مانند آموزش و پرورش باشد. باید این نسل‌ها استعدادیابی شوند تا بعد‌ها بتوانیم از خلاقیت جوان آن‌ها بهره ببریم.
وی بیان کرد: فرهنگ گذشته ما ذیل فرهنگ استعمار بود. ما امروز به‌دنبال مفاهیمی همچون استقلال فرهنگی و علمی هستیم و براساس این افق فرادستی که از مکتب امام خمینی (ره) و قانون اساسی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نشأت می‌گیرد، هنوز جای کار بسیار وجود دارد. هفته کتاب یک ایده خوب و مفید است، اما باید سراسر کشور را دربرگیرد.
تبریزی با تأکید بر اینکه صداوسیما باید مشوق کتاب و مشوق اهالی قلم و اندیشمندان باشد، گفت: ما به‌ویژه در عرصه تبلیغ اندیشه و ادبیات دفاع مقدس، خوب عمل نکرده‌ایم. ضمن قدردانی از کسانی که آتش به اختیار در حوزه فرهنگ دست‌به‌کار شده‌اند، معتقدم فعالیت‌های سیستماتیک و نظام‌مند برای توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه انجام نشده است. برای درک این امر کافیست به ابعاد جنگ نرمی که در آن قرار داریم، توجه کنید.
این پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، راهکار عملیاتی برای بهبود این وضعیت را اجرای طرح‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی دانست و افزود: این طرح‌ها باید الزاما با نظارت و ارزیابی در تمامی ابعاد دنبال شود. البته همچنان معتقدم که باید کار از دوران کودکی و از مهدکودک‌ها کلید بخورد و تا دانشگاه‌ها و محققان عرصه‌های مختلف، ادامه پیدا کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته که دولت باید غذای فکری جامعه را تأمین کند، بیان کرد: سوال من این است که آیا رسانه‌های ما براساس نیاز‌های انقلاب و جامعه تولید محتوا کرده‌اند؟ به‌نظرم این نکته باید بررسی شود. فراموش نکنیم که ما باید جهان اسلام را تغذیه کنیم. انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی بود و پیشوای انقلاب ما بر صدور فرهنگ و ایدئولوژی اسلامی تأکید داشت. حالا باید بپرسیم در پسِ چهل و اندی سالی که از انقلاب گذاشته، آیا آن میزان آگاهی که نسل جوان ما از فوتبالیست‌ها دارند، با دانش آن‌ها نسبت به نویسندگان تمدن خود، برابری می‌کند؟
تبریزی در پایان گفت: نقد و بررسی کتاب‌ها، مقوله‌ای جدی است که باید به آن توجه شود. همچنان که لازم است، در حوزه علوم انسانی کار‌های تألیفی درخوری خلق شود. این‌ها همه موضوعاتی هستند که لازم است در هفته کتاب روی آن‌ها فکر و برنامه‌ریزی کرد؛ یک برنامه‌ریزی منظم، مستمر و توأم با نظارت و ارزیابی.
