آرش فهیم، منتقد درباره مسئولیت پذیری سلبریتیها گفت:یکی از چالشهای فرهنگی و اجتماعی امروز ما، فقدان مسئولیت پذیری سلبریتیهاست. افرادی که شهرت و موفقیت خود را از جامعه گرفته اند، اما به همان اندازه نسبت به این جامعه، تعهد و مسئولیت ندارند و برای منافع شخصیشان یا برای خوشامد عدهای خاص، طوری اظهار نظر و رفتار میکنند که تنها نتیجهاش ضربه به مردم و کشور است.
وی ادامه داد: مشکل بسیاری از سلبریتیهای ما این است که بعد از رسیدن به شهرت و تمول مالی و رسیدن به زندگی لاکچری و غرق شدن در اشرافیت، تعاملشان با مردم و کف جامعه بعضا قطع و محدود به شبکههای اجتماعی و حلقه دنبال کنندگان میشود. در نتیجه تصویر و تصوری که از مردم دارند به آنچه در فضای مجازی و شبکههای ماهوارهای پخش میشود، خلاصه میشود. برخی از آنها تحت فشار یا جوسازی همین فالورها یا برای جذب لایک و فالور بیشتر، فریب سناریوهای جعلی را میخورند. این خیلی دردناک است که یک بازیگر یا فوتبالیست که باید معلم و الگوی مردم باشد، نقش خود را در حد یک ربات انتشار و ضریب فیک نیوز پایین بیاورد.
تفاوت آشکاری بین رفتار و گفتار چهرههای صاحب علم و دانش
فهیم عنوان کرد: در همین وقایع و ناآرامیهای اخیر، تفاوت معناداری بین موضعگیری سلبریتیهای برج عاج نشین با هنرمندانی که زیست مردمی و مماس با اقشار مختلف مردم را دارند و بجای فضای مجازی، در دنیای واقعی مردم را میبینند و در پی لایک و دنبال کننده نیستند، شاهد بودیم. همچنین تفاوت آشکاری بین رفتار و گفتار چهرههای صاحب علم و دانش نظیر استادان دانشگاه، نویسندگان و هنرمندان فرهیخته با حرکات سلبریتیهای بعضا کم سواد را دیدیم. همین وقایع ثابت کرد که افراد هرچقدر بیشتر اهل مطالعه و سواد و همچنین ارتباط نفس با نفس با مردم باشند، کمتر اسیر بازیهای سیاسی میشوند.
اظهار نظر نسنجیده و رفتار دور از درایت برخی از افراد مشهور
این منتقد توضیح داد:من برای اظهار نظر و تمایل سیاسی همه هنرمندان و چهرههای مشهور احترام قائل هستم، اما مسئله، اظهار نظر نسنجیده و رفتار دور از درایت برخی از افراد مشهور است که ابتدا خودشان بازیچه قرار میگیرند و سپس برخی مردم را بازیچه قرار میدهند. باید توجه داشته باشیم که یک فرد عامی، اظهار نظرش تأثیری ندارد، اما یک سخن هنرمند که بخش گستردهای از مردم مخاطبش هستند، در شرایط بحرانی میتواند عواقبی مثبت یا منفی در پی داشته باشد. هر چند که اکثر مردم ما به خاطر تجربیات قبلی امروز به بلوغ فکری لازم رسیده اند و میتوانند بین اظهار نظر درست و غلط سلبریتیها تمایز قائل شوند، اما حتی عدهای اندک هم نباید با دست فرمان غلط سلبریتیها گمراه شوند.
وی افزود: یک اظهار نظر دروغ یا اشتباه فلان سلبریتی، ممکن است موجب تفرقه و ایجاد شبهه و ترویج شایعه و آسیبهای دیگر به مردم شود. در همین وقایع اخیر هم بخشی از هزینههای مالی و جانی به بار آمده به دلیل حرفهای غلط و دور از واقعیت بعضی سلبریتیها بود. همچنان که این حرفها با توجه به بازتاب در خارج از کشور، میتواند به اهرمی برای تحریم و فشار بیشتر بر کشورمان استفاده شوند.
تعامل بیشتر مدیران و سیاستگذاران فرهنگی کشور با سلبریتیها
فهیم بیان کرد: برای تعامل بیشتر مدیران فرهنگی با سلبریتیها راه حلهایی را میتوان پیشنهاد داد؛ ازجمله اینکه مدیران و سیاستگذاران فرهنگی کشور باید زمینه را برای تعامل بیشتر سلبریتیها با مردم فراهم کنند. یادم میآید شهید سیاح طاهری در سالهای آخر عمر پر برکتش، جشنوارهای سینمایی در مناطق محروم و استانهای جنگ زده برگزار میکرد و کارش این بود که در این جشنواره، هنرمندان و سلبریتیها را میبرد تا از نزدیک مردم این مناطق را ببینند و با اتفاقات دوران دفاع مقدس بیشتر آشنا شوند. تدارک برنامههای مشابه باعث تغییر نگاه بسیاری از سلبریتیها و تصور آنها از مردم خواهد شد.
وی ادامه داد: همچنین لازم است که برای سلبریتیها دورههای مطالعاتی به ویژه در زمینههای تاریخی و رسانهای برگزار شود. اینکه یک سلبریتی به سادگی فریب رسانه وابسته به اسرائیل یا رژیم آل سعود را میخورد، نشان از درک ضعیف او از ماهیت و هویت این گونه رسانه هاست. شاید اگر سلبریتیهای ناآگاه از پشت صحنه اتفاقات و مسائل آگاه باشند، مسئولانهتر رفتار کنند. همچنین میتوان ساختارهایی را برای فعالیت سلبریتیها در فضای مجازی طراحی و تعریف کرد. همان طور که برخی نویسندگان کتابهای خود را قبل از چاپ به ویراستار یا ناظر محتوایی میسپارند تا اشکالات یا اشتباهاتش را برطرف کنند، محتوای انتشار یافته توسط افراد مشهور در فضای مجازی نیز خیلی وقتها نیازمند ویراستاری است.
فهیم در پایان گفت: بنده تجربهای جالب در این زمینه دارم؛ یک بار با هنرمندی مصاحبه کردم و او حرفهایی زد که بعضا با نظرات قبلی او درتضاد بودند، فردای همان روز مصاحبه تماس گرفت و خواستار اصلاح سخنانش شد و گفت که در زمان مصاحبه، به خاطر یک ماجرایی عصبی و ناراحت بوده و صحبتهایی کرده که از سر احساسات لحظهای و زودگذر هستند و با نظر واقعی و تعریف اصلی او از مسائل متفاوت است. این تجربه برای فعالیت بسیاری از هنرمندان در فضای مجازی هم صادق است و آنها گاهی تحت تأثیر احساسات موقت و شرایطی که در آن قرار دارند یا جوسازی اطرافیان، ممکن است حرفهایی بر زبان آورند که بعدا خودشان هم پشیمان شوند، اما پشیمانی یک سلبریتی در سخن گفتن ممکن است فایده چندانی نداشته باشد، چون تأثیرش را به طور فراگیر خواهد گذاشت. به هر حال، میتوان قانونی را تعریف کرد که سلبریتیها برای فعالیت در فضای مجازی، تحت کنترل و نظارت برخی همکاران و همراهان دلسوز و باتجربه و صاحب سواد خودشان، به عنوان ویراستار فنی و محتوایی قرار داشته باشند.