این روزها در کنار ساخت سریال " سلمان فارسی " به کارگردانی داود میرباقری، سریال "موسی(ع)" به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا به شروعِ فیلمبرداری نزدیک شده است. اما در این سال‌ها بیشتر از تولید کارهای الف‌ویژه و ماندگار، تکرارِ مجموعه‌هایی همچون « مختارنامه »، «امام علی(ع)» و «ولایت عشق» روی آنتن بردند.
حتی بحثِ سریال شدن "ملک سلیمان" مطرح است؛ همچنین ساختِ آثاری مثل شهید صیاد شیرازی و در کنار الف دزفول و برخی کارهای حوزه جاسوسی و امنیتی، جای سریالهای دینی و مذهبی خالی است. سریال‌هایی که هر بار روی آنتن آمده‌اند توجه طیف گسترده‌ای از مخاطبین را به جعبه جادو جلب کرده‌اند. یا به نوعی دوباره مخاطب را با آنتن تلویزیون آشتی می‌دهد که این روزها کمتر کارهای جان‌دار با محتوا می‌بینند.
این تأثیرگذاری حوزه دینی و مذهبی تلویزیون با سریالهای «امام علی(ع)»، «مختارنامه»، «یوسف پیامبر»، «اصحاب کهف»، «امام رضا(ع)»، «تنهاترین سردار» و حتی «صاحبدلان» که این روزها دوباره تکرار می‌شوند نشان داده که چقدر مؤثر، مفید و پرطرفدار است. اما سال‌هاست که به‌غیر از گام برداشتن برای ساخت سریال «سلمان فارسی» و «موسی(ع)»، کاری برای امامان معصوم انجام نمی‌دهیم.
همیشه سریالهای دینی و مذهبی باعث شده‌اند بسیاری از افراد به‌ویژه جوانان به مطالعه تاریخ اسلام علاقه‌مند شوند. فارغ از هر نوع پرداخت دینی و مذهبی دیگر، اولویت ما باید ائمه معصومین(ع) باشد و محدودیت در به‌تصویر کشیدن چهره امامان معصوم بهانه خوبی برای نپرداختن به زندگی آن بزرگواران نیست. اکنون پرداختن به شخصیت امام صادق(ع) و ابعاد علمی و فقهی زندگی ایشان، ضروری به‌نظر می‌رسد.
یادمان می‌آید دهه 1380 قرار بود تلویزیون سریالی ویژه امام صادق(ع) ساخته و پرداخته کند. اتفاقاً آن روزها نام مهدی سجاده‌چی هم به‌عنوان نویسنده این سریال تلویزیونی اعلام شد. اما برای این کار هیچ‌وقت اتفاقی نیفتاد تا به مراحل تولید برسد و یک تیم سوری و کویتی وارد عمل شدند و سریالی به‌نام «امام الفقها الصادق(ع)» جلوی دوربین بردند در حالی که قرار بود سریال این حضرت ابتدا در صداوسیمای جمهوری اسلامی ساخته شود. «سامی جنادی» نام کارگردان سوری این سریال است.
در خلاصه داستان این سریال، آمده است: گفته شده او (امام صادق(ع)) نخستین مدرس علم کیمیا بوده که جابربن حیان به‌دست او پرورش یافته و «صادق» خوانده شده است. برخی از رسانه‌ها اعلام کردند که این سریال با توجه به نامش نگاهی به تربیت شدن ائمه اربعه اهل‌تسنن به‌دست مبارک امام صادق(ع) داشته باشد.
بالأخره هر کمپانی، تلویزیون و نهاد فرهنگی در کشورهای مختلف، سَنگ فرهنگ و اندیشه‌های خودش را به سینه می‌زند و اگر ما همین‌طور در ورطه غفلت به‌سر ببریم، از دین، دیانت، تمدن و فرهنگ‌مان چیزی باقی نمی‌ماند و همه را با ساخت آثار فرهنگی و هنری خاصّ خودشان مصادره می‌کنند، در صورتی که همگان می‌دانند امام صادق(ع) رئیس مذهب شیعه‌اند و شیعه باید حرف‌های جدّی درباره این امام همام بزند. در سال 1382 خبرهایی درباره ساخت سریال امام صادق(ع) در سیمافیلم منتشر شد و اما هنوز منتظریم تا این مفاهیم ارزشمند را جلوی دوربین ببینیم.
اما نه‌تنها خبری از این سریال نشد بلکه سال‌های بعد کاری تحت عنوان «جابربن حیّان» به آنتن رسید که در گوشه‌ای از اتفاقات شاگرد معروف حضرت یک نگاه کوچک و کوتاهی به حضرت داشت در حالی که کماکان تلویزیون خودش را درگیرِ سریالهای سطحی، پیش‌پاافتاده، زودگذر و تحت لوای لوکیشن‌های آپارتمانی کرده و شاید به این باور نرسیده که چقدر فرهنگ دینی و اسلامی ما نیازمند کارهای مؤثر و باورساز است.
بارها تنها مجموعه تلویزیونی که از حاشیه واردِ زندگی «امام صادق(ع)» شد در قالب دو بخش فیلم سینمایی روی آنتن می‌رود؛ جابربن حیان کیست؟ جابر شاگرد و دوست امام صادق (ع) بود و امام را شخصی والا و مهربان یافت؛ به طوری که نمی‌توانست از او جدا و بی‌نیاز بماند. جابر می‌کوشید تا با راهنمایی استادش، علم شیمی را از بند افسانه‌های کهن مکاتب اسکندریه برهاند و در این کار تا اندازه‌ای به هدف خود رسید. برخی از کتاب‌هایی که جابر در زمینه شیمی نوشته عبارتند از: الزیبق، کتاب نارالحجر، خواص اکسیرالذهب، الخواص، الریاض و ... .
وی به آزمایش بسیار علاقه‌مند بود. از این رو ، می‌توان گفت نخستین دانشمند اسلامی است که علم شیمی را بر پایه آزمایش بنا نهاد. جابر نخستین کسی است که اسید سولفوریک یا گوگرد را از تکلیس زاج سبز و حل گازهای حاصل در آب به دست آورد و آن را زینت الزاح نامید. جابر اسید نیتریک یا جوهر شوره را نیز نخستین بار از تقطیر آمیزه‌ای از زاج سبز ، نیترات پتاسیم و زاج سفید به دست آورد.
بعد از این‌همه سال هنوز هم مهدی سجاده‌چی به‌عنوان نویسنده آن سریال دغدغه دارد برای امام صادق(ع) کاری ساخته شود. او همچنین چند صباح قبل به خبرنگار خبرگزاری تسنیم، گفته بود:
"آن زمان این روال بود که زندگی ائمه اطهار در تلویزیون به‌تصویر کشیده شود اما بعد از مدتی اشتیاق و انگیزه، به‌یک‌باره اراده دوستان برای انجام چنین کار مهم و مؤثری، در سیمافیلم به پایان رسید. در میانه‌های راه تحقیق، پژوهش و نگارش، کار متوقف شد و تا امروز هم هیچ خبری از آن نشد. نه‌تنها در این سال‌ها هیچ صحبت دیگری با من نشد و حتی جایی ندیدم دغدغه‌ای برای ساخت سریالی درباره امام صادق(ع) به‌وجود بیاید. "به‌سراغ این وقایع مهم تاریخی و مذهبی نرفتن کار اشتباهی است و یک طیف گسترده‌ای از مخاطبین را از دست می‌دهد."
اساساً باید از مدیران مربوطه پرسید که وقت آن نرسیده کاری برای شیعه، رئیس مذهب شیعه و آغازگر فصل جدیدی از اتفاقات شیعه، ساخته شود؛ البته درست است که ما درباره احیای فرهنگ جهاد و شهادت در ساخت یک کار خوب برای خانواده‌های شهدای‌مان، هم نتوانسته‌ایم کار تأثیرگذار و فاخری ارائه دهیم اما جامعه دینی و مذهبی ما منتظر یک نگاه شیعه در یک مجموعه تلویزیونی به‌نام امام صادق(ع) است.
هر روز این خلأ جدّی‌تر می‌شود؛ چون به کارهای بی‌معنا و مفهومی میدان داده‌ایم که هیچ‌کدام نتوانسته‌اند اقبال مخاطب را نسبت به خودشان جلب کنند. در حالی که هنوز مخاطب طرفدار همان قدیمی‌ها و نوستالژی‌های تلویزیونی است که بخش عمده‌ای از آنها به همین آثار مذهبی و دینی برمی‌گردد. اما چرا امروز بیش از هر برهه‌ای اهمیت دارد واردِ ساخت کارهای دینی و مذهبی بشویم و یا این حوزه را بیشتر جدّی بگیریم؟!
چون غربی‌ها با ساخت سریال‌ها و فیلم‌های نامربوط تیشه به ریشه اعتقادات و شرعیات دینی جوامع اسلامی می‌زنند باید از آثار دینی و مذهبی حمایت کرد، البته کارهایی می‌سازند که در داخل توجهات بسیاری را جلب می‌کند اما به‌لحاظ بین‌المللی نتوانسته‌اند تأثیرگذاری داشته باشند، همان نکته‌ای که بارها مرحوم نادر طالب‌زاده به‌عنوان یک کارگردان و پژوهشگر به آن تأکید کرد.
او در زمانِ حیات خودش در گفت‌وگویی به خبرنگار تسنیم گفته بود: امام صادق(ع) صاحب وجوه بین‌المللی است و باید حول محور ابعاد شخصیتی حضرت یک کار ارزشمندی انجام شود. جهانیان امروز به این پرتو دانش‌های گرانبها نیازمند است تا در قالب زبان‌های مختلف، دوبله و عرضه شوند. ما باید روایت‌های دینی و مذهبی‌مان را چارچوب و ساختار بین‌المللی ببخشیم و اصلاً نویسندگان و پژوهشگران این حوزه باید به این سمت و سو بروند تا دیگر عوالم جهانی هم به پاسخ پرسش‌ها، ابهامات و نظریات دینی‌شان دست یابند.
هرچه زودتر منتظر اتفاقِ جدیدی در سِیر ساخت کارهای دینی و مذهبی خصوصاً برای ائمه اطهار هستیم و تلویزیون به‌حیثِ مأموریت و دغدغه‌ای که همیشه برای احیای اسلام ناب محمدی(ص) داشته حتماً پذیرای سناریوها و طرح‌های خوب و باکیفیتی درباره حضرات ائمه معصومین خواهد بود و در اسرع وقت هم به‌سراغ سوژه امام صادق(ع) برود که نیازمند شناسایی به نسل پویا و جوان امروز هم هست، چرا که با تهاجمات مختلف ماهواره‌ای و مجازی روبه‌روست و باید فکری به حال این قشر کرد تا بدون تحقیق، پژوهش و مطالعه گرفتار اندیشه‌های غلط نشود.
یادآوری یک خلأ به روایتِ علیرام نورایی/ دوست دارم در سریال «حضرت موسی(ع)» باشم
علیرام نورایی این روزها مشغولِ بازی در فیلم سینمایی «های پاور» است. بعد از شهاب حسینی، او نقشِ شهید بابایی را برعهده گرفته و اما نقشِ اصلی این فیلم را اتابک نادری برعهده دارد. این فیلم به کارگردانی هادی محمدپور و توسط نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در اصفهان تهیه می‌شود.
داستان این فیلم به افتخارات عملیات والفجر هشت و سرنگونی 78 جنگنده بعثی می‌پردازد. اتابک نادری (شهید ستاری)، سپیده خداوردی، مهرداد ضیایی، آرمان جوکار، مجید پتکی، الناز اسماعیلی، حسین باقریان و علی رام نورایی (شهید بابایی) بازیگران اصلی این فیلم سینمایی‌اند.
او همچنین چندی پیش در سریالِ «طلاق» ابوالقاسم طالبی حضور داشت که زمانِ پخش آن هنوز مشخص نیست. او همچنین اجرای برنامه «شهروند و مافیا» شبکه سلامت را برعهده دارد که فصل پانزدهم آن روی آنتن رفت و این روزها گروه در حالِ فیلمبرداری فصل هفدهم آن هستند.
نورایی این روزها در آبادان هم حضور داشت و برای دلداری به مردم آسیب دیده «متروپل» در این منطقه حضور پیدا کرد اما به خبرنگار تسنیم گفت: نخواستم با گذاشتن عکس و فیلم، خدایی ناکرده اتفاقی بیفتد که بیشتر این مردم ناراحت‌تر شوند به همین خاطر فقط به همان حضور و دلداری، بسنده شد.
این بازیگر سینما و تلویزیون با یادآوری بازی در سریال «جابر بن حیّان» به این نکته اشاره کرد: بازی در این سریال برای من اتفاق جذابی بود؛ چرا که همیشه به بازی در پروژه‌های تاریخی و مذهبی علاقه‌مند بودم. جالب است بدانید که هنوز بعد از این همه بازپخش و تکرار، «جابر بن حیّان» کماکان برای مردم لذت‌بخش است. مرا در کوچه و خیابان به نام زبیرِ شاگردِ امام صادق(ع)- جابر بن حیّان- صدا می‌زنند.
او درباره کم‌کاری‌های صداوسیما در عرصه ساختِ سریالهای تاریخی و مذهبی گفت: گلایه دارم که چرا در پسِ این همه سریالِ متوسط و گاه با نمایه‌های تکراری، سریالِ دینی و مذهبی خوب ساخته نمی‌شود که بسیار پرطرفدار و ماندگار از آب درآمده است. به نظرمن نیاز اساسی تلویزیون ما ساختِ چنین مجموعه‌هایی است که امیدوارم فعال‌تر شود.
نورایی خاطرنشان کرد: «جابر بن حیّان» از حاشیه واردِ زندگی امام صادق(ع) شد. اما بسیار منابع مختلفی درباره ائمه ما وجود دارند که سریالهای بلندبالای با کیفیت و جذابی می‌توان ساخت. اگر واردِ این عرصه نشویم، کارهای خارجی که گه‌گاه ساخته می‌شوند، متأسفانه تحریف در درونِ آنها اتفاق می‌افتد و مخاطب را دچارِ سردرگمی قرار می‌دهد. باید این محتوا و فضای کار سریالهای دینی و مذهبی در اختیارِ تلویزیون ما باشد.
او درباره حضور در سریال حضرت موسی(ع) و علاقه‌مندی‌اش به نقش حضرت موسی(ع) و فرعون گفت: در جایی گفتم که قرار بود در سریال "مختارنامه" باشم که قسمت نشد اما در زمان حیات مرحوم سلحشور یکبار صحبت‌های اولیه‌ای شد که گوشه ذهنم دارم؛ بدم نمی‌آید فرعون سریال "موسی(ع)" باشم؛ نقش موسی(ع) را که به من نمی‌دهند و اصلاً به ظاهرم نمی‌خورد. آرزوی موفقیت دارم برای سه ابر سریال تلویزیون که در آستانه تولیدند؛ سریالهای "سلمان"، "موسی" و "ملک سلیمان".
این بازیگر سینما و تلویزیون در پایان افزود: قطعاً برای من حضور در این سریال‌ها خیلی جذاب است و واقعاً به نقشِ خود حضرت موسی(ع) هم علاقه‌مندم؛ چون گفته می‌شود ایشان قد و بالای بلندی داشته‌اند. تا الان پیشنهاد نشده و به انتخاب کارگردان‌ها و دست‌اندرکارانِ این سریال‌ها احترام می‌گذارم.
