فهرست فیلمهای راهیافته به جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲، ۲۵ فروردین منتشر شد که در این میان، « برادران لیلا » ساخته سعید روستایی ، در بخش رقابتی آن به نمایش درخواهد آمد. این فیلم در موقعیتی به دوره هفتادوپنجم جشنواره کن راه یافته است که؛ نه حتی یک جمله خلاصه داستان از آن به هیچ زبانی منتشر شده نه یک کلمه لااقل عنوان کردهاند که موضوعش چیست.
حتی مسئولان سازمان سینمایی وزارت ارشاد هم یک فریم از آن را ندیدهاند.سرمایهگذار فیلم هم مشخص نیست. فقط عنوان شده که شرکت وایلد بانچ Wild Bunch AG پخشکننده این فیلم است.
کمپانی فرانسوی «وایلد بانچ» که پخش بینالمللی فیلم «برادران لیلا» ساخته جدید سعید روستایی را بر عهده دارد همزمان با اعلام حضور این فیلم در جشنواره کن، اولین تصویر رسمی از آن را منتشر کرد.
همین موضوع باعث شد فضای مجازی پر شود از خبر فیلمی که تقریبا هیچ اطلاعاتی جز نام آن در دست نیست. در ادامه به شکل قطره چکان پوسترهایی از بازیگران اصلی آن به انضمام چند کلمه منتشر شد، فلانی«برادر لیلا». اولین جنجال و حاشیه این فیلم پر ابهام حضور ترانه علیدوستی در آن به عنوان بازیگر در کنار یکی از اشخاصی است که این روزها حرف و حدیثهای فراوانی درباره آزارگر بودن آن(البته در این زمینه هنوز هیچ چیزی اثبات نشده است و اشاره به این بازیگر از منظر روایت کردن اتفاقهای پیرامونی است نه متهم کردن کسی) مطرح است. در واقع این موضوع، فیلم «برادران لیلا» را با یک پرسش جدی مطرح کرده. به زبانی دیگر این عدم موضع گیری-به خصوص با حضور علیدوستی در کمیته رسیدگی به آزار-باعث بحث فراوانی در فضای مجازی شده است.
با این همه بیشک مسئله اصلی و مهمتر فیلم «برادران لیلا» این موضوع نخواهد بود، چرا که پرسشهای بنیادین تری درباره آن مطرح است.
اول اینکه آیا «برادران لیلا» نماینده رسمی ایران در کن هفتادوپنجم است؟
چرا درباره سرمایهگذار فیلم «برادران لیلا» سعید روستایی هیچکس چیزی نمیداند؟ نه خلاصهای از داستان، نه اطلاعاتی درباره اینکه کدام فرد یا کدام کمپانی روی این اثر سرمایهگذاری کرده و نه حتی اطلاعی جزئی از اینکه فیلم روستایی طبق چه سازوکاری به فستیوال کن معرفی شده، وجود ندارد.
آیا اساسا سرمایهگذار آن ایرانی است یا فقط عوامل فیلم ایرانی هستند و خود آن، مثل بعضی از آثار اصغر فرهادی، مثلا «فروشنده» که بهعنوان نماینده اول فرانسه در جشنواره هابیت هندوستان حضور یافت، فیلمی خارجی است؟
طبیعتا این فیلم از وزارت ارشاد ایران پروانه ساخت گرفته است اما آیا پروانه نمایش هم دارد؟
این پرسشها به نقل از سینماپرس مطرح شده است. در همین باره رسانههای فرانسوی نوشتندکه این فیلم بدون ثانیهای سانسور در کن حاضر شده اما سوال اینجاست که آیا اساسا روی آن نظارت و ممیزی خاصی هم صورتگرفته که از فیلتر رد شده باشد یا نه؟ این فیلم پس از کن میتواند همینطور بدون ثانیهای ممیزی در ایران نمایش داده شود؟ شاید خیلیها این سکوت محض خبری را تلاش سعید روستایی برای فرار از حاشیهها بدانند اما فیلمی که با انتشار خلاصه داستانش و تعیین شدن اینکه چه کسی روی آن سرمایهگذاری کرده، دچار حاشیه شود، این گمانه را تقویت میکند که بیشتر از معیارهای زیباییشناختی، روی چیزهای دیگری برای دیده شدن حساب باز کرده است.
به نقل از همان منبع در دوره پررونق افتخارات جشنوارهای سینمای ایران که حواشی کمتری هم وجود داشت، این قاعده اجرا میشد که فیلمها قبل از نمایش در بخش داخلی فجر، در فستیوالی خارجی نمایش داده نمیشدند. فیلمها در آن دوره از طرف دولت ایران و وزارت ارشاد آن به جشنوارههای خارجی میرفتند و چنین نبود که کارگردان و تهیهکنندهای خودش رأسا برای حضور در این رویدادها اقدام کند. فیلم سعید روستایی هنوز پروانه نمایش داخلی نگرفته و اصولا هیچ کسی از مسئولان وزارت ارشاد هم آن را ندیده است.
سعید روستایی، با به اشتراک گذاشتن تصویری از خودش در کنار سعید پورصمیمی، بازیگر پیشکسوت سینمای ایران که در «برادران لیلا» نقشآفرینی کرده است، از تلاش برای نمایش این فیلم پس از شرکت در جشنواره کن خبر داد.
در تحلیل نهایی برخی از رسانهها این پرسش را پیش کشیدهاند که اگر این فیلم در کن نمایش داده شد و بعد به نظر رسید که مناسب نمایش در ایران نیست یا بخشهایی از آن باید اصلاح شود، این اتفاق چه تبعاتی در فضای رسانهای ایران خواهد داشت؟ این قضیه در ضمن باعث میشود که مرجعیت خبری و تحلیلی از اصحاب رسانه ایران گرفته شود و به غربیها سپرده شود.