یکی از پربیننده‌ترین بخش‌های کنداکتور نوروزی، پخش فیلم‌های سینمایی است. هر ساله تلویزیون برای این ایام، جدیدترین فیلم‌های سینمایی ایرانی و خارجی را استفاده می‌کند. اما به نظر می‌رسد امسال سهم پخش فیلم‌های سینمایی ایرانی جدید کمتر از سال‌های گذشته باشد.
چرا که اگر به فهرست فیلم‌های سینمایی تعطیلات عید نوروز سال 1399 نگاه کنیم، نام‌های آشنایی همچون « شبی که ماه کامل شد » نرگس آبیار، «تختی» بهرام توکلی، « سرخ‌پوست » نیما جاویدی و حتی فیلم «زندانی‌ها» مسعود ده‌نمکی را برای اولین بار روی آنتن برد. در آن سال 140 فیلم جدید سینمایی ایرانی و خارجی از تلویزیون پخش شد.
در سال 1400 فیلم‌های متنوعی روی آنتن رفتند؛ در کنار پخش «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا، سیما در دقیقه 90 اعلام کرد که سورپرایزی دارد و بهترین فیلم جشنواره فجر را به همراه «تک تیرانداز» برای اولین بار قبل از اکران در تلویزیون به نمایش درآورد. بنابراین « یدو » و «تک تیرانداز» قبل از اکران عمومی به تلویزیون آمدند. بعد از اکران این دو فیلم، ترجیح دادند در تلوبیون اکران آنلاین داشته باشند.
فیلم مارمولک ـ پرویز پرستویی و مهران رجبی
اما شاید تنها شگفتانه امسال جشنواره‌های سینمایی تلویزیون، حضور «مارمولک» بعد از دو دهه باشد. فیلمی که کمال تبریزی در دهه 1380 ساخته و اکران آن با اتفاقات عجیب و غریبی همراه شد. پرویز پرستویی نقش اول این فیلم را بازی کرد و بهرام ابراهیمی، شاهرخ فروتنیان، مرحوم رضا سعیدی، مهران رجبی، فریده سپاه منصور، سهیلا رضوی، رعنا آزادی‌ور، مائده طهماسبی، نقی سیف جمالی، سیدمهرداد ضیایی، سیروس همتی، حسین سلیمانی، سیروس همتی و فرزین محدث در این فیلم به ایفای نقش پرداختند.
این فیلم در مدت کوتاهی که روی پرده اکران قرار داشت، بیش از 800 میلیون در آن زمان به فروش رسید.
پرویز پرستویی و یک نقش ماندگار
داستان این فیلم اقتباسی از فیلم‌های «ما فرشته نیستیم» و «زائر» است که با بومی‌سازی قصه فیلم، نگاهی متفاوت به مسئله روحانیت و جامعه دارد. روستای آهار در شمیران و مسجد و مدرسه حاج قنبرعلی خان تهران از مکان‌های اصلی فیلم‌برداری این فیلم بودند.
رضا مثقالی معروف به رضا مارمولک دزد سابقه‌داری است که بارها دستگیر و زندانی شده، اما در آخرین دستگیری، اتهام او سرقت مسلحانه است. رضا را به زندانی تحویل می‌دهند که رئیس آن آقای مجاور مردی بسیار سختگیر و انعطاف‌ناپذیر است. رضا در حادثه‌ای مجروح می‌شود و به بیمارستان خارج از زندان منتقل می‌شود. در آنجا لباس یک روحانی بیمار را می‌رباید و در لباس روحانیت موفق به فرار از بیمارستان می‌شود. او با مصونیتی که در لباس تازه پیدا کرده به یک شهرک مرزی می‌رود تا از این طریق و با گذرنامه جعلی از کشور خارج شود؛ اما با روحانی که قرار بوده به عنوان امام جماعت به آن روستا اعزام شود اشتباه گرفته می‌شود و امامت جماعت مسجد روستا را برعهده‌اش می‌گذارند.
او با شیوه‌های خودش مردم را موعظه و راهنمایی می‌کند و چندین بار اعمال خلافکارانه‌اش به سوءتعبیر نیکوکاری قلمداد می‌شود. به هر حال در روستا مریدهای زیادی پیدا می‌کند و خود او نیز کم‌کم تحت تأثیر لباس و موقعیت جدید قرار گرفته و شخصیتش عوض می‌شود و در روستا نامش بر سر زبان‌ها می‌افتد و به اعمال مثبتی روی می‌آورد تا اینکه آقای مجاور رئیس زندان که همه جا به دنبال او می‌گردد، به سراغش می‌آید؛ اما او هم دیگر مایل نیست رضا را با دستبند دستگیر کند.
یکی از نکات جالب توجه این است که گفته می‌شود "مارمولک" را ابتدا قرار بود رضا میرکریمی و سپس حاتمی‌کیا بسازند اما این دو از ساخت آن منصرف شدند. پرویز پرستویی از مؤثرترین افراد در ساخت این فیلم بود و به گفته خودش مارمولک شاید تنها فیلمنامه‌ای بود که قبل از صحبت با کارگردان و نویسنده، اول با بازیگرش مشورت شد.
پخش بعد از دو دهه در تلویزیون
پیگیری‌ها نشان می‌دهد که قرار است فیلم «مارمولک» بعد از دو دهه، برای اولین بار از تلویزیون پخش شود. به نظر می‌رسد فرمایشات مقام معظم رهبری که مستند غیررسمی آن را پخش کرد توجه مسئولین صداوسیما را جلب کرده است. معظم‌له در دیدار با طنازان و فیلمسازان و نویسندگان و در پاسخ به صحبت‌های رضا جودی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون که گفته بود نمی‌توانند در فیلم و سریال‌ها با شغلی شوخی کنند، فرمودند:
«من معتقدم باید شوخی کنید. چند سال پیش یک سریالی پخش شد که نیروی انتظامی نسبت به آن اعتراض کرد، به پلیس گفتم بی‌خود اعتراض می‌کنید. به آقایان گفتم به فیلم سینمایی «مارمولک» گفتم که به جای اینکه اعتراض کنید، استقبال کنید و تشکر کنید از اینکه نشان دادید آدم‌هایی به ناحق لباس ما را (روحانیت) برتن می‌کنند. عقیده من این است که تولیدکنندگان فیلم و سریال شوخی کنند اما شوخی مؤدبانه. در شوخی، خلاف حق و هتک نباشد اما شوخی باشد عیبی ندارد.»
گفت‌وگو با رضا جودی تهیه‌کننده
رضا جودی بعد از این دیدار تأکید کرد: در این جلسه دغدغه‌های رهبر انقلاب نسبت به ساخت فیلم‌های طنز و کمدی مطرح شد. اینکه ایشان فرمودند طنز بسازید و کار خوب و مؤثری است اما به کسی توهین نکنید. در ادامه آن، معظم‌له فرمودند قبلاً علما به بنده مراجعه کردند و درباره فیلم سینمایی «مارمولک» صحبت کردند که به ما توهین شده است. معظم‌له فرمودند که من گفتم این شوخی‌ها مشکلی ندارد و باید باشد.
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه چه مشکلاتی بر سر راه سازندگان طنز و کمدی است و چرا برخی قصد دارند به هر طریق و مسیری طنز بسازند حتی اگر سخیف و مبتذل هم شود، تأکید کرد: اولاً یکی از مشکلاتی که بر سر راه سازندگان طنز خصوصاً در تلویزیون وجود دارد و ما هم در مسیر ساخت کارهایی همچون «لیسانسه‌ها» با این مشکلات مواجه شدیم این است که ظرفیت سازمانی، نهادی، شخصیتی و جامعه‌ای ما نسبت به شوخی کردن پایین است. واقعاً برای به ثمر رسیدن طنزهای مؤثر و فاخر نیازمند شوخی کردن با نهادها و سازمان‌ها و حتی مسئولین هستیم تا یک پیامی برای مخاطب داشته باشد.
البته هنوز مشخص نیست در کدام شبکه تلویزیونی پخش خواهد شد. اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد یکی از شبکه‌های سراسری احتمالاً در چند روز ابتدایی نوروز، این فیلم را به صورت HD پخش خواهد کرد.
فیلم منصور ـ محسن قصابیان
چند فیلم جدید ایرانی در غیاب فیلم‌های جدید جشنواره فجر
پیگیری‌ها نشان می‌دهد امسال چند فیلم ایرانی برای اولین بار از تلویزیون پخش خواهد شد. یکی از آنها جزو فیلم‌های اکران آنلاین تلوبیون بوده است. «منصور» فیلمی به کارگردانی سیاوش سرمدی است که محسن قصابیان نقش اول آن را بازی کرده است. حمیدرضا نعیمی، علیرضا زمانی‌نسب، سیدجواد هاشمی، مهدی کوشکی، قاسم زارع و لیندا کیانی در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند.
فیلمی که در جشنواره سال گذشته، مورد استقبال اهالی رسانه و مخاطبین قرار گرفت. این فیلم به روایت از زندگی منصور ستاری می‌پردازد. تیمسار ستاری با جدیت به دنبال هواپیماهای جنگی است تا بتواند رزمنده‌ها را تجهیز کند. در ابتدا آنها با کارخانه ساخت هواپیما همکاری می‌کردند و صرفاً قطعات وارد شده از خارج از کشور را مونتاژ می‌کردند. اما این کارخانه با کارشکنی‌هایش باعث کند شدن و حتی توقف کار آنها و نرسیدن هواپیماها به خلبانان ارتش شده بود.
تیمسار ستاری و تیمش ابتدا برای وارد کردن چند هواپیمای جنگی اقدام کردند که به خاطر حمله آمریکایی‌ها به هواپیماها و بمباران آنها، با شکست مواجه شد. تیمسار ستاری به تیمش دستور داد که با داشته‌ها و دانش خودشان قطعات مورد نیاز هواپیماها را در یکی از سوله‌های ارتش، تولید کنند. در ابتدا هیچ‌کس به تصمیم او اطمینان نداشت و آنها این کار را غیرممکن می‌دانستند. تمام طول فیلم تماشاگر شاهد تلاش‌های ستاری برای پیدا کردن راه خودکفایی است.
قرار است این فیلم در ایام تعطیلات عید نوروز برای اولین بار از تلویزیون پخش شود.
فیلم مدیترانه ـ مهراوه شریفی‌نیا، پوریا پورسرخ و بهرنگ علوی
«مدیترانه» عنوان فیلم دیگری است که قرار است در عید نوروز روی آنتن شبکه‌های سیما برود. فیلمی به نویسندگی و کارگردانی «هادی حاجتمند» و تهیه‌کنندگی «رشید حاجتمند» است. این فیلم محصول سال 1399 و در ژانر درام و اجتماعی ساخته شده است. این فیلم سینمایی روایتگر ماجرایی جذاب با درون‌مایه اجتماعی است و به زندگی زوج عاشقی می‌پردازد که درگیر معضلات و ماجراهای مختلفی می‌شوند.
مهراوه شریفی‌نیا، پوریا پورسرخ، بهرنگ علوی، قاسم زارع، علیرضا اسحاقی و… در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
«آبادان یازده60» عنوان فیلم سینمایی دیگری است که تلویزیون برای کنداکتور نوروزی‌اش انتخاب کرده است. فیلمی به کارگردانی مهرداد خوشبخت که در بخش سودای سیمرغ سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت و برنده سیمرغ بلورین جایزه ویژه قاسم سلیمانی جشنواره فیلم فجر شد.
«آبادان یازده60» روایت مجاهدت گروهی از کارکنان رادیو نفت آبادان برای حفظ رادیو و مخابره اخبار به منظور مقاومت مردم در برابر نیروهای عراقی است. علیرضا کمالی، حسن معجونی، نادر سلیمانی، حمیدرضا محمدی، ویدا جوان، شبنم گودرزی، یاسین مسعودی و جمعی از هنرمندان در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
انیمیشن «فهرست مقدس» در ایام نوروز از تلویزیون پخش خواهد شد. کاری به کارگردانی محمدامین همدانی که سال 1394 ساخته شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
فهرست مقدس روایتگر یک داستان تاریخی است که ماجرای آن در شهر نجران کشور یمن می‌گذرد و زمان آن به صد سال قبل از ظهور دین اسلام باز می‌گردد. این انیمیشن سینمایی روایتی دراماتیک، رمانتیک و تراژیک دارد و داستان آن بر اساس سفر قهرمان فیلم با نام هاران شکل گرفته است.
مدیر دوبلاژ: مریم شیرزاد و گویندگان نام‌آشنایی همچون مرحوم بهرام زند، مریم شیرزاد، مرحوم چنگیز جلیلوند، نصرالله مدقالچی، اکبر منانی، ناهید شعشعانی، خسرو شمشیرگران، تورج مهرزادیان، علی‌همت مومیوند، رضا آفتابی، تورج نصر، شایان شامبیاتی، مریم شاه‌بیگی، عاطفه اسفندیاری، بهجت‌سادات کریمی، کاوه ناصری و نازیلا ابازرنیا دارد و خسرو خسروشاهی هم راوی این انیمیشن است.
فیلم‌های «یدو» و «تک‌تیرانداز» که در عید نوروز سال گذشته برای اولین بار روی آنتن رفتند امسال هم در جشنواره سینمایی تلویزیون حضور خواهند داشت.
یکی از اتفاقاتی که امسال در میان فهرست فیلم‌های سینمایی نوروزی تلویزیون دیده می‌شود و می‌توان به آن توجه کرد، موضوع تعداد کم فیلم‌های جدید ایرانی است. اولاً پیگیری‌ها نشان می‌دهد برخی از فیلم‌های جشنواره فجر که کمتر در اکران می‌توانند مورد استقبال قرار بگیرند، دعوت تلویزیون را برای پخش اولیه‌شان در نوروز سیما نپذیرفتند.
ناگفته نماند برخلاف بسیاری از انتقادها، «تک‌تیرانداز» و «یدو» در اولین پخش بهتر از اکران و حتی اکران آنلاین دیده شدند.
اما در وهله بعدی، دلیل کم‌رنگ بودن حضور سینمای ایران در فهرست فیلم‌های نوروزی تلویزیون، به خاطر عدم توجه فیلمسازان به هنجارها و استانداردهای مخاطب عمومی بوده است. اگر به فیلم‌های سینمایی چند سال اخیر نگاه کنیم خیلی به ندرت می‌توان آثاری را پیدا کرد که خانوادگی بتوان مخاطبش بود. حالا چه برسد به اینکه، چنین فیلم‌هایی از رسانه ملّی پخش شوند.
فیلمسازان سینمای ایران به دنبال محتوایی باشند که همه اقشار جامعه را در بر بگیرد نه اینکه تنها طیف‌های خاصی تماشاگرش باشند.
در میان فیلم‌های چند سال اخیر سینمای ایران، محتوا خوب است اما فیلمساز برای بازگشت سرمایه و قرار گرفتن در لیست روشنفکرها، یا از الفاظ رکیک و یا فضاها و روابط و استانداردهای نامأنوس با سینمای جامعه ایرانی بهره‌برداری می‌کند. شاید یکی از علت‌های اصلی عدم استفاده از بسیاری فیلم‌های سینمای ایران در کنداکتور سینمایی تلویزیون همین نکات باشد.
صداوسیما برای کنداکتور نوروزی خود بیش از 170 فیلم جدید ایرانی و خارجی در نظر گرفته که فیلم‌های جدیدی از مصر، ترکیه، چین، کره و هالیوود دیده می‌شود. البته فیلم‌هایی که با نگاه و گفتمان ایران و انقلاب اسلامی همراهی داشته باشد.
