کاشان هزار و ۷۰۰ اثر تاریخی، طبیعی و معنوی دارد که ۳۳۵ اثر، ثبت ملی و یک اثر ثبت جهانی شده است.
۱۱۲ اثر از آثار ملی کاشان یعنی یک سوم آن‌ها خانه‌های تاریخی هستند که هر کدام یادگار و نمادی از معماری، فرهنگ و شیوه زندگی مردم در دوره‌ای از تاریخ است؛ خانه‌هایی که دیدن آن‌ها به روح انسان طراوت، شادابی و انرژی خاصی می‌بخشد.
خانه‌های تاریخی ظرفیت ویژه‌ای برای رونق گردشگری به شمار می‌آیند؛ آن هم وقتی اسمشان با نام عالمان، شاعران، ادیبان، فقیهان و سایر شخصیت‌های برجسته علمی، سیاسی و فرهنگی کاشان گره بخورد. یکی از این شخصیت‌ها سهراب سپهری و یکی از این خانه‌ها سرای سهراب است.
خانه طهرانچی یا سرای سهراب در خیابان علوی کاشان ۲۲ دی سال ۹۹ به شماره ۱۵۹۳۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید؛ بنایی متفاوت در میان تعداد پرشمار خانه‌های تاریخی کاشان است.
کاشان، پایتخت خانه‌های سنتی
معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان گفت: ۳۸ واحد اقامتگاه سنتی و ۱۹ اقامتگاه بوم‌گردی در شهرستان فعال است و پیش بینی می‌شود ۱۰ واحد دیگر نیز تا پایان تا سال آینده به بهره‌برداری برسد.
حجت الله ناصحی پور معتقد است کاشان همانند یزد می‌تواند پایتخت خانه‌های سنتی شناخته شود، چون ارزیابی و نتایج نظرسنجی‌ها استقبال خوب، رضایت و لذت مضاعف گردشگران بازدید کننده از اقامت در واحدهای اقامتی و بوم گردی کاشان را نشان می‌دهد.
به گفته او، انتقال و بازنشر خاطره و تجربه گردشگران از بازدید و اقامت در مراکز اقامتی سنتی کاشان دیگر هموطنان را برای سفر به این شهرستان و تکرار این سفر ترغیب می‌کند.
تغییر کاربری خانه‌های تاریخی با رویکرد گردشگری خلاق
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان گفت: خانه‌های تاریخی علاوه بر معرفی آداب و رسوم و فرهنگ مردم راهی منبعی درآمدزایی و اشتغال پایدار به شمار می‌روند.
مهران سرمدیان تغییر کاربری خانه‌های تاریخی را مصداق گردشگری خلاق می‌داند و می‌گوید: در گردشگری خلاق تاکید بر دورشدن از فضای هتل‌های مدرن است به طور مثال اگر در هتل‌های جدید اتاق‌ها با رقم ۱۰۱ به بعد شماره‌گذاری می‌شود؛ در اقامتگاه بوم گردی، اتاق علاوه بر نام سنتی خانه به نام محله و آیین‌های شهر، نامگذاری می‌شود.
به گفته او استفاده از زمینه متناسب با دوره تاریخی خانه و چیدمان فضا و تجهیزات آن، میزبانی آیین‌های سنتی مثل شب یلدا، نمایشگاه هنرمندان، هفته‌های فرهنگی و اجرای موسیقی سنتی، از فعالیت‌های مرتبط با گردشگری خلاق است که در برخی خانه‌های تاریخی کاشان از جمله خانه طهرانچی یا سرای سهراب مورد توجه قرار گرفته و اجرایی شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان معتقد است معرفی مشاهیر شعر، عرفان و ادبیات کاشان از حلقه‌های مفقوده معرفی جاذبه‌های فرهنگی ماست.
اینجا، شعر میهمان مایید
سرای سهراب در محله تاریخی سلطان میراحمد در جوار چند اقامتگاه سنتی معروف کاشان از جمله عامری‌ها، خادمی، اطلسی، خانه ایرانی و خانه‌های تاریخی پرآوازه بروجردی و طباطبایی‌ها قرار دارد.
این بناها به گفته سرمدیان مورد توجه گردشگرانی قرار می‌گیرند که علاقه به فرهنگ و تاریخ آنان را به این محله کشانده و برای دست کم یک شب اقامت در این واحدها ترغیبشان کرده است.
او خانه طهرانچی را که به نام «سرای سهراب» نامگذاری شده است خانه‌ای تاریخی با نگاه فرهنگی می‌داند و می‌گوید: رویکرد اصلی سرای سهراب، شعر و فضایی شعرگونه با این عنوان است که "اینجا شعر، میهمان مایید"
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان در توصیف این فضای شعرگونه می‌گوید: در حیاط گودال باغچه خانه حوضی با فواره و آبراه تعبیه شده که تا دل سرداب و پس سرداب فضا را شاعرانه کرده و در زمان برگزاری نشست‌های ادبی، حال و هوایی متفاوت برای میهمانان ایجاد می‌کند.
معرفی مشاهیر ایران به عنوان میراث معنوی
کاشان شخصیت‌های علمی و فرهنگی مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به غیاث الدین جمشید کاشانی، علامه محسن فیض کاشانی و حکیم باباافضل اشاره کرد.
یکی از مشاهیر معاصر این شهر، سهراب سپهری است که به گفته مجتبی فاتحی، نویسنده و کاشان پژوه، ترجمه هشت کتاب وی مورد توجه دانشجویان و استادان ادبیات از اروپا تا آسیا و اقیانوسیه قرار گرفته و یکی از تابلوهای نقاشی اش زینت بخش موزه متروپولیتن آمریکاست.
او صیانت از چهره‌های سرشناس فرهنگی کشور و معرفی آنان را نه تنها سبب شناساندن هویت ملی که عامل رونق گردشگری هم می‌داند و می‌گوید: دانشجویان بسیاری از سراسر جهان به یادگیری زبان شیرین فارسی تمایل دارند و مشاهیر ادبی ما با آثار فاخر خود پلی برای ارتباط این زبان آموزان شده اند.
این کاشان پژوه که راهنمای نمونه گردشگری هم هست معتقد است خانه طهرانچی در آینده مورد توجه بیشترِ گردشگران فرهنگی قرار می‌گیرد و جنبه دیگری از گردشگری خلاق را در قالب برنامه‌های مختلف شعر و ادب نمایش می‌دهد.
سرای سهراب، تجلی لطافت طبع شاعر آب و آینه
خانه تاریخی طهرانچی مربوط به دوره قاجاری با قدمت بیش از ۲۲۰ سال، ۳۷۷ متر مربع زیربنا و ۲۵۰ مترمربع مساحت دارد.
مهندس طراح و ناظر بر مرمت و تجهیز سرای سهراب سپهری گفت: مرمت خانه تاریخی طهرانچی از خرداد ۹۷ تا اسفند ۹۹ با هزینه دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اجرا و حتی بخش‌هایی از آن از زیر خاک بیرون کشیده شد.
رضا اسماعیلی درباره تغییر کاربری و نام خانه می‌گوید: از آنجا که کاشان زادگاه سهراب سپهری است و تاکنون هیچ خانه‌ای به نام او نامگذاری نشده بود متناسب سازی بنا با شعر و شاعری سهراب در دستور کار قرار گرفت.
به گفته او ۹ اتاق سرای سهراب با اسامی شاعران برجسته و ملی از جمله پروین اعتصامی، شهریار، رهی معیری، ملک‌الشعرای بهار و هوشنگ ابتهاج نامگذاری شده است.
این کارآفرین گردشگری که با بهره برداری از سرای سهراب زمینه اشتغال مستقیم سه و غیرمستقیم پنج نفر را فراهم کرده معتقد است نامگذاری اتاق‌ها به نام شاعران معاصر برای میهمانان خانه خاطره‌ای فرهنگی هنری را رقم می‌زند.
اسماعیلی معماری ویژه سقف و پایه‌های سنتی خانه را دلیل ثبت خانه تاریخی طهرانچی بیان می‌کند و می‌گوید: در معماری اصیل هر فضایی یک کاربری ویژه و در عین حال مرتبط با هم و یک فلسفه زیستی داشته است.
به گفته او معماری گودال باغچه برای صرفه‌جویی مصرف انرژی است که حفظ این هویت و فلسفه در کنار حفظ خانه و در آمدزایی از آن ضروری است.
تجربه احیا و تغییر کاربری خانه طهرانچی با رویکرد فرهنگی نشان می‌دهد برای جذب گردشگر نباید به مرمت خانه‌های تاریخی بسنده کرد بلکه باید متناسب با ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی، جغرافیایی و ... هر منطقه به سراغ طرح‌هایی رفت که به آن بنا جلوه‌ای متفاوت می‌بخشد و گردشگران را به دیدار بنا و اقامت در آن ترغیب می‌کند.
