طبق آمار جهانی ایران در میزان جمعیت در بین ۲۰۹ کشور، در رده ۱۴۶ قرار دارد که اگر در ۵ سال آتی این وضعیت بحرانی بهبود نیابد، ما به مدت ۱۱۳ سال متوالی با جمعیت سالمند روبرو خواهیم بود.
این بخشی از صحبتهای فیروزه اسدزاده منیر استادیار مدیریت آموزشی گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل است.
آمارها نشان میدهد میزان طلاق در خانوادههای دارای ۲ فرزند و بیشتر، در رده پایین قرار دارد که این امر نشان از عمق بخشی به بنیان خانواده توسط فرزندان است.
با این وصف، تبلیغ و ترویج فرزندآوری و ازدیاد جمعیت باید مبنای فعالیت های فرهنگی و امور اجتماعی قرار گیرد و در این میان یکی از ابزارهای فرهنگساز و مبلغ می تواند رسانه های جمعی و در دسترس عموم مثل رادیو و تلویزیون باشد.
در همین زمینه، مدتی است که تلویزیون برنامههای متعددی را با محوریت خانواده، فرزندآوری و تربیت فرزند پخش میکند که از جمله آنها برنامه مسابقه محور اعجوبه هاست؛ برنامهای با حضور والدین و فرزندان که مبنای اصلی اش را ترویج فرزندآوری و تحکیم روابط اعضای خانواده قرار داده است.
بخشهایی مانند حضور روان شناس، شناخت مادران با چشم بسته، تعامل فرزندان با پدران، آزمونهای روانشناسی در اتاق و ... ویژگیهایی هستند که میتوان گفت اعجوبهها را صرفاً از دایره یک برنامه کودک خارج کرده و طیف وسیعی از مخاطبان را شامل میشود.
در هر قسمت اعجوبه ها، ۴ کودک در کنار مجری برنامه قرار میگیرند و به بازیهای مختلف میپردازند. با وجود مسابقههای رقابتی که باعث هیجان میان بچهها میشود، اما خبری از امتیازبندی و اعلام برنده نیست و مجری با کمکهای خود تلاش میکند همه بچهها برنده باشند. این اتفاق شاید برگرفته از ماهها پیش تولید این برنامه باشد که به حساسیتهای این رده سنی توجه شده است.
بدون شک جذابیتها و لطافتهای نمایش داده شده کودکان در کنار رضایت خانواده از فرزندآوری و همچنین گفتگوی روان شناس با آنها و مخاطبان، باعث ترویج فرهنگ فرزندآوری میان مخاطبان میشود. شاید این به عنوان هدف و شعار برنامه اعلام نشده است، اما سوالات و بخشهای برنامه موید آن است که سازندگان در پی ایجاد انگیزه فرزندآوری هستند.
در روزهایی که برنامهها برای اجرا به دنبال بازیگران هستند تا به این واسطه بیشتر دیده شوند، اعجوبهها سراغ یک مجری جوان رفته که پیش تر اجرای برنامه میدون شبکه سه را به عهده داشت. او توانسته است مخاطب را طی همین مدت جذب کند و رضایت آنان را جلب نماید.
لحظات جذاب بازی کودکان و شیرین زبانی آنها و هم چنین لحظات احساسی میان مادران و بچهها بخشهایی است که بیشتر بین مردم دیده میشود و دست به دست میگردد.
به همین بهانه گفتگویی با عوامل برنامه شامل سیدمهدی حسینی تهیهکننده داشتیم که در ادامه میخوانید:
برنامه اعجوبهها چگونه شگل گرفت؟
من قائل به این هستم که ایرانیها به شدت آدمهای خانواده دوست و بچه دوست هستند. برای همین معتقدم برنامه اعجوبهها در شبکه سه ظرفیت بسیار زیادی برای جذاب بودن دارد. در برنامه سری قبل اعجوبهها بچهای که توانایی ویژهای داشت حضور پیدا میکرد و این سوال برای مخاطبی که بچه داشت پیش میآمد که چرا فرزند من نمیتواند از این مهارتها داشته باشد.
آن فصل را من نساختم و به عنوان مخاطب نگاه میکردم، برای من واضح و روشن بود برنامهای که بچهها در آن حضور دارند برای مخاطب جذاب است، اما آن طراحی خیر.
ما در فصل جدید خواستیم کودکی بچهها را به مخاطب نشان دهیم؛ به اصطلاح مخاطبان گوگولی مگولی بچهها شیرین زبانی آنها را تماشا کنند و اگر خانوادهای در بچه دار شدن کوتاهی میکند ببیند وقتش است که بچه دار شود.
هدف اعجوبهها در سری جدید ترویج فرزند آوری است؟ درباره این موضوع بفرمایید.
اعجوبهها اصلاً برنامه کودک نیست و کاملاً برای مخاطب بزرگسال طراحی شده است. برای طراحی این برنامه یکی از مشکلات ما این بود که بچهها کاراکتر برنامه باشند، اما به بچهها آسیب نزنیم. هدف ما برای محتوای فصل جدید اعجوبهها ترویج فرزند آوری است.
زمانی که ما درباره فرزند آوری صحبت میکنیم خانوادهها میگویند اصلا میدانید وضعیت اقتصادی کشور چگونه است و من جواب میدهم مگر کسانی که الان پولدار هستند، پنج فرزند دارند! مسئله صرفا اقتصادی نیست و مسئله اقتصادی را باید در برنامه دیگری پرداخت کرد. ما در برنامه اعجوبهها بخش دیگری از مسئله فرزند آوری را به عهده گرفتیم و آن را انجام میدهیم.
از مهر ماه ۹۹ پیش تولید را شروع کردیم و از افرادی که در این حوزه کار کردند دعوت کردیم، دور هم جمع شدیم. سه سری برنامه طراحی شد و به فضایی رسیدیم که بچهها خود واقعی شان باشند.
برنامه اعجوبهها در سری جدید طی یک فرایند طولانی و گروه بزرگی با مشورت افراد متخصص در حوزه روانشناسی تربیتی به نتیجه رسید. به این نتیجه رسیدیم که حتما نباید بچهها رقابت کنند و برنده و بازنده داشته باشیم چراکه همه بچهها میتوانند برنده باشند و رقابت برای بچهها در این سن درست نیست.
انتخاب حامد سلطانی به عنوان مجری چگونه شکل گرفت؟
اولین دغدغه برنامه سازها برای ساخت یک برنامه مجری است، اینکه مجری چه کسی باشد تا برنامه دیده شود. برای همین تعدد بازیگرانی که مجری شدند را این سالها دیده ایم.
اگر بگویم از ابتدا حامد سلطانی را انتخاب کردیم این حرف واقعاً درست نیست؛ چراکه ما نمیدانستیم طرح برنامه به چه چیزهایی نیاز دارد، اما زمانی که برنامه آرام آرام طراحی شد حامد سلطانی گزینه ما شد و روی این گزینه محکمتر شدیم. حامد سلطانی علاوه بر اینکه باهوش است، بداهه گویی خوبی هم دارد و همه قابلیتهای خوب یک مجری را داسات؛ اما برای ما مهم این بود که حامد سلطانی پدر است و دو بچه دارد.
درباره انتخاب شرکت کنندگان در برنامه توضیح دهید.
بچهها از سن ۵ تا ۷ سال در برنامه ما حضور پیدا میکنند و برای این انتخابها از آقای جواد زاده کمک گرفتیم. او کارهای تلویزیون بسیاری انجام داده است و حدود ۲۰ سال معلم بوده و بچهها را میبیند به خوبی میتواند شناسایی کند و در فرآیند طراحی به ما خیلی کمک کرد و به واسطه اینکه معلم خوبی بوده سرگروه انتخاب بچهها است و در کنار آنها در برنامه ریزی و مدیریت صحنه به ما کمک میکند.
در ادامه امیر جوادزاده هم درباره انتخاب شرکت کنندگان گفت: فصل جدید را نسبت به فصلهای قبل متفاوتتر شروع کردیم تا بتوانیم جذابیتهای بچهها را نشان دهیم. در انتخاب بچهها را به دو بخش تقسیم کردیم. بخش اول فرآیند تست داشتیم و به ظاهر، ساختار بدنی، مکالمه و گفتار بچهها توجه کردیم. حتی بازیهای روی صحنه را در تستها شبیه سازی کردیم. شعار ما از ابتدا این بود که همه ایران اعجوبه هستند و بچههای ما تک تک تواناییهایی دارند که ما نتوانستیم کشفشان کنیم. اعجوبه بودن یک توانایی خارق العاده نیست بلکه باید این توانایی در مسیر درست هدایت شود.
بعد از پخش برنامه اعجوبهها فیلمهای بسیاری برای ما ارسال میشود، ابتدا از طریق فیلمهای ارسالی بچههایی را انتخاب میکنیم و بعد در تست حضوری چند مرحله را سپری و آیتمهای فردی و گروهی را برای بچهها طراحی می کنیم و آنها را میسنجیم. بعد از مرحله تستها نوبت به بررسی گروه تولید میرسد و شرکت کنندگان نهایی را انتخاب میکنیم.