« بازی مرکب » شاید بیشترین عنوان پیشنهادی فیلم باشد که در یک ماه اخیر شنیده‌اید. سریالی ۹ قسمتی که قصه آدم‌های گرفتاری را روایت می‌کند که هر کدام به دلایلی به پول نیاز دارند؛ پول هنگفتی که به قیمت مرگ دیگران درست مقابل چشمانشان به دست می‌آید!
شاید همین جمله آخر برای منتقدان بدبین کافی باشد؛ کسانی که خشونت بی‌اندازه در این سریال را دلیلی بر منفی بودن آن می‌دانند. اگرچه نمایش صحنه‌های کشت و کشتار و خشونت آمیز در این سریال در هر قسمت به وفور دیده می‌شود، اما بیایید کمی متفاوت نگاه کنیم و جنبه‌های تاثیرگذار سریال را هم در نظر بگیریم.
«بازی مرکب» قصه زندگی و تلاش ۴۵۶ نفر برای بقا و رسیدن به پول کلان را روایت می‌کند. کسانی که بدهی‌ها و مشکلات اقتصادی زیادی دارند و برای خلاص شدن از آنها، به ترتیب بازی‌هایی را انجام می‌دهند که بعضی از آنها را در کودکی خود تجربه کرده‌اند.
فیلمنامه این سریال سال ۲۰۰۸ نوشته شده بود و هیچ کس روی آن برای ساخت سرمایه‌گذاری نکرد؛ تا اینکه نتفلیکس تصمیم به ساخت آن می‌گیرد و خیلی زود جهان را درگیر می‌کند.
احیای صنعت پوشاک کره
اینکه نتفلیکس روی ساخت یک فیلم و سریال که راویان آن شرقی هستند دست بگذارد، خود عاملی برای کنجکاو شدن مخاطبان برای تماشای این سریال است. کره ای‌ها با ساخت این سریال و روایت شسته رفته قصه شان، به راحتی بازی‌های سنتی و ملی خودشان را به همه دنیا معرفی کردند و چه ابزاری برای معرفی فرهنگ به جهان بهتر از فیلم و محتوای تصویری.
صنعت پوشاک کره جنوبی رو به زوال بود، اما با انتشار «بازی مرکب» رشد عجیبی پیدا کرده و لباس‌های سبز و صورتی بازیگران، در آستانه هالووین تقاضای زیادی در جهان پیدا کرده است.
دالگونا، آب نبات کره ای که یکی از بازی‌های سریال «بازی مرکب» بود، امروز به صادرات جدید این کشور تبدیل شده! خیلی از بازی‌های نمایش داده شده در این سریال را حتی نسل قدیم آنها فراموش کرده بودند، چه رسد به نسل امروزشان؛ اما نمایش این بازی‌ها در این سریال باعث معرفی دوباره آنها شده است.
نتفلیکس برای ساخت این سریال ۹ قسمتی ۲۱.۴ میلیون دلار پول داد؛ اما تخمین‌های این شرکت نشان می‌دهند که نتفلیکس تخمین می‌زند سودی ۴۰ برابری معادل ۸۹۱ میلیون دلار از این سریال کسب خواهد کرد!
نباید فراموش کرد رشد فزاینده شمار مخاطبان پلتفرم‌های بین‌المللی فیلم و سریال (خصوصاً نتفلیکس) در این رکوردشکنی‌ها تأثیرگذار بوده است. گفته شده این پلتفرم، ۴۰ هزار نیروی بومی در کشور کره جنوبی دارد که برای آن سریال می‌سازند.
اما، از تاثیرگذاری‌های مثبت سریال که بگذریم باید گفت که کارگردانی بازی مرکب بسیار پرخشونت و بی رحم است و از نمایش خشونت بی حد و اندازه هیچ ابایی ندارد.
بازی مرکب ضد سرمایه داری یا در خدمت آن
بازی مرکب نمادی از یک جامعه است؛ جامعه‌ای که در دل سرمایه داری گم شده و فقیرانش روز به روز در سختی و بی پولی بیشتر دست و پا می‌زنند و با هزار و یک ترفند و صد البته خشونت، تلاش می‌کنند یکدیگر را پس بزنند تا به پول برسند.
اسکوییدگیم ما را با دنیای درونی و بیرون خود روبرو می‌کند؛ بازی مرکب به نوعی انتخاب‌های ما در هر لحظه زندگی را نشان می‌دهد؛ آدمی را که در لحظه‌ای برای نجات جان خود و بقا، با کلک و به عمد (با کمی شرمساری و یا بدون هیچگونه حیایی) دیگری را به مسلخ مرگ و نابودی می‌کشاند. کارگردان کره‌ای قصه‌ای معمایی و هیجان‌انگیز را برای ما تعریف می‌کند که سرگرم‌کننده است و ما را به فکر فرو می‌برد. اما آیا واقعاً این سریال در نقد سرمایه داری ساخته شده است؟
آرش فهیم منتقد سینما، در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: «بازی مرکب» دارای ساختار دراماتیک قدرتمندی است و مخاطب را مقهور می‌سازد. به همین دلیل هم فروش بالایی دارد و مخاطب زیادی پیدا کرده است. اساسا جهان غرب و به ویژه کشور‌های صنعتی و سرمایه داری جایگاه ویژه‌ای را برای سریال سازی قائل هستند؛ این آثار برای آنها اهمیت دارد و از این طریق به گسترش قدرت و سلطه خود استمرار می‌بخشند و جهان را کنترل می‌کنند.
وی در باب اینکه آیا این سریال در نقد سرمایه داری است، اظهار کرد: بسیاری از مخاطب‌های سریال «بازی مرکب» اسیر فضاسازی این سریال در تظاهر به نقد یا انتقاد از سرمایه داری و بی عدالتی و دچار این سوال شده اند که چطور ممکن است در آمریکا و در یک سیستم فیلمسازی (نتفلیکس) که خودشان مظهر سرمایه داری هستند، اثری علیه سرمایه داری تولید شود؟! مگر چاقو دسته خودش را می‌برد؟! اما پاسخ من به این سوالات این است که بازی مرکب نه تنها ضد سرمایه داری نیست بلکه بخشی از راهبرد رسانه‌ای این جریان در این مقطع تاریخی برای فریب افکار عمومی مردم جهان و بازتولید سرمایه است.
وی افزود: گسترش اعتراض به نظام فاسد سرمایه داری، سردمداران این نظام را به سمت تولیداتی برده تا از طریق آن، هم خودشان را تطهیر و عدالت خواه جلوه بدهند، هم نوع دلخواهی از عدالتخواهی را به مردم آموزش بدهند و هم اینکه از این طریق به سود اقتصادی دست یابند.
در امتداد جوکر و انگل
فهیم تصریح کرد: «بازی مرکب»، «جوکر»، «سرقت پول»، «انگل» همه در یک جهت تولید شده اند و در همه آنها نشانه‌های مشترکی دیده می‌شود. حتی نشانه‌های ظاهری مثل غلبه پوشش با رنگ قرمز و صورتی و استفاده از نقاب و .... در واقع این فیلم‌ها و سریال‌ها بخشی از راهبرد جدید سران نظام سرمایه داری برای فریب افکار عمومی هستند.
او تاکید کرد: یکی از راهبرد‌های هالیوود و دستگاه‌های شبیه به آن در سال‌های اخیر این است که با ژست انتقادی و روشنفکرانه و با برانگیختن همدلی مخاطب، انگاره‌های مورد نظر خودشان را به مخاطب منتقل کنند. دیگر دوره فیلم‌هایی با شعار‌های تند سیاسی و تبلیغاتی گذشته است. هالیوودی‌ها امروز شیوه راهنما زدن به چپ، گردش به راست را در پیش گرفته اند.
پیام های پنهان
فهیم منتقد سینما در پایان گفت: در سریال «بازی مرکب» این مفهوم القا می‌شود که دنیا یک راه بیشتر ندارد؛ شرکت در بازی مولتی میلیاردرها، حتی اگر به مرگ منجر شود. این سریال به طور هوشمندانه‌ای نشان می‌دهد که اعتراض به سرمایه داری و خروج از آن برای محرومان و مستضعفان هیچ نتیجه‌ای جز پوچی و بن بست ندارد و آنها حتی به رغم اعتراضات اولیه، اما در نهایت چاره‌ای جز بازگشت به آغوش غول‌های صاحب ثروت‌های هنگفت را ندارند. «بازی مرکب» نشانی است که فقرا و مستضعفین موجوداتی بی سر و پا و بی هویت و ظالم هستند و این نظام سرمایه داری است که به آنها فرصت زندگی می‌دهد!
گزارش از مریم محمدی
