از زمانی که کرونا در کشور شیوع پیدا کرد، یکی از اولین مکانهای عمومی که با تعطیلی مواجه شد، سالنهای سینما بود ولی این تعطیلی بعد از بازگشایی چندان تغییری نکرد و انگار سینماها همچنان تعطیل هستند، چون اگرچه فیلمهایی روی پرده اکران شده و میشوند اما خبری از مخاطب نیست.
خالی بودن سالنهای سینما که یکی از دلایل اصلیاش، نبود فیلم خوب عنوان میشود در حالی اتفاق میافتد که تفریح و مهمانی رفتن خیلی از مردم بعد از چند ماه دیگر برقرار شده و در این میان فقط سینماست که دیگر مخاطب ندارد. چرا؟ یک دلیل این است که خیلیها در خانه با اکران آنلاین تفریح سینمایی خود را جور کردهاند. اما سوال این است که آیا این وضعیت باعث نمیشود عادت به سینما رفتن و تماشای فیلم در یک سالن شلوغ فراموش یا خودش به یک نوستالژی تبدیل شود؟
در اینباره سیروس الوند که پیش از ماه محرم قرار بود فیلم جدید خود «آنجا همان ساعت» را در سینماها اکران کند، ولی به دلیل استقبال کم مردم، از اکران فیلمش در سینماها منصرف شد، گفت: «به نظرم مردم در یک زمانی به نحوی و به دلایل متعدد به هنر توجه میکنند، یعنی از موسیقی و سینما که گستره وسیعتری را در برمیگیرد تا هنرهایی با گستره خاصتر مثل نقاشی مورد توجه آنها هست. هر کدام از این هنرها ممکن است پیامهایی داشته باشند و اگر هم نداشته باشند تغییر حال ایجاد میکنند، مثلاً موسیقی حال خوش و یا ملانکولیک ایجاد میکند و همین حال ملانکولیک است که باعث میشود خیلی از آهنگهای غم انگیز طرفدار زیادی داشته باشد یا فیلمهای عاشقانهای که به جای وصل به هجران برسد بیشتر به دل بنشینند و در یادها باقی بمانند.»
این کارگردان سینما افزود: «البته اگر این آثار هنری واجد پیامهای مشخصی هم باشند به چشم رسانه به آنها نگاه نمیکنیم، یعنی نباید با این دیدگاه آنها را ببینیم چرا که برای رسانه تعریف و وظیفهای قائل هستیم که اثر هنری نمیتواند و نباید آن را برعهده بگیرد. در غیراینصورت به هنر سفارشی ژورنالیستی تبدیل میشود. اگرچه ممکن است یک فیلم ژورنالیسم را دربرگیرد، اما خودش نباید به اثری با کارکرد خبرگزاری و نشریه تبدیل شود. پس تا اینجای قضیه از این گفتیم که مردم به یک نسبتی سراغ آثار هنری و مشخصا سینما میروند، اما این توجه رفته رفته کم شد و کرونا هم مزید برعلت شد، هرچند فکر میکنم اگر کرونا هم نبود دیگر خیلی از اینها مثل سالهای قبل مخاطب نداشتند.»
الوند ادامه داد: «در حال حاضر توجه مردم بیشتر به سمت رسانه رفته است. آنها از هنر، توقع رسانه دارند. یکی از خاصیتهای پرداختن به رسانه گرفتن اخبار هیجانانگیز و حتی دروغ است مثل آنچه در فضای مجازی میبینیم که چقدر دروغ پخش میشود و چقدر واقعیتها تحریف میشوند. مردم کم کم عادت کردند به اینکه در خانه بنشیند و از طریق موبایل، جهان را دنبال کنند و اگر هم اثر هنری میبینند از طریق همین مدیومها باشد.»
وی یاداور شد: «عادت فیلم دیدن در خانه، سالهاست که ایجاد شده منتها این کار برای زمانی بود که فیلمها تمام زور خود را در اکران زده و خرج خود را به دست آورده بودند و نمایش خانگی میتوانست یک سود برای آنها باشد، اما حالا از اول قرار است فیلمها در خانه دیده شوند، آن هم فیلمی که بلافاصله کپی و دانلود و در شبکههای ماهواره ای پخش میشود. بعد مردم با خود میگویند، چرا به سینما بروند وقتی خیلی راحت میتوانند فیلمها را ببینند؟ من حتی یادم میآید زمان اکران خصوصی یکی از فیلمهایم، دوستان و آشنایان را دعوت کرده بودیم. یکی از آنها گفت، جای پارک اطراف آن سینما پیدا نمیشود، بعداً که سیدی فیلم بیرون آمد آن را تماشا میکند! یعنی تصور کنید اینکه یک سینما جای پارک داشته یا نداشته باشد هم در فروش یک فیلم میتواند اثرگذار باشد و این دیگر به فیلم ارتباطی ندارد.»
کارگردان «یک بار برای همیشه» گفت: «حالا هم فکر میکنم زمان میبرد که این عادت تغییر کند و فعلاً به همین شکل (در خانه فیلم دیدن) باقی میماند. ولی بعد از یک زمانی به شرایط قبل برمیگردد، چون در جاهای دیگر هم چنین روندی اتفاق افتاده است. من یک بار در جشنواره فیلم دهلی در هند بودم و اتفاق عجیبی که آنجا دیدم این بود که خیلی از فیلمها قبل از اکران در شبکههای خانگی پخش میشدند و مردم فیلمها را اول آنجا میدیدند و بعد تازه اکران میشدند. سوال کردم که آیا این کار لطمهای به اکران فیلمها نمیزند؟ گفتند، خیر! اتفاقا مردم اگر فیلم را دوست داشته باشند، دوباره برای دیدنش به سینما میروند تا آن را روی پرده و در سالن سینما با کیفیت خوب هم تماشا کنند. اصلا نکته جالب این بود که آنها نمایش خانگی قبل از اکران فیلم را با وجود اینکه فیلم کامل پخش میشد، مثل یک آنونس تبلیغاتی میدانستند و تلقیشان این بود که این کار نوعی تبلیغ است و مردم را به سینما میکشاند، اما اینجا کاملا برعکس است.»
سیروس الوند در پایان با بیان اینکه فیلم «آنجا همان ساعت» را از اسفند سال قبل آماده اکران دارد، گفت: «اما همین الان وقتی از تعداد تماشاگران سینماها آمار میگیرم، میشنوم که بعضی سالنها سه، چهار نفر مخاطب بیشتر ندارند. اینجاست که مردد میشوم که باید چه تصمیمی بگیرم چون به هر حال برای ساخت این فیلم سرمایهای صرف شده و نگه داشتن آن حد و اندازهای دارد. الان در شبکه نمایش خانگی مردم همه چیز میبینند مثل سریال ایرانی و خارجی و در کنارش هم فیلم ایرانی. پس با این شرایط معلوم است که سالنها چه وضعیتی دارند. با همه اینها به نظرم مردم به سینما برمیگردند ولی نه خیلی زود. شاید از این جهت امید دارم چون که هنوز خیلیها دلشان میخواهد روزنامه و کتاب را در دست بگیرند و بخوانند نه در موبایل.»