"استبرق "درختچه ای سرسبز است که در اواخر اسفندماه و اوایل بهار در نقاط گرمسیر و سواحل جنوبی دریای عمان و مکران بلوچستان به‌صورت خودرو می‌روید و تنها در بازار های محلی در بین طرفداران خود به نام " کرک" به فروش میرسد در حالی که از این گیاه بهترین استفاده ها را در صنایع لاستیک سازی خودرو وهواپیما، لنج سازی، لباس های ضد گلوله و پارچه های ابریشمی می توانیم داشته باشیم.
تولید لباس ضد گلوله سعودی ها در مزارع سراوان
دهقان رئیس منابع طبیعی و آبخیز داری شهرستان سراوان در خصوص این گیاه با اشاره به اینکه گیاه استبرق «ASCIEPIADACEAE»دارای خاصیت کش سان و ارتجاعی است گفت: این گیاه در خاک های شنی ولومی با زهکشی خوب رشد می کند و زمان گل دهی آن در تابستان است.
وی با بیان اینکه گرده افشانی گیاه استبرق توسط زنبور،حشرات و پروانه ها صورت می گیرد افزود: از این گیاه جهت تولید لباس های فاخرلطیف تر از ابریشم و لباس های ضدگلوله در افریقا،فرانسه و عربستان استفاده می شود.
دهقان با توجه به اینکه گیاه استبرق دمای بیست درجه زیر صفر را تحمل می کند خاطرنشان کرد: دامنه گسترش استبرق از جنوب ایران شروع و تا صحرای عربستان و بخشی از افریقا امتداد دارد.
رئیس منابع طبیعی و آبخیز داری شهرستان سراوان با اشاره به اینکه بذر استبرق بیست و یک درصد روغن نیمه خشک دارد اظهار داشت: از ریشه این گیاه برای درمان سوختگی، جذام،برخی بیماری های جلدی مانند سودا و سیفیلیس،سوختگی، التهاب،بیماری های گوارشی،میگرن ،نیش مار و عقرب و برای درمان تومور استفاده می شود.
وی ارتفاع استبرق را تا سه متر تخمین زد و ادامه داد: می توان ابریشم استبرق را در تهیه ریسمان و لباس ها استفاده کرد.
بهترین گونه استبرق جهان در بلوچستان
عبدالباسط پاکزاد مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان در گفت و گو با خبرنگار عصرهامون با بیان اینکه بهترین گونه استبرق جهان در بلوچستان وجود دارد، گفت: تیره استبرق تقریبا دارای 206 جنس و حدود 2 هزار گونه است که اکثر آن ها به نواحی گرم جهان تعلق دارند.
وی ادامه داد: رویشگاه این گونه در سیستان و بلوچستان از پیگل شهرستان خاش و پسکوه شهرستان سراوان آغاز و تا نوار ساحلی دریای عمان ادامه دارد.
وی با بیان اینکه برخی از انواع گونه استبرق ها خواص دارویی دارند، افزود: پوست ساقه این گیاه که بوی آن مخلوطی از فلفل و دارچین است و طعمی بسیار تلخ دارد برای مداوای زخم های ناشی از سرطان و همچنین به عنوان مقوی مورد استفاده می باشد از شیرابه آن به عنوان داروی قی آور و ساختن سموم استفاده می شود و همچنین برای درمان برخی از زخم های پوستی ، به ویژه زخم های ناشی از سفلیس به صورت استعمال خارجی استفاده می شود .
پاکزاد با بیان اینکه از تارها و پوشش ابریشمی دانه های این گیاه در نواحی جنوبی ایران و سواحل خلیج فارس در بافت پارچه ی استبرق ، به ویژه پرده ی کعبه در گذشته استفاده می شده است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان در خصوص گونه این گیاه در بلوچستان، تصریح کرد: گونه کالوتروپیس ژیگانتئا در سیلان ، هند و مالزی و در ایران در بلوچستان می روید که مغز دانه ها ، طعم بسیار تلخ و معادل 25 تا 30 در صدچربی دارد که در صورت استخراج به صورت روغنی غلیظ به رنگ بنه زیتونی ازآن به دست می آید .
وی با بیان اینکه از این گیاه در کشور های اروپایی به علت خطرناک بودن استفاده نمی شود، گفت: شهرت درمانی فراوان این گیاه در هند بسیار است و در هند و مالزی از ریشه این گیاه در مداوای جذام ، برخی بیماری های جلدی مانند سودا و رفع اولسرهای سیفیلیسی استفاده به عمل می آید.
پاکزاد با بیان اینکه این گیاه را جیوه گیاهی می نامند، افزود: اثر خلط آور ، مقوی ، مقوی معده(به مقدار بسیار کم ) قی آور و معرق و اثر قاطع در مداوای سیفلیس است.
وی با بیان اینکه دانه این گیاه ، پوشیده از تار های ابریشمی است ، که در گذشته و در بسیاری از کشور ها در تهیه پارچه ابریشمی استفاده می شود.
درمان بیماران چشمی گلوکوم توسط گیاه استبرق
وی اضافه کرد: یکی از علل عمده کوری در جهان و از معضلات مهم علم چشم پزشکی، بیماری گلوکوم است . افزایش‌فشار داخل چشمی و اثرات پاتولژیک آن بر روی عصب بینائی، از فاکتورهای مهم در پیشرفت گلوکوم وعوارض غیرقابل برگشت آن بر روی دید بیماران و در نهایت کوری آنها می‌باشد. یکی از راههای‌اصلی درمان و در واقع پیشگیری از عوارض گلوکوم بر روی عصب بینائی، کاهش فشار داخل چشمی‌در حد مطلوب به طرق مختلف می‌باشد. از جمله روشهای کاهش فشار، استفاده از داروهای موضعی‌بصورت قطره است که باعث کاهش تولید مایع زلالیه شده و یا از طریق افزایش میزان خروج این مایع‌از راههای مزبوطه این امر ممکن می‌گردد و نیز نسبت به داروهای خوراکی و تزریقی اثرات سیستمیککمتری داشته شاید برای اکثریت بیماران روشی آسانتر باشد
پاکزاد ادامه داد: از میان مراجعین به کلینیک چشم پزشکی الزهرا (س ) زاهدان به دو مورد برخورد گردید که در معرض تماس چشمی با شیره گیاه استبرق قرارگرفته بودند. شکایت این بیماران قرمزی، درد چشم و کاهش دید بود. علاوه بر قرمزی و ترشح چشمی، کاهش میزان بینائی، ادم و کدورت قرنیه، کاهش فشار داخل چشمی از جمله علائمی بود که در معاینات‌اولیه این بیماران مشاهده گردید. از آنجا که قرمزی و کدورت قرنیه‌گذار بوده ولی فشار داخل چشمی‌بمدت طولانی‌تری پایین مانده بود، لذا تصمیم گرفته شد که چگونگی اثر کلینیکی شیرآبه گیاه استبرق(کالوتروپیس ) بر روی فشار داخل چشمی مدل خرگوش بدون آنکه تغییرات شیمیائی خاصی روی‌آن صورت گیرد، در غلظتهای مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد و نیز غلظتی از این ماده بدست آید که‌به مقدار دو مرتبه در روز فشار داخل چشمی را با حداقل عوارض پایین آوردن فشار داخل چشمی بیماران‌گلوکومی استفاده نمود.
استفاده از استبرق درصنعت لاستیک سازی و صنایع کفش سازی
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری یکی دیگر از کاربردهای استبرق را تولید وساخت لاستیک ازمواد کائوچو دانست و گفت: از این گیاه به دلیل مقاومت بسیار خوب درمقابل دمای بالاانعطاف پذیری پائین وخاصیت ضدسر خوردن که با تغییر نوع قالب ئآج دارد علاوه در صنعت لاستیک سازی برای تهیه کفش نیز استفاده می شود.
وی ادامه داد: لاستیک تهیه شده از این گیاه درمقابل نور خورشید ،تغییرات ازن ،تشعشعات میکروارگانیسم ها، باکتری ها، روغن ها، سوخت های فسیلی ،حلال ها، الکلها، محلول های اسیدی یا بازی مقاوم می باشد . به جز این لاستیک مقاومت خوبی در مقابل خمش،پاره شدن وفشارهای هیدرولیکی دارد باتغییر در ترکیبات لاستیک خام می توان بنا به نوع نیاز دقیقا به‌خواص مورد نظر زیره برای استفاده زیره تخت کفش دست یافت.
پاکزاد ادامه داد: دست طراح برای هرگونه زیره با شکل و فرم مورد نظر بازگذاشته شده است حتی تولید یک زیره نازک هیچ مشکلی نخواهدداشت .معمولا برای ساخت وتولید کفش با زیره دو رنگ که لاستیکی به نظر میرسد بیشتر به مد نزدیک باشد .لاستیک سازی ودارویی اهمیت این گیاه را صد چندان می کند.
کیفیت ابریشم استبرق از کرم ابریشم هم بهتر می باشد
وی با بیان اینکه به دلیل نبود سرمایه گذار از صادرات این محصول به سایر کشور معذوریم ، گفت: به دنبال جذب سرمایه گذار برای محصولات گیاهی پرکاربرد استان هستیم.
وی همچنین در ادامه با اشاره به آیات قرآن اظهار داشت: لباس بهشتیان را سبز رنگ، و از نوع سندس واستبرق که بهترین انواع حریر است شمرده است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان تصریح کرد: از گیاه استبرق می‌توان چیزی لطیف تر از ابریشم طبیعی تولید کرد و ما که این منبع بزرگ را دراختیار داریم لازم نیست ابریشم را فقط با کرم ابریشم تولید کنیم زیرا ابریشم حاصل از گیاه کویری استبرق بسیار لطیف، سفید و با کیفیت است .
وی در پایان با بیان اینکه این گونه نیاز به منابع آبی کم دارد، خاطر نشان کرد: این گونه به مآندابی حساس است و اگر چند روز در آب قرار گیرد خشک می شود.
