سه کشور اروپایی عضو برجام بلافاصله بعد از درخواست مکانیسم ماشه توسط کاخ سفید، با اقدام آمریکا مخالفت کرده و راه خود را جدا کردند، فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کردند که آمریکا بعد از خروج از توافق هسته‌ای، به مشارکت خود در برجام خاتمه داده و امکان استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد.
پیش از این هم شاهد بودیم که در رای گیری شورای امنیت برای قطعنامه ضدایرانی آمریکا، ۱۱ کشور رای ممتنع، ۲ کشور رای مثبت و ۲ کشور رای منفی دادند که آلمان، انگلیس و فرانسه جزء کشورهایی بودند که رای ممتنع دادند.
حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل بر این باور است که اتحادیه اروپا در طول ۴ سال گذشته تجربه تلخی از همکاری با ترامپ رئیس جمهور آمریکا داشته است به دلیل اینکه سیاست‌های ترامپ نه تنها با جهان بلکه در اتحادیه اروپا با واکنش‌های منفی همراه بوده است، لذا تصمیمات عجولانه ترامپ و تیم وی در مسائل منطقه به ویژه در همراهی نکردن اروپا با طرح معامله قرن نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیده است که باید مسیر خود را از آمریکا جدا کند، چراکه اروپا یک مجموعه به هم پیوسته و دارای سیاست‌های کاملا مستقل در حوزه‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی است.
او همچنین می‌گوید که ترامپ در طول ۴ سال گذشته تلاش کرد تا سیاست‌های خود را بر اروپا تحمیل کند که همین مسئله باعث شد که آسیب‌های جدی به اتحادیه اروپا به لحاظ اعتباری و اقتصادی وارد شود.
چرا اروپا از آمریکا حمایت نکرد؟
عباس گلرو رئیس کمیته روابط خارجی کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم و رایزن سابق ایران در سازمان ملل متحد، در مورد دلایل عدم همراهی نکردن اروپا با آمریکا، گفت: بن بست آمریکا در شورای امنیت و انزوای آنها در طول سالیان اخیر بی سابقه بود و بی منطق بودن خواسته و رویکرد واشنگتن یکی از دلایل عدم همراهی اروپایی‌ها بود، زیرا بر اساس توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، اقدام آمریکایی‌ها حقوقی نبوده و به همین دلیل اعضای شورای امنیت، آمریکا را همراهی نکردند.
حسین کنعانی مقدم کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره معتقد است که اروپایی‌ها نگران اقدامات یک جانبه گرایانه ترامپ و حوادثی هستند که با تصمیمات وی در حال رقم خوردن در جهان است و نمی‌خواهند با طناب ترامپ در چاه سیاست خارجی آمریکا بروند، لذا سعی می‌کنند در عین حال که برجام را حفظ می‌کنند و ایران را هم در توافق هسته‌ای نگه می‌دارند، منتظر انتخابات واشنگتن باشند.
اروپا در کدام تیم است؛ ایران یا آمریکا؟
گلرو رایزن سابق ایران در سازمان ملل متحد، معتقد است اینکه اروپایی‌ها با آمریکا مخالفت کردند به معنای همسویی آنها با ایران نیست، بلکه آنها اساسا با رویکرد یکجانبه واشنگتن در خروج از برجام مخالفند و این اقدام آمریکا را بی منطق می‌دانستند، همچنین یکی دیگر از دلایلی که اروپا با آمریکا در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران همراهی نکرد این است که اروپایی‌ها می‌خواهند برجام را حفظ کنند.
کنعانی مقدم کارشناس مسائل بین الملل هم با بیان اینکه اروپا از آمریکا دلگیر است که به طور یکجانبه از برجام خارج شده است، گفت که اروپایی‌ها نگرانند و حتی به دنبال این بودند که از روش‌هایی مانند اینستکس برای کاهش فشار‌های تحریمی آمریکا استفاده کنند، اما این به معنای همراهی آنها با ایران نیست، چراکه اروپا شریک دزد و رفیق قافله است و در جا‌هایی که منافع اقتصادی خودش ایجاب کند ممکن است با آمریکایی‌ها کاملا هماهنگ و همسو حرکت کند و بعید نیست که اروپا و آمریکا در فکر صدور یک قطعنامه جدید در شورای امنیت علیه ایران باشند.
اروپا در حال وقت کشی برای انتخابات ۲۰۲۰ واشنگتن
ظهره وند کارشناس مسائل بین الملل و سفیر اسبق ایران در ایتالیا گفت که اروپا در چارچوب ملاحظات آمریکا تعریف می‌شود، لذا هنوز آنها را مستقل از آمریکا نمی‌بینیم.
کارشناس مسائل بین الملل گفت که ذات دیپلماسی اروپایی‌ها با رویکرد دموکرات‌ها همگن است، آمدن ترامپ برای اروپا یک شوک به شمار می‌آید و در خلال این سال‌ها هم می‌بینیم که اگر اروپا نتوانسته اقدام عملی در انجام تعهداتش در توافقنامه برجام انجام دهد، ناشی از همان تحریم‌های ثانویه ترامپ است.
سفیر اسبق ایران در ایتالیا همچنین می‌گوید که ترامپ به دنبال یک برجام جامع و فوری بوده و هست، اما اروپایی‌ها با دموکرات‌های آمریکا قرار گذاشته بودند که در یک فرایند زمانی برجام هسته‌ای را به برجام جامع تبدیل کنند، تاکنون این معادله به هم خورده است و اروپایی‌ها جنم و عرضه ایستادن در مقابل آمریکا را ندارند لذا امیدوارند که در انتخابات ۲۰۲۰ جو بایدن سرکار بیاید.
او تاکید می‌کند که اگر بایدن رئیس جمهور آمریکا شود، اروپا به همان بازی گذشته خود با واشنگتن برمی‌گردد و سعی می‌کند با کمک دموکرات‌ها گشایش‌هایی را مشروط به کشاندن ایران سر میز مذاکره با غرب و دور شدن از روسیه و چین برقرار کند، اما در مقابل اگر بایدن شکست بخورد و ترامپ سر کار بیاید، اروپایی‌ها به عنوان سرباز ساده ترامپ وارد عمل خواهند شد، چراکه جرئت ایستادن در مقابل واشنگتن را ندارند، بنابراین در این ۲ ماه تا انتخابات واشنگتن صبوری می‌کنند تا ببینند چه می‌شود، لذا در صورت پیروزی ترامپ اتحادیه اروپا مسیر انتخابی لندن را که طرفدار ترامپ است طی خواهد کرد.
کنعانی مقدم هم در این باره می‌گوید که احتمال اینکه ترامپ برای انتخابات ۲۰۲۰ واشنگتن انتخاب نشود، بسیار زیاد است، در نتیجه ترامپ سه گزینه دارد؛ نخست اینکه جنگی راه بیاندازد و به عنوان رئیس جمهور جنگ دو سال دیگر بر مسند قدرت باشد، دوم اینکه انتخابات ریاست جمهوری واشنگتن را به دلیل کرونا به تعویق بیاندازد یا ادعای تقلب در آن را مطرح کند یا اینکه سعی کند با هماهنگی با لابی صهیونیستی در مسیر انتخابات آینده واشنگتن، چالش‌هایی را ایجاد کند که ممکن است حتی به بحران داخلی آمریکا منجر شود.
آیا اروپا می‌خواهد راه خود را آمریکا جدا کند؟
هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل معتقد است که اتحادیه اروپا خود را به غرب آسیا، شرق آسیا و منطقه خاورمیانه نزدیکتر می‌داند، بنابراین منافع اتحادیه اروپا در حفظ رابطه با کشور‌های خاورمیانه است، درحالی که آمریکا با سیاست ها، هژمونی و طرح‌ها خود مانند طرح معامله قرن، طرح تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، تقابل با چین و روسیه و اعتراف به اینکه جولان جزئی از اراضی رژیم صهیونیستی است، باعث شده که اتحادیه اروپا به دلیل همراهی کردن با آمریکا هزینه‌های سیاسی بالایی پرداخت کند.
او همچنین در ادامه می‌گوید که اکنون شرایط اقتصادی اتحادیه اروپا به دلیل ویروس کرونا به شدت شکننده شده و اکنون اتحادیه اروپا راه خود را از ترامپ جدا کرده است و شاید برخی از مقامات اروپایی به این نتیجه رسیدند که شانس ترامپ برای پیروزی مجدد در انتخابات ۲۰۲۰ واشنگتن بسیار ضعیف است و به همین دلیل در حوزه ایران مسئله فعالسازی مکانیسم ماشه که از سوی ترامپ تلاش می‌شد تا به نوعی به تهران فشار بیاورد که با مخالفت اروپا مواجه شده است به همین دلیل به نظر می‌رسد که اروپا اکنون یک سیاست مستقل‌تر از آمریکا اتخاذ می‌کند.
کارشناس مسائل بین الملل همچنین می‌گوید که ترامپ تمام قوانین جهانی و بین المللی را زیر پا گذاشته است و سعی می‌کند با استفاده از قدرت و هژمونی نظامی سیاست‌های خود را بر جامعه جهانی تحمیل کند، همچنین برقراری رابطه بین رژیم‌های مرتجع عربی و اسرائیل بدون مشورت با اتحادیه اروپا اتخاذ شده است و تنها جنبه پروپاگاندای انتخاباتی برای ترامپ دارد، بنابراین اختلاف بین اتحادیه اروپا به شدت زیاد شده و به همین دلیل اروپا نسبت به ادامه سیاست‌های آمریکا در جهان نگران است و به نظر می‌رسد که می‌خواهد راه خود را از این کشور و به ویژه ترامپ جدا کند.
در نهایت تجربه به ما ثابت کرده است که نباید به اظهارات اروپایی ها دلخوش باشیم؛ مقام معظم رهبری در سخنرانی روز عید قربان با انتقاد از وعده‌های توخالی اروپا فرمودند«مذاکره و عقب‌نشینی راه حل تحریم‌های آمریکا نیست و تنها راه، تکیه بر توانمندی‌های داخلی است.
