پس از آنکه تکاپوی آمریکا برای تصویب قطعنامه در شورای امنیت به منظور تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران به در بسته خورد، دولت ترامپ به گزینه دیگری متوسل شد، بازگشت تحریمها علیه ایران و به قولی فعال کردن مکانیسم ماشه یا همان اسنپ بک. البته به گفته تحلیلگران و تأکیدات مکرر مقامات ایرانی و اعضای باقیمانده در برجام از جمله جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با توجه به پایان مشارکت آمریکا در برجام و اینکه ایالات متحده دیگر عضوی از این توافق نیست، نمی‌تواند به سازوکارهای این توافق استناد و از آن بهره‌برداری کند.
در همین راستا بامداد یکشنبه ۳۰ شهریور ماه و یک ماه پس از آنکه مایک پامپئو تصمیم ایالات متحده آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را به اطلاع شورای امنیت رساند، وزیر خارجه این کشور در بیانیه‌ای از فعال شدن مکانیسم بازگشت تحریمها خبر داد و گفت که همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران که پیش‌تر لغو شده بودند، دوباره اجرایی شدند.
پامپئو عنوان کرد: «این اطلاعیه، فرآیند ۳۰ روزه‌ای را آغاز کرد که منجر به بازگشت تحریم‌های پیش‌تر لغو شده سازمان ملل شد، که در ساعت ۸ شب وقت تابستانی شرقی روز ۱۹ سپتامبر (۴:۳۰ بامداد یکشنبه به وقت تهران) اجرایی شد. این یعنی که از امروز، تمام مفاد قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹ که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ ملغی شده بودند، دوباره فعال شده‌اند.»
از سوی دیگر ترامپ شب گذشته (دوشنبه)در بیانیه‌ای فرمان اجرایی جدید صادر و اعلام کرد: «اینجانب امروز اقدامات جدیدی برای محدود کردن تلاش ایران در جهت دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای، موشکی و متعارف به کار گرفته‌ام. اینجانب، فرمان اجرایی جدیدی برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران صادر کرده و تحریم‌های جدیدی علیه بیش از ۲۴ موسسه و فرد دخیل در حمایت از فعالیت‌های ایران در زمینه سلاح‌های هسته‌ای، موشکی و متعارف وضع کرده‌ام. امروز دولت من تحریم‌های جدیدی علیه ۲۷ نهاد و فرد مرتبط با شبکه اشاعه‌ای ایران وضع کرده است. این اقدامات سازمان انرژی اتمی ایران، گروه صنعتی شهید همت و دو موسسه به دلیل نقششان در انتقال و اکتساب سلاح‌های متعارف را شامل می‌شود.»
در همین خصوص بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی که نام او به همراه سه معاون دیگر سازمان انرژی اتمی در فهرست جدید تحریمها قرار گرفته گفت که که اقدامات از سر استیصال دولت آمریکا هیچ تاثیری در فعالیت سازمان انرژی اتمی نخواهد داشت و این سازمان با قوت به کار خود ادامه می‌دهد.(اینجا بخوانید)
از سوی دیگر جان بولتون سومین مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت دونالد ترامپ در توئیتی به کلید زدن مکانیسم ماشه از سوی دولت دونالد ترامپ به منظور بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران واکنش نشان داد و نوشت: «تلاش شکست خورده دولت ترامپ برای "بازگرداندن تحریمها"، به طرزی طعنه‌آمیز و تاسف‌آور تلاش‌های ایالات متحده برای از بین بردن برنامه هسته‌ای نظامی ایران را تضعیف خواهد کرد».
مجید تخت‌روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز با اشاره به انزوای هر چه بیشتر ایالات متحده عنوان کرد: آمریکا هرگز بازگشت قطعنامه‌های منقضی شده را نخواهد دید، چرا که برطبق حقوق بین‌الملل آن قطعنامه‌ها دیگر وجود ندارند.
تحریم‌های جدید آمریکا در حالی صورت گرفت که «الیوت آبرامز» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در مصاحبه‌ای گفت که واشنگتن از کشورهای اروپایی درباره اعمال تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران ناامید شده است و افزود: امیدواریم که اروپایی‌ها در اجرای تحریمها علیه ایران با واشنگتن همکاری کنند.
وی در عین حال بیان کرد: «اطمینان داریم که بازگشت اعمال تحریم ها اجرایی خواهد شد شد و درباره آن جدی هستیم.»
وزیر خارجه آمریکا نیز در پیامی در توئیتر نوشت که امیدوارم اروپایی‌ها به این درک برسند که برای کاهش خطر در خاورمیانه باید تحریمها علیه ایران بازگردد.
علاوه بر این «کلی کرافت» نماینده آمریکا در سازمان ملل هم در نامه‌ای به رئیس شورای امنیت عنوان کرد که بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نیازمند اجماع بین اعضای شورای امنیت نیست.
*آصفی: ترامپ دارد سرش را به دیوار می‌کوبد
در همین خصوص «حمیدرضا آصفی» دیپلمات و سخنگوی پیشین دستگاه دیپلماسی در ارزیابی از اقدامات اخیر آمریکا و شکست‌های پی در پی آن در شورای امنیت و فرمان اجرایی جدید ترامپ و اعمال تحریم‌های جدید عنوان کرد: آقای ترامپ دارد سرش را به دیوار می‌کوبد، از توسل به مکانیسم ماشه طرفی نبست به این خاطر که مکانیسم ماشه خودش روش اجرایی دارد، اینگونه نیست که امروز شما مثلا یک دکمه فشار بدهی و فردا عملیاتی شود و مراحل متعددی پیش بینی شده بود و آخرین مرحله برگزاری کمیسیون مشترک در سطح وزرا که پروسه آن شاید هفته‌ها طول می‌کشید.
وی عنوان کرد: تصور می‌کنم آقای ترامپ یا برجام را نخوانده و یا اگر خوانده با حوصله نخوانده و به دنبال چیزی است که به آن نمی‌رسد و از آن رو یک طرفه تحریمها را اعمال کرد البته تحریمی هم نیست، دیگر چیزی نمانده که آقای ترامپ بخواهد اعمال کند.
سفیر پیشین ایران در ابوظبی یادآور شد: من اینگونه می‌فهمم که ترامپ ممکن است نهایت اقدام به حرکات ایذایی در قبال یک چند کشور کوچک حرکات کرده و به آنها فشار وارد ساخته و سنگ اندازی و کارشکنی کند، نه یک کار جدی و اقدام موثر.
به گفته آصفی کاری که ترامپ صورت داد، شورای امنیت را تضعیف کرد و اختلافی که در شورای امنیت به ویژه بین روسیه به عنوان یک کشور موثر و غیر هم‌پیمان و آمریکا و همچنین کشورهای اروپایی به وجود آمد به این زودی ترمیم پذیر نیست.
*تضعیف شورای امنیت از سوی آمریکا
آصفی یادآور شد: آمریکایی‌ها با این اقدام شورای امنیت را تضعیف کرده و به حرف کسی گوش نکردند و برعکس درصدد تنبیه سایر کشورها از جمله روسیه هستند.
وی خاطرنشان کرد: اختلافی که در شورای امنیت به وجود آمد نیز برای ترامپ بسیار مضر است.
* تا دم انتخابات اروپا کج‌دار و مریض عمل می‌کند
سخنگوی پیشین دستگاه دیپلماسی همچنین گفت: معتقدم اروپایی‌ها تا دم انتخابات آمریکا کج دار و مریض عمل می‌کنند که ببینند چه کسی انتخاب می شود، اگر جو بایدن انتخاب شود، روش آنها با وقتی که ترامپ هست متفاوت خواهد بود، لذا فکر می‌کنم کارهایی که ترامپ انجام می‌دهد بیشتر خودش را در گوشه گرفتار کرده و مثل کسی است که چشم بسته به هر وسیله‌ای متوسل می‌شود.
وی همچنین در خصوص عملکرد جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: به اعتقاد من جمهوری اسلامی ایران سیاست هوشمندانه‌ای داشته است، هم در چارچوب برجام عمل کرده و تعهداتش را کاهش داده و هم مطابق با مسئولیت‌هایش عمل کرده و هم در خارج از برجام تلاش‌های موثری داشته و تسلیم هم نشده است.
آصفی عنوان کرد: این مسیری است که باید (ایران) در چند هفته آینده ادامه دهیم.
