سال‌هاست که شیوه توزیع یارانه سوخت محل اعتراض بسیاری از کارشناسان قرار دارد، چرا که برخی افراد دارای چند خودروی شخصی از این یارانه بهره می‌برند، در حالی که سر افراد طبقات کم درآمد جامعه که حتی یک اتومبیل ندارند بی کلاه مانده است و به نظر می‌رسد که یارانه سوخت تنها میان ثروتمندان تقسیم می‌شود.
اخبار اقتصادی- احمدامیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس طرحی را در مجلس دهم ارائه کرد که به موجب آن دولت موظف بود به هر ایرانی دارای کد ملی ماهانه حدود ۳۰ لیتر بنزین به کارت سوخت سرپرست خانوار اختصاص دهد و مصرف خارج از سهمیه براساس ۹۰ درصد فوب خلیج فارس محاسبه شود، اما این طرح بنابر دلایلی نتوانست اکثریت رأی نمایندگان را به دست آورد و حالا نمایندگان مجلس یازدهم طرحی را با عنوان «تغییر سهمیه بندی بنزین از خودرو به خانوار» به جریان انداخته‌اند تا افراد کم برخوردار نیز بتوانند از سهمیه بنزین برخوردارشوند.
بیژن زنگنه وزیر نفت چند روز پیش در حاشیه جلسه هیئت دولت درباره طرح مذکور گفت: تغییر سهمیه‌بندی بنزین در دولت بحث نشده و بستگی دارد چه چیزی تصویب شود، در طرح مجلس پیشنهاد اختصاص ۲۰ لیتر بنزین به هر فرد در ماه مطرح شده که به معنای ۰.۷ لیتر در روز است.
زنگنه ادامه داد: در این صورت میزان بنزین سهمیه‌ای در روز عددی حدود ۶۰ میلیون لیتر در روز خواهد بود که با میزان فعلی برابر است. برای ما فرق ندارد و ما به یک قیمت می‌دهیم و مابقی باید در حساب یارانه‌ای افراد واریز شود.
چنین طرح‌هایی از سالها پیش و حدودا از سال ۹۲ مطرح بوده و در آذر ماه سال ۱۳۹۷مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی با عنوان «مساله بنزین و رویکرد و مخاطرات» چند سناریو را برای قیمت‌گذاری و شیوه توزیع بنزین پیشنهاد داده است و در بخشی با عنوان «یارانه بنزین به همه ایرانیان» آورده بود: اگر هدف سیاستگذار توزیع یارانه به طور مساوی است، یارانه بنزین نه به خودرو، بلکه به شخص تعلق گیرد.
طرح جدید سهمیه‌بندی بنزین برای دولت بار مالی ندارد
احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به طرح مجلس مبنی بر تغییر سهمیه بندی بنزین از خودرو به خانوار اظهار کرد: ما طرح تغییر سهمیه بندی بنزین را در مجلس دهم قبل از گرانی بنزین ارائه کرده بودیم که روزانه یک لیتر بنزین به ازای همه مردم تعلق گیرد به نحوی که کارت بانکی سرپرست خانوارها شارژ شود، اما متاسفانه این طرح با عدم موافقت رئیس جمهور مواجه شد.
وی افزود: بر اساس طرح جدید، دولت باید مبلغ بنزین را با نرخ آزاد به حساب مردم واریز کند، البته طبق بررسی‌های ما این امر هیچ بار مالی برای دولت ندارد و در واقع بنزین به جای خودرو به نفرات اختصاص می‌یابد.
امیرآبادی فراهانی تأکید کرد که با توجه به آنکه از میان افرادی که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند، تنها ۵ درصد افراد دارای وسیله نقلیه بوده و این طرح تغییر سهمیه بندی بنزین از خودرو به خانوار به نفع خانوار‌های دهک پایین خواهد بود.
عضو هیئت رئیسه مجلس افزود: مرکز پژوهش‌های مجلس تاکنون ۶ بار طرح مذکور را مورد بررسی قرار داده و بنده نیز بار‌ها با ارگان‌های مختلف و کارشناسان صحبت کرده‌ام و اجرایی سازی این طرح هیچ مشکلی ایجاد نخواهد کرد و اگر این طرح به تصویب مجلس و شورای نگهبان برسد یک خانواده سه نفره ۹۰ لیتر بنزین با قیمت ۱۵۰۰ تومان دریافت خواهند کرد.
طرحی جدید برای کاهش مصرف بنزین
جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره طرح مذکور گفت: برخی خانوارها خودرویی ندارند، بنابراین اگر بنزین بر اساس تخصیص به اشخاص سهمیه بندی شود دهک‌های کم درآمد نیز می‌توانند از سهم بنزین برخوردار شوند.
وی افزود: تصویب این طرح می‌تواند موجب انگیزه در افراد برای کاهش مصرف بنزین شود و این امر اثرات مثبت زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت، همچنین این طرح باعث افزایش صادرات می‌شود.
سامانه ای برای فروش بنزین افرادی که خودرو ندارند
بر اساس طرح فوق اگر افراد تمام سهمیه خود را استفاده نکنند، سهمیه باقی مانده از طریق سامانه‌های بانکی، قابل واگذاری به دیگران خواهد بود و یا در آخر هر ماه به شرکت پالایش و پخش بازمی‌گردد و معادل قیمت متوسط ماهانه آزاد بنزین در کارت بانکی صاحب خودرو شارژ می‌شود تا بتواند کالای ایرانی خریداری کند.
مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس درباره این طرح گفت: انتظار داریم با تصویب و اجرای طرح مبتنی بر تخصیص سهمیه بنزین به هر خانوار به ازای هر کدملی، کاهش آثار تورمی در دهک‌های پایین‌تر، کاهش فاصله طبقاتی و ضریب جینی در اقتصاد ملی از نتایج مهم طرح «سهمیه بندی بنزین سرانه خانوار» باشد.
افراد باید بتوانند بنزین خود را در بورس عرضه کنند
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس گفت: در این طرح برای هر فرد ماهیانه ۲۰ لیتر بنزین در نظر گرفته شده و پیش بینی شده سامانه‌ای برای فروش بنزین افرادی که خودرو ندارند درنظر گرفته شود.
فریدون عباسی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس اظهار کرد: طبیعتا همه افراد کشور دارای خودرو نیستند و وقتی بنزین تنها در اختیار افراد دارای وسیله شخصی که از دهک‌های بالای جامعه هستند قرار می‌گیرد، یعنی امتیازی تنها به بخش محدودی از جامعه تعلق گرفته است.
وی افزود: بهتر است که تخصیص بنزین بر اساس کد ملی و به همه افراد کشور تعلق گیرد و حتما باید تدبیری شود که افراد بدون خودرو بتوانند سهم خود را در بورس و یا به روش‌های دیگر عرضه کنند.
به نظر می‌رسد که طرح «تغییر سهمیه بندی بنزین از خودرو به خانوار» در صورت تصویب می‌تواند عدالت را در حوزه سهمیه بندی بنزین برقرار کند، اما باید دید طرحی که چندین سال است با نام‌ها و اشکال مختلف مطرح می‌شود و هربار به در بسته می‌خورد، این بار عملیاتی خواهد شد؟
