اقتصاد دانش‌بنیان راه میان‌بر برای تحقق اقتصاد مقاومتی است. این مفهوم، در سال‌های اخیر در سخنرانی‌های متعدد رهبر معظم انقلاب، سالانه بیش از ۶۰۰ بار تکرار شده که نشان‌دهنده اهمیت این حوزه است. توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و رسیدن آن‌ها به بیش از ۵۰۰۰ شرکت و حجم فروشی بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان نشان‌دهنده اقبال فعالان علم و فناوری کشور به این حوزه است. این دستاوردها حاصل اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان مجلس شورای اسلامی در طول ۱۰ سال گذشته و پس از تصویب و ابلاغ آن است. هرچند دستاورد قابل‌توجهی است اما کافی نیست، وقتی اتفاقات روی‌داده در این حوزه را مرور می‌کنیم می‌بینیم که بنگاه‌های بزرگ اقتصادی اعم از نفت و گاز، خودرو و … روی خوشی به این حوزه نشان نداده است. کماکان قوانین نانوشته ای در کشور وجود دارد که جلوی دانش‌بنیان شدن اقتصاد کشور را می‌گیرد.
اخبار سیاسی- واقعا جای تأسف است برای کشور ما، که در آن شرکت‌های خوبی در حوزه تولید تجهیزات نفت و گاز ایجاد شوند ولی کماکان نگاه به خارج باشد، محصولات باکیفیت داخلی بازار نداشته باشد و متأسفانه برخی از مدیران دولتی، نگاهشان به خارج و خریدهای خارجی باشد، صنعت دانش‌بنیان داخلی رشد نکند و در شرایط تحریم کشور ضربه بخورد. راه اصلی رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و تبدیل شدن آن‌ها از شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) ها به شرکت‌های بزرگ،
تنها و تنها ایجاد بازار برای آن‌ها و خرید از آن‌هاست تا بتوانند کسب‌وکار خودشان را گسترش بدهند و توان رقابت با شرکت‌های بزرگ جهانی را پیدا بکنند.اگر در طول چندسال گذشته شرایط برای رشد برخی شرکت‌های تولیدکننده دارو و داروی نوترکیب ایجاد شد، بسیاری از داروهای وارداتی با کیفیت خوب و قیمت کمتر تولید شدندو الان تبدیل به صادرکننده شده‌ایم، تنها و تنها یک دلیل داشت آن‌هم اعتمادبخش دولتی به تولیدکننده داخلی و ایجاد بازار برای آن بود.
نظام اقتصاد سنتی کشور، لاجرم باید تغییر کند، اقتصاد دانش‌بنیان با بخشی نگری و نگاه جزیره‌ای قابل تحقق نیست، نمی‌شود مدعی توسعه صنعت ماشین‌سازی دانش‌بنیان داخلی شد ولی قواعد گمرکی را کماکان حامی واردات ماشین‌آلات چید. نمی‌شود مدعی حمایت از تولید داخل شد و بانک‌های کشور کماکان مشغول فعالیت‌های سوداگرایانه باشند. نمی‌شود مدعی خرید از تولیدات داخلی شد ولی شاهد افول برندهای تولید داخلی در اثر واردات بی‌رویه کالاها شد. باید نگاهی کلان نگرحاکم شود و همه بخش‌های کشور را در این جهت هم‌راستا کند تا شاهد رسوخ دانش در بخش‌های مختلف اقتصاد و صنعت کشور باشیم. در سال‌های اخیر با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب، مردم کشور وظیفه خود را در زمینه خرید محصولات ایرانی به‌خوبی ادا کرده‌اند، اما متأسفانه دستگاه‌های دولتی، که در این زمینه انتظاری بیشتری از آن‌ها می‌رفت، وظیفه خود را به‌خوبی انجام نداده‌اند. به‌عنوان مثال در زمینه محصولات مربوط به صنعت خودرو، شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی ایجاد شد که می‌توانستند کیفیت محصولات این صنعت را ارتقاء دهند اما به هر دری زدند بسته بود، چراکه بازاری انحصاری داشته و دغدغه‌ای برای ارتقاء خود ندارند، بسیاری از صنایع دیگر نیز به همین شکل‌اند. در صنعت نفت کشور وضعیت حساس‌تر است چراکه تأمین عمده بودجه کشور از این مسیر است. چه بسیار قطعاتی وجود دارند که به دلیل تحریم، امکان واردات آن وجود ندارد و در گذشته متأسفانه به دلیل فرهنگ وابستگی در این صنعت، تولید در آن زمینه ها شکل نگرفته است.در گام دوم انقلاب که اختصاص به جوانان دارد، دوره شکل‌گیری نگاهی مستقل و با تکیه‌بر توان داخلی و اعتماد به استعداد و توانایی جوانان این کشور است. چگونه می شود که همین جوانان در پیچیده‌ترین فناوری ها در عرصه های نظامی بدرخشند اما کشور در صنایع به‌مراتب ساده‌تر بلنگد. در گام دوم انقلاب، با همت جوانان انقلابی سنت‌های وابسته و زنگ‌زده گذشته متحول شده و راه پیشرفت دانش‌بنیان کشور هموار خواهد شد. در گام دوم انقلاب، برنامه‌ریزی و تلاش کشور خنثی‌سازی کامل تحریم های ناجوانمردانه خواهد بود، مشخص است که تحریم کشور وقتی ما صادرات تک‌محصولی داریم به‌راحتی قابل انجام است. ولی وقتی اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان شکل گرفت و آن‌ها نفت را تبدیل به انواع محصولات قابل صادرات کردند و دامنه محصولات و مشتریان جهانی کشور افزایش چشم گیری داشت، عملا کشور تحریم ناپذیر می شود. صنعت دانش‌بنیان با رویکرد صادراتی به کشورهای مختلف، دور از انتظار نیست، صنعت کشاورزی دانش‌بنیان با تولید حداقل ۴ برابر نیاز داخل کشور، جزء امور دست‌یافتنی است که در گام دوم محقق خواهد شد. شاهد این مدعاها، دوره شکوهمند تمدن اسلامی- ایرانی به‌عنوان مثال در دوره صفویه است. لذا این نکات صرفا شعار نیست، ادعای بی‌پایه و اساس نیست، براساس تجربه کشور و آگاهی از ظرفیت کشور است. بدون شک، یکی از دلایل دشمنی‌های ابرقدرت‌های عالم همین موضوع است، چون با محاسبات دقیق می دانند که ملت ایران و نظام اسلامی، ظرفیت برپایی حکومتی جهانی بر پایه عدالت و بهره‌مندی همه انسان ها از نعمت و برکت اسلام ناب و برپایی مجدد تمدن اسلامی را داراست و از آن هراس دارند. امیدوارم در دوران گام دوم انقلاب، با تکیه با توان و تخصص جوانان، تمامی نعمت‌های بالقوه موجود در کشور تبدیل به کالاهای باارزش شده و شاهد شکوفایی اقتصاد کشور و رفاه جامعه و مردم عزیز سرزمین‌مان باشیم.
سیدمحسن دهنوی
