حجت الاسلام محمود نبویان نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی درباره تکاپوی اخیر دولت آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه گفت: مکانیسم ماشه یکی از ضعف های عمده برجام است.
اخبار سیاسی- وی افزود: در برجام علاوه بر برخی ضعف های موردی از جمله برخی محدودیت های ابدی برای برنامه هسته ای ایران، برخی ضعف های واضح و چشمگیر نیز وجود دارد که نشان می دهد متاسفانه مذاکره کنندگان کشورمان توجه لازم را در ارتباط با این موارد نداشتند. از جمله این ضعف های فاحش مسئله مکانیسم ماشه است.
نبویان تصریح کرد: در هر توافقی یک شیوه حل اختلاف را مطرح می کنند تا در صورت اختلاف میان طرفین قرارداد، راهکاری برای برطرف کردن این اختلافات وجود داشته باشد. در بند 36 و 37 برجام نیز بر روی این مسئله تمرکز کرده و اشاره کرده است که اگر هر یک از طرف های برجام به طرف دیگر اعتراضی مبنی بر عدم انجام درست تعهدات ذیل برجام داشته باشد، در یک سیکل نزدیک به 30 روزه می تواند تمامی تحریم هایی که به واسطه این توافقنامه برداشته شده بود، را بازگردد. یعنی آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین به عنوان کشورهای 5+1 و نماینده اتحادیه اروپا و ایران 8 طرف توافقنامه برجام را تشکیل می دادند.
نماینده تهران در مجلس خاطرنشان کرد: بر اساس بند 36 و 37 برجام اگر هر یک از این 7 طرف برجام مدعی عدم پایبندی ایران به برجام شوند، می توانند با اعتراض به این مسئله و فعال کردن مکانیسم ماشه تمامی تحریم ها را به شکل خودکار به حالت اول بازگردانند. اما نکته قابل تامل در این توافقنامه که نشان دهنده این است که متاسفانه تیم مذاکره کننده کشورمان کوچکترین توجهی به آن نداشته، این است که اگر ایران به عنوان یکی از طرف های برجام به عدم پایبندی 7 طرف دیگر این توافقنامه اعتراض داشته باشد نیز باز هم تحریم های علیه خودش باز می گردد.
وی گفت: به عبارت دقیق تر اگر 7 طرف دیگر برجام تا ابد نیز به تعهدات خود در برجام عمل نکنند _کما اینکه در این مدت 4 سال نیز آمریکا و اروپا به تعهدات خود در برجام عمل نکرده اند_ ایران نمی تواند اعتراضی به این مسئله داشته باشد. چرا که در صورت اعتراض به این نقض عهد، کشوری که متضرر خواهد شد، خودِ ایران خواهد بود! این مسئله همانند این است که شما قرارداد خرید خودرویی را در یک بنگاه منعقد کنید و در این قرارداد بنگاه دار به شما بگوید اگر شما این قرارداد را فسق کردی باید به طور مثال 10 میلیون جریمه فسق را بدهی و اگر خودش هم به هر دلیلی معامله را فسق کرد باز هم این شما باشید که باید هزینه 10 میلیونی فسق قرارداد را بدهید.
**فعال شدن مکانیسم ماشه تفاوتی در وضعیت تحریم ها ایجاد نخواهد کرد
نبویان در پاسخ به این سوال که آیا اقدام اخیر آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه، توجیه حقوقی دارد یا خیر؟ تصریح کرد: در برجام قید شده است که تنها طرف های برجام می توانند از مکانیسم ماشه استفاده کنند. طرف های برجام نیز یعنی کشورهایی که عضو این توافقنامه هستند و آن را به رسمیت می شناسند. یعنی به طور مثال عربستان یا کانادا یا استرالیا قادر به استفاده از مکانیسم ماشه نیستند. چون اساساً عضویتی در برجام نداشته اند. همین مسئله برای آمریکا را نیز صدق می کند. چرا که این کشور در 18 اردیبهشت سال 97 به شکل رسمی از برجام خارج شد.
نماینده تهران در مجلس یادآور شد: البته به فرض اینکه آمریکا حتی بتواند مکانیسم ماشه را نیز فعال کند، این سوال پیش می آید که آیا در عمل تحریمی باقی مانده است که اعمال نشده باشد و آمریکا قصد بازگرداندن آن را داشته باشد؟ بنابراین فعال شدن مکانیسم ماشه نیز تفاوتی در وضعیت تحریم ها ایجاد نخواهد کرد. در واقع آمریکا تفنگی را در دست گرفته است که اساساً فشنگی در آن نیست و فشنگ های آن در دو سال گذشته به انحای مختلف به سمت ایران شلیک شده است.
**اروپا در عمل به هیچ یک از تعهدات برجامی پایبند نبوده است
وی افزود: نکته بعدی که باید به آن توجه کرد این است که این مسئله برای کشورهای اروپایی نیز صدق می کند. اروپایی ها علیرغم اینکه مانند آمریکا به شکل رسمی از برجام خارج نشده اند اما در عمل به هیچ یک از تعهدات خود ذیل این توافقنامه پایبند نبوده اند و حضور آنها در برجام صرفاً در لفظ و کلام آنها خلاصه می شود. مسئله ای که متاسفانه دولتمردان ما حساسیت خاصی روی آن ندارند.
نبویان گفت: مسئولان دولتی کشورمان باید در موضع گیری های خود تصریح کنند که فعال شدن یا نشدن مکانیسم ماشه در عمل برای ایران تفاوت چندانی ندارد چرا که چندین برابر تحریم های پیش از برجام هم اکنون از سوی دولت آمریکا علیه ایران در حال اجرا است. بر اساس متن برجام در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشتن تحریم ها به حالت اولیه ایران این امکان را دارد که تمامی تعهدات خود ذیل برجام را متوقف کند. بنابراین این انتظار از مسئولان دولتی هست که لااقل به متن برجام پایبند باشند و در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه به سرعت تمامی تعهدات برجامی را متوقف کنند.
** در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، اجرای پروتکل الحاقی باید متوقف شود
نماینده تهران تاکید کرد: از سوی دیگر ایران باید در اقدامی بعدی خود، اجرای پروتکل الحاقی را تعلیق و متوقف کند تا بتواند با این اقدام در راستای کسب امتیاز از طرف مقابل قدم بردارد. بر همین اساس بود که ما در مجلس بندی را آورده ایم و به شکل جدی به دنبال تعلیق اجرای پروتکل الحاقی هستیم. از نظر ما این اقدام مجلس به نفع دولت خواهد بود. چرا که قدرت چانه زنی او را بالا خواهد برد و دستگاه دیپلماسی ما می تواند در دیدارهای مشترک بگوید که مجلس شورای اسلامی با روندی که طرف های مقابل در برجام اتخاذ کردند اجازه اجرای پروتکل الحاقی را به او نمی دهد. بنابراین طرف های برجام باید با دادن امتیاز به دولت، مجلس را ترغیب به پایبندی به پروتکل الحاقی کند. بنابراین هدف ما در اختیار قرار دادن برگ برنده در دستان تیم وزارت خارجه کشورمان است.
** اروپایی ها نگران فروپاشی برجامِ یکطرفه هستند
وی در پاسخ به این سوال که علت مخالفت اروپا با فعال سازی مکانیسم ماشه از سوی آمریکا چیست؟ گفت: با توجه به اینکه در شرایط فعلی تنها ایران است که به شکل یکطرفه به تعهدات خود ذیل برجام عمل کرده و اروپایی ها حتی مکانیسم فشلی چون اینستکس را هم اجرا نکردند، بنابراین حضور ایران در برجام تماماً به نفع اروپایی ها است و آنها می ترسند که ایران در واکنش به فعال شدن مکانیسم ماشه به شکل کامل از برجام خارج شود و تمامی دستاوردهای آنها در برجام از دست برود.
نبویان افزود: اینکه برخی ساده اندیشان در داخل می گویند که اروپا به نفع ایران در مقابل آمریکا ایستاده است، جای تعجب دارد. چرا که اگر واقعا اروپایی ها می خواستند حسن نیت خود را نشان دهند، باید همانند روسیه و چین به قطعنامه آمریکا رای منفی می دادند نه اینکه به آن رای ممتنع بدهند. کمااینکه اروپایی ها پس از رای ممتنع به قطعنامه آمریکا علیه ایران نیز به صراحت اعلام کردند که آنها نیز همانند آمریکا به دنبال محدود کردن قدرت منطقه ای و نظامی ایران هستند ولی معتقدند که سیاست فعلی دولت آمریکا نمی تواند آنها را به این هدف برساند.
**تروئیکای اروپایی همانند سال 82 در جایگاه پلیس خوب نقش آفرینی می کنند
نماینده تهران در مجلس تصریح کرد: اروپایی ها همانند مذاکرات سال 82 تا 84 در جایگاه پلیس خوب در حال نقش آفرینی است. در َآن سالها نیز کشورهای اروپایی در مکاتبات خود با ایران تاکید می کردند که اگر ایران تن به خواسته های آنها ندهد، حمله آمریکا به ایران بسیار محتمل خواهد بود و همین ایجاد ترس موجب شد تا تیم مذاکره کننده وقت کشورمان که همین آقای روحانی و ظریف بودند، تمامی خواسته های اروپایی را اجرا کنند. یعنی اروپایی ها اهداف آمریکا را با زبانی خوش به شکل کامل پیاده کردند.
