«مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در مصاحبه با اندیشکده آمریکایی «انجمن کنترل تسلیحات» کاهش تعهدات ایران در قبال برجام را در راستای بندهای برجام توصیف کرد.
*کاهش تعهدات ایران در راستای بندهای برجام بود
وی در ابتدای مصاحبه خود گفت: «ایالات متحده آمریکا در ماه می ۲۰۱۸ بر خلاف تعهداتش طبق قوانین بین‌المللی از برجام خارج شد زیرا برجام بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ است. (برجام) به این قطعنامه ضمیمه شده است. قطعنامه (۲۲۳۱) برجام را تأیید کرده است و قطعنامه ۲۲۳۱ به اجماع توسط کل شورای امنیت به تصویب رسیده است. بنابراین این نشان می‌دهد که کل جامعه بین‌الملل حامی قطعنامه ۲۲۳۱ بودند. این اقدام آمریکا در تناقض با قوانین بین‌المللی و تعهدات بین‌المللی ایالات متحده بوده است. بعد از خروج ایالات متحده از برجام، ایران برای مدت یکسال منتظر ماند تا ببیند که دیگر اعضای برجام چه اقداماتی را می‌توانند برای ارائه منافع برجام به ایران انجام دهند. برخی اعضای برجام به ما اعلام کردند که خسارات ناشی از خروج ایالات متحده از برجام را برای ایران جبران خواهند کرد اما متأسفانه بعد از یکسال ما هیچ منافع محسوسی از اجرای تعهداتمان ذیل برجام دریافت نکردیم. سپس در آن زمان در سال ۲۰۱۹، بعد از یکسال، گزینه‌ای جز کاهش تعهداتمان باقی نمانده بود. این اقدامات در راستای بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام بود بنابراین اقدامات ما کاملاً در راستای تعهدات برجامی ما بود».
*گام‌های آتی ایران بستگی به نوع برخورد با برجام و قطعنامه 2331 دارد
وی در ادامه در خصوص تصمیمات آتی ایران درباره تعهدات برجامی تصریح کرد: «در خصوص اینکه آیا ایران از آنچه انجام داده، فراتر خواهد رفت یا خیر، همانطور که می‌دانید بعد از برداشتن گام پنجم، ایران اعلام کرد که دیگر هیچ اقدامی انجام نخواهد داد و از آن زمان این موضع ما بوده است. در ارتباط با اقدامات آتی، (باید بگویم) که بسیار بستگی به نوع برخورد با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ خواهد داشت. اقدامات ما مطابق با هرآنچه خواهد بود که برای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام رخ دهد».
*آمریکا تمایلی به پیشرفت ایران در زمینه فناوری برتر ندارد
سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در خصوص اقدام واشنگتن در لغو معافیت‌های تحریمی ایران و همچنین وضعیت پروژه بازطراحی رأکتور اراک و برنامه ایران برای آینده این رأکتور گفت: «اقدام چند ماه پیش آمریکا، یک اقدام دیگر آمریکا در خلاف تعهدات این کشور بود که تحریم‌هایی را بر همکاری هسته‌ای میان ایران و کشورهای دیگر قرار داد بنابراین این اساس و مبنای تصمیم آمریکا برای خروج از برجام بود. و سپس آنها در ماه می ۲۰۱۸، نقض تعهداتشان را آغاز کردند. آنها مانع همکاری هسته‌ای با کشورهای دیگر شدند و هم‌اکنون در حال وارد کردن ضربه نهایی به برجام هستند بنابراین این نیت واقعی ایالات متحده را نشان می‌دهد که در حقیقت نمی‌خواهد ایران در زمینه فناوری برتر پیشرفت داشته باشد و این نشان می‌دهد که ایالات متحده علاقه‌ای به مشاهده برخورداری مردم ایران از مزایای دستاوردهای علمی است».
وی ادامه داد: «در خصوص تأسیسات هسته‌ای اراک، ما با شرکای خود در گفت‌وگو هستیم و این گفت‌وگوها در جریان است و در عین حال، ما گفته‌ایم که اگر با موقعیتی مواجه شویم که ایران نتواند این بخش از تأسیسات هسته‌ای را ارتقا دهد، به طرح قدیمی بازمی‌گردیم که ساخت خودمان بود. بنابراین این یک گزینه ایران است و در موقعیت مناسب درباره زمان بازگشت به طرح قدیمی تصمیم‌گیری خواهیم کرد. این یک گزینه بسیار خوب برای ایران است».
این دیپلمات ایرانی در ادامه در خصوص اظهارات «محمد جواد ظریف» برای فعالسازی «ساز و کار حل اختلاف» برای رسیدگی به نقض برجام توسط فرانسه، آلمان و انگلیس گفت: «این اولین بار نبود که ما مکانیسم حل اختلاف (DRM) را آغاز کردیم. در حقیقت از سال ۲۰۱۶، ما در مناسبات مختلفی که برجام نقض شد، به مکانیسم DRM استناد کرده‌ایم. آخرین باری که ما به این مکانیسم حل اختلاف استناد کردیم، درواکنش به فقدان تعهدات شرکای اروپایی‌امان بود. بنابراین این مکانیسمی است که تمامی اعضای برجام می‌توانند آن را به کار گیرند و ما به درستی و مطابق با برجام برای برخورداری از مزایایی که ایران باید داشته باشد، استفاده کردیم. هدف اصلی ما این بود که نشان دهیم شکایت داریم و کمیسیون مشترک برجام باید به این شکایت رسیدگی کند. ما نامه خود را به رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا ارسال کردیم و امیدواریم که کمیسیون مشترک به نگرانی‌ها و شکایات ما رسیدگی کند».
*قطعنامه شورای حکام علیه ایران غیرسازنده بود
روانچی درباره تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس علیه ایران برای دسترسی آژانس به تمام سایت‌های هسته‌ای ایران و پاسخ ایران مبنی بر لزوم برطرف شدن «ابهامات قانونی» گفت: « اول از همه، ایران مکرراً با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کرده است. فقط به ارقامی که آژانس تولید می‌کند، نگاهی بیاندازید. در سال ۲۰۱۹، تقریباً ۲۰ درصد از تمامی بازرسی‌ها در سراسر جهان، در ایران انجام گرفته است. خود این آمار نشان می‌دهد که ایران با آژانس همکاری می‌کند بنابراین بازرسان می‌توانند به مکان‌های مختلف ایران بروند و بازدید انجام دهند. (بنابراین) گفتن اینکه از ایران درخواست همکاری شده است، یک استدلال جالب نیست زیرا ایران با آژانس همکاری دارد. در خصوص مکان‌های خاصی که آنها خواستار بازدید هستند، با کارشناسان آژانس در ایران گفت‌وگو کرده‌ایم، در حقیقت معاون مدیرکل (آژانس) در ایران است و با آن در این خصوص گفت‌وگو کرده‌ایم و گفت‌وگوهای ما در حال پیشرفت بود که ناگهان شاهد اقدام شورای حکام آژانس در صدور قطعنامه‌ای علیه ایران بودیم. این اقدامی بسیار غیرسازنده بود زیرا ما در آستانه حل موضوع بازدیدها بودیم».
*برخی به دنبال سیاسی کردن آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند
وی ادامه داد: «ما بارها اعلام کرده‌ایم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک هیأت فنی است و نباید سیاسی شود اما متأسفانه برخی کشورها به ریاست ایالات متحده آمریکا این سازمان را سیاسی می‌کنند. ما فکر می‌کنیم که بهترین شیوه رسیدگی به این مشکل، پایبندی به ماهیت فنی این هیأت است. ما با آژانس در تماس هستیم و با اعضای شورای حکام در وین در ارتباط هستیم و امیدواریم بتوانیم این مسئله را حل کنیم».
*آژانس نباید به اطلاعات جعلی اسرائیل تکیه کند
تخت روانچی با اشاره به تلاش رژیم صهیونیستی برای گمراه ساختن آژانس تصریح کرد: «اصول خاصی وجود دارد که باید به آن پایبند باشیم. ما نمی‌توانیم با تکیه به اطلاعات جعلی و و دروغین وظیفه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را انجام دهیم. اطلاعاتی که رژیم اسرائیل در اختیار آژانس قرار می‌دهدنمی‌تواند قابل اتکا نیست زیرا آنها در ارائه اطلاعات جعلی به ویژه در مورد ایران بسیار مصمم هستند بنابراین آژانس باید این مسئله را در نظر داشته باشد. اگر آژانس شواهد خودش را در اختیار دارد، باید این شواهد را به ایران ارائه کند نه چیزهایی را تکرار کند که دیگران در اختیار آن قرار داده‌اند».
این دیپلمات ایرانی ادامه داد: «نکته دیگر این است که ما در همان سال ۲۰۱۵، فایل «ابعاد نظامی احتمالی» (PMD) را بستیم. ما نمی‌توانیم مجدداً اجازه بازگشایی این مسئله را بدهیم زیرا از قبل آن را بستیم و آژانس نیز قطعنامه‌ای در این خصوص صادر کرده است. شورای حکام از قبل قطعنامه‌ای را برای بستن PMD صادر کرده است و فعالیت‌های ادعا شده مربوط به ۱۷ سال پیش نباید چیزی باشد که شورای حکام برای صدور قطعنامه برای آن، زمان بگذارد. بنابراین اینها همان اقدامات سیاسی‌‌سازی است که من به آن اشاره می‌کنم. بنابراین فکر می‌کنیم که باید به گفت‌وگوهای خود با آژانس و اعضای شورای حکام ادامه دهیم تا بتوانیم راه‌حلی را برای این مشکل پیدا کنیم».
*تلاش آمریکا برای استناد به مکانیسم ماشه با شکست روبرو خواهد شد
این دیپلمات ایرانی در واکنش به اقدامات اخیر ایالات متحده آمریکا در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران و همچنین تلاش برای مکانیسم ماشه علیرغم خروج از برجام گفت: «اول از همه، هرگونه اقدام شورای امنیت برای تحمیل تحریم‌ها و تحریم‌های نظامی علیه ایران، غیرقانونی و برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ است بنابراین هیچ اساس قانونی برای تصویب هرگونه قطعنامه شورای امنیت برای وضع تحریم‌ها علیه ایران وجود ندارد. مسئله دوم این است که تلاش آمریکا به شکست منتهی خواهد شد زیرا اعضای شورای امنیت آمادگی پذیرش نقض قطعنامه ۲۲۳۱ را ندارند. همانطور که قبلاً گفتم، قطعنامه ۲۲۳۱ به اجماع و به اتفاق آراء در شورای امنیت به تصویب درآمده است و بخشی از قانون بین‌الملل است بنابراین اعضای شورای امنیت امروز باید آخرین نفراتی باشند که چیزی خلاف قانون بین‌المللی تصویب می‌کنند».
وی درباره مکانیسم ماشه نیز توضیح داد: «در خصوص مکانیسم ماشه، واقعاً پیشنهاد بسیار مضحکی است که ایالات متحده را عضوبرجام در نظرگرفت زیرا آمریکا عضو آن نیست. قبلاً اعلام کرده که مشارکت خود را در برجام متوقف کرده است و در عالیترین سطح (دونالد ترامپ) این مسئله را اعلام کرد. فقط یک نگاهی به اعلامیه ۸ می ۲۰۱۸ کاخ سفید بیاندازید. (دولت آمریکا) می‌گوید که عضویت در برجام را متوقف کرده است و مقام‌های عالیرتبه دولت ایالات متحده نیز گفته‌اند که آنها به واسطه آنکه واشنگتن عضوی از برجام نیست، نمی‌توانند به برجام اشاره کنند».
*ادعای آمریکا درباره عضویت در برجام اساس قانونی ندارد
تخت روانچی توضیح داد: «بارها مقام‌های آمریکایی مدعی شده‌اند که برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ دو سند مجزا هستند. در حالیکه آمریکا از برجام خارج شده است، همچنان مدعی است که عضو ۲۲۳۱ است. ظاهراً آنها قطعنامه ۲۲۳۱ را مطالعه نکرده‌اند. قطعنامه ۲۲۳۱ برجام را تأیید می‌کند و برجام ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ است. ما از دو سند مجزا حرف نمی‌زنیم ما درباره یک سند حرف می‌زنیم و آن قطعنامه ۲۲۳۱ است. قطعنامه ۲۲۳۱ درباره اعضای برجام حرف می‌زند. درباره اعضای ۲۲۳۱ حرف نمی‌زند بلکه درباره طرفین برجام حرف می‌زند. حقوق و وظایف خاصی برای اعضای برجام در نظر گرفته است. از آنجایی که ایالات متحده از برجام خارج شده است، نمی‌تواند بعنوان یک عضو برجام در نظرگرفته شود بنابراین ادعای آمریکا در خصوص عضویت در برجام، هیچ اساس حقوقی و قانونی ندارد. ما معتقدیم که ایالات متحده نمی‌تواند به مفاد مربوطه در قطعنامه ۲۲۳۱ برای بازگرداندن قطعنامه‌های قدیمی استناد کند. ما به وضوح اعلام کردیم که اگر تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران بازگردانده شود، واکنش ایران خشن و شدید خواهد بود. گزینه‌های متفاوتی در اختیار داریم و هیچ گزینه سیاسی که در اختیار ایران است را رد نمی‌کنیم».
*فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور آمریکا باشد، همه باید به توافقات بین‌المللی پایبند باشند
تخت روانچی در خصوص احتمال پیوستن مجدد آمریکا به برجام و نوع واکنش ایران به این اقدامات احتمالی گفت: «اول از همه، ما علاقه‌ای به دخیل کردن خود در سیاست‌های داخلی آمریکا نداریم بنابراین برعهده مردم آمریکا است که درباره رئیس‌جمهور بعدی آمریکا تصمیم‌گیری کنند. آنچه برای ما و کشورهای دیگر مهم است، احترام به توافقات بین‌المللی و حقوق بین‌المللی است که دولت آمریکا باید آن را عایت کند. مهم نیست که دولت جمهوری‌خواه یا دموکرات در کاخ سفید حضور داشته باشد و تمامی دولت‌های آمریکایی باید به تعهدات ایالات متحده پایبند باشند بنابراین قطعنامه ۲۲۳۱ بخشی از قوانین بین‌المللی است و وظیفه قانونی دولت آمریکا است که از مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ پیروی کند. اگر دولت بعدی،صرفنظر از هر آنکس که می‌خواهد باشد، قطعنامه ۲۲۳۱ را بپذیرد و مفاد برجام را صادقانه اجرا کند، معتقدم که فضا برای پیوستن ایالات متحده به دیگر اعضای برجام در چارچوب کمیسیون مشترک برای گفت‌وگو در خصوص مسائل مختلف مرتبط با توافق ایران وجود دارد. این چیزی است که ما باید صبر کنیم و ببینیم که آیا آمریکا چنین تصمیمی را اتخاذ خواهد کرد یا خیر.
*آمریکا باید خسارات خروج از برجام را برای ایران جبران کند
وی ادامه داد: «نکته دیگری که باید تأکید کنم این است که ایران بسیار زیاد از خروج آمریکا از برجام متضرر شده است و در دو سال گذشته، ما در نتیجه تحریم‌های آمریکا که حتی غذا و دارو را نیز شامل می‌شده است، جانهای ارزشمند زیادی را از دست دادیم. ما در زمینه مسائل اقتصادی نیز متحمل خسارات زیادی شدیم بنابراین این دلیل خوبی است تا ایران درخواست جبران خسارت از آمریکا کند. مسائلی است که در زمان گفت‌وگو درباره گام‌های آینده ایالات متحده برای پیوستن مجدد به برجام باید در نظر گرفته شود».
این دیپلمات ایرانی در خصوص نشست آتی بازبینی پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان پی تی) گفت: «در سال ۱۹۷۴، ایران اولین کشوری بود که قطعنامه‌ای را در مجمع عمومی سازمان ملل آغاز کرد که خواستار ایجاد منطقه عاری از سلاح در خاورمیانه می‌شد. ایران به تعهدات بین‌المللی خود طبق ان پی تی پایبند بوده است بنابراین جایگاه ایران در خصوص احترام به قوانین بین‌المللی خوب است. ما قصد داریم تا در ژانویه ۲۰۲۱ فرصت بحث درباره جنبه‌‌های مختلف ان پی تی در جریان کنفرانس بازبینی این پیمان را داشته باشیم. قطعاً ایران و دیگر کشورهای عاری از سلاح‌های هسته‌ای بر این حقیقت تأکید خواهند کرد که کشورهایی با تسلیحات هسته‌ای به تعهداتشان بر مفاد مربوطه ان پی تی پایبند نبوده‌اند».
*رژیم اسرائیل باید به ان پی تی بپیوندد
وی ادامه داد: «نکته دیگر در زمینه ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای و منطقه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه است. همانطور که می‌دانید در دو سال گذشته، مجمع عمومی سازمان ملل درگیر آن بوده است. سال گذشته، ما اولین کنفرانس را در خصوص این موضوع مهم داشتیم اما متأسفانه، اسرائیل، با ذخایر شناخته شده از کلاهک‌های هسته‌ای هیچ علاقه‌ای برای پیوستن به تلاش‌ها برای ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه نشان نداد. من معتقدم که کنفرانس بعدی بازبینی ان پی تی نیز فرصت خوبی برای تمامی کشورهای عضو است تا از رژیم اسرائیل بخواهند تا به کشورهای دیگر پیوسته و تمامی تأسیسات هسته‌ای غیرپادمانی خود را تحت نظارت آژانس قرار دهد».
تخت روانچی در پایان در خصوص احتمال برگزاری دهمین کنفرانس بازبینی ان پی تی در ماه ژانویه ۲۰۲۱ گفت: «هنوز برای پیش بینی دقیق آنچه در ماه ژانویه رخ خواهد داد، زود است. به وضعیت آن زمان بستگی دارد اما هیچ‌کس نمی‌تواند وضعیت مربوط به شیوع (کرونا) در ماه ژانویه را پیش‌بینی کند. اگر اوضاع مثل اوضاع ماه مارس باشد، فکر می‌کنم که می‌توان انتظار یک تعویق دیگر را داشت اما فکر می‌کنم و امیدوارم با توجه به پیشروی اوضاع در نیویورک سیتی، این کنفرانس طبق برنامه برگزار شود.
