نفتکشهای ایرانی یکی پس از دیگری وارد کاراکاس میشوند. موفقیت بزرگ جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با تحریمهای یکجانبه و ظالمانه آمریکا، مولد تحلیلها و حتی منازعات رسانهای گستردهای در غرب بوده است. برخی رسانههای افراطی و نومحافظه کار مانند «فاکسنیوز»نتوانستهاند عصبانیت خود را از پیروزی جمهوری اسلامی ایران کتمان کرده و دولت آمریکا را بابت عدم مواجهه با نفتکشهای ایرانی مورد سرزنش قرار میدهند. با اینحال اکثر رسانههای غربی متفقالقول هستند که لنگر انداختن نفتکشهای ایرانی به سواحل ونزوئلا ، موفقیتی انکارناپذیر برای تهران و کاراکاس محسوب میشود.
موفقیت بزرگ جمهوری اسلامی ایران ، مرهون اصرار بر یک حق ذاتی در حوزه حقوق بینالملل است. ایران همانند همه کشورها، حق تجارت دوجانبه یا چندجانبه با سایر کشورها و بازیگران بینالمللی را داراست. بنابراین صورتبندی اتفاقاتی که در آبهای کارائیب رخ میدهد اصلا دشوار نیست. جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا بهعنوان دو کشوری که تحت تأثیر تحریمهای ظالمانه و یکجانبه آمریکا قرارگرفتهاند، حقدارند جهت از بین بردن یا تحدید آثار تحریمهای غیرقانونی، با یکدیگر وارد معامله شوند. بدیهی است کاخ سفید و متحدان آن نیز حق جلوگیری از تحقق اراده دوطرفه تهران-کاراکاس را نداشته و نخواهند داشت.
واقعیت امر این است که ترامپ و همراهانش، هرگز تصور نمیکردند تهدیدات آنها مبنی بر جلوگیری از تجارت دوجانبه ایران و ونزوئلا و مواجهه با حرکت نفتکشهای ایرانی در آبهای بینالمللی ، با پاسخ قاطعانه این دو کشور مواجه شود. آنچه در جریان این فعلوانفعال رنگ باخت، تنها تحریمهای یکجانبه آمریکا نبود، بلکه تهدیدهای آمریکا نیز در این معادله از سوی کاراکاس و تهران به چالش کشیده شد. ورود نفتکش«فورچون» و دیگر نفتکشهای ایرانی به پایتخت ونزوئلا ، تصویر ساختگی دولت آمریکا مبتنی بر «قدرت و اصالت ذاتی تحریمها و تهدیدات واشنگتن» علیه دیگر بازیگران و کشورها را منهدم ساخته است.
قطعا آثار و برکات این حرکت بزرگ ، محدود به انتقال مقادیری بنزین و فرآوردههای نفتی به ونزوئلا نخواهد بود. هماکنون ترامپ با دو کشوری مواجه است که مقابله با تحریمهای یکجانبه آمریکا را ممکن ساختهاند. مواجهه با تحریمهای غیرقانونی آمریکا، ذیل استراتژی «مقاومت فعال»تعریف میشود. این استراتژی طی دو سال اخیر ( از زمان خروج رسمی ترامپ از برجام ) مبنای عمل و رفتار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و در دل خود فرصتهایی را برای کشورمان در مراودات رسمی و غیررسمی با سایر بازیگران بینالمللی پدید آورده است.
آری؛ راه دقیقا همین است. درصورتیکه گزاره «ناممکن بودن مواجهه با تحریمهای آمریکا»به یک مؤلفه ثابت در حوزه اقتصاد و سیاست خارجی ما تبدیل شود، قطعا قدرت مانور مؤثر و ابتکار عمل خود را در برابر سلطهطلبی واشنگتن از دست خواهیم داد و به کاخ سفید و متحدان اروپایی اجازه خواهیم داد که میز مذاکره با ایران را بر اساس ذائقهها و خواستههای خود بچینند. بااینحال اگر «مقاومت فعال در برابر تحریمهای آمریکا» را به یک گزاره راهبردی و استراتژیک در حوزه اقتصاد و سیاست خارجی خود تبدیل کنیم، پازل مشترک ضد ایرانی بازیگران غربی ( که باهدف مهار همهجانبه ایران قدرتمند طراحیشده است ) را منهدم خواهیم ساخت. دقیقا مانند اتفاقی که در جریان ورود نفتکش نفتکشهای ایرانی به آبهای ونزوئلا شاهد آن بودیم.
حنیف غفاری