دو ماه است که همدلی و مواسات، سرتاسر ایران را در برگرفته و اینک به یمن فرا رسیدن ماه مبارک رمضان که هرساله فصل اطعام و اکرام است پویش ایران همدل به راه افتاده است. ایران ما، با وجود برخی نقاط مبهم که حتما باید با جدیت بررسی شود، تا به اینجا از آزمون کرونا سربلند بیرون آمده است. دراینباره گفتنیهایی هست:
اخبار سیاسی-1. حتما شما هم نتایج برخی مطالعات جهانی در حوزه رضایت، همدلی و نشاط اجتماعی را دیدهاید که توسط سازمانهای جهانی با لحاظ چند سنجه مختلف منتشر میشوند. اغلب این مطالعات، چند کشور اروپایی و آمریکایی را در صدر و ایران ما را در جایگاه صدم یا حتی پایینتر از آن قرار دادهاند.
یکی از نکات آموزنده در ارتباط با عالمگیر شدن ویروس کووید۱۹ آن است که همه کشورها را همزمان و در شرایطی تقریبا مساوی، در معرض آزمونی مشابه قرار داده است. محققان علوم اجتماعی غرب باید پاسخی برای این مسئله داشته باشند که چرا در دوره بحران، مردم ایران، در اوج آرامش و همدلی به کمک یکدیگر میشتابند، اما مردمانی که سازمانهای جهانی، آنها را آرامترین و همدلترین ملل دنیا میپندارند، در صف خرید به جان هم میافتند، همچون قحطیزدگان به فروشگاهها یورش میبرند، احتکار میکنند و در صف خرید سلاح شخصی میایستند.
هرچند رسانههای ما در بازنمایی این فضا چندان موفق عمل نمیکنند، اما گزارههای پیشگفته همه به نقل از رسانههای دنیای غرب است. جالب آنکه خبرنگار یکی از همین رسانهها با تهیه گزارشی از آرامش مردم در حین خرید در تهران، خطاب به مخاطبان خود میگوید:«اینجا ایران است، یکی از کرونازده ترین کشورهای جهان، اما مردم نه اقلام بهداشتی و خوراکی احتکار میکنند و نه در صف خرید به جان هم میافتند.» ویروس کرونا، همچون بسیاری از پدیدهها، مهر باطلی بر بسیاری از فرضیات اجتماعی زده و به نظر میرسد محققان این حوزه، باید در یافتههای پیشین خود تجدیدنظر کنند.
۲٫ نتایج یک تحقیق انجامشده بر روی ۱۱ هزار نفر از مردم ایران، نشان میدهد که در فروردین امسال ۵۴٫۷ درصد مردم در شرایط شیوع بیماری و تبعات اقتصادی آن به دیگران کمک کردهاند.
۱۴٫۸ درصد هم اعلام کردهاند قصد کمک داشتهاند، اما امکان آن برایشان فراهم نبوده است.
من با جستوجو در منابع انگلیسی، جز کمکهای موردی سلبریتی ها یا چند زنجیره فروشگاهی و مواردی ازایندست چیز دیگری نیافتهام.
۳٫ جرد دایموند، دانشمند و نویسنده آمریکایی در آخرین کتاب خود به نام «آشوب، نقاط عطف کشورهای بحرانزده» ، دوازده عامل را برای بررسی پیامدهای بحرانهای ملی برمیشمارد که برخی در میان کشورها مشترکاند: اجماع ملی بر سر آنکه کشور در بحران قرارگرفته یا نه
پذیرش مسئولیت ملی، تعیین چارچوبها و سیاستهایی که باید تغییر کنند، دریافت کمک مالی از سایر کشورها، الگوبرداری، خودسنجی صادقانه و چند مورد دیگر. او در ادامه سه عامل اساسی دیگر را هم اضافه میکند که عبارتاند از هویت ملی، انعطافپذیری ملی و ارزشهای اساسی کشور.
هرچند کشور ما در برخی حوزهها با تحریمهای ظالمانه روبهروست، اما به نظر میرسد ایران در سه حوزه آخر که از اهمیت فوقالعادهای هم برخوردارند، در قیاس با اغلب کشورها ممتاز است. آمریکا با وام ۵ میلیارد دلاری بانک جهانی به ایران که بهواسطه سپرده دولت ما در آن، حق طبیعی کشور ماست، مخالفت کرده، در برخی موارد همچون خودسنجی هم مشکلاتی داریم، اما آنچه ایران را در اغلب ادوار حساس دهههای پیشین و در همین ماجرای ویروس کرونا، از تونل بحران سربلند بیرون آورده، هویت ملی و فرهنگی ما و ارزشهای دینی و انسانی ماست. ارزشهایی که در ماه مبارک رمضان، در میان مردم ما جلوهای دوچندان مییابند تا انشاءالله با رزمایش گسترده همدلی تا پایان این ماه، تبعات بحران کرونا به حداقل برسد.