سهمیه قدمتی به اندازه تاریخ برگزاری کنکور در کشور ما دارد، اما پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی سابقه کمتری دارد.
اخبار سیاسی- از آنجا که این پذیرش در دانشگاه‌ها بر اساس سوابق تحصیلی است بسیاری بر این تصور هستند که سهمیه‌ها در پذیرش آن بی تاثیر هستند در صورتی که در این نوع پذیرش نیز سهمیه نقش موثر و پر رنگی دارد که در ادامه به بیان آن می‌پردازیم.
سهمیه مناطق
شرکت کنندگان متقاضی سهمیه مناطق با توجه به ملاک‌های زیر جزء یکی از مناطق ۱، ۲ و ۳ محسوب می‌شوند.
الف) برای داوطلبان نظام جدید ۳-۳-۶، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان (پایه دهم تا دوازدهم).
ب) برای داوطلبان نظام ترمی- واحدی و سالی- واحدی آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی دوره پیش دانشگاهی و دو سال آخر دبیرستان.
ج) برای داوطلبان نظام قدیم آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان یا هنرستان.
د) در صورتی که بخش محل اخذ مدرک تحصیلی داوطلبان سهمیه مناطق متفاوت باشد، سهمیه داوطلب براساس بخش محل اخذ مدرک تحصیلی منطقه مرفه‌تر حتی یک سال از سه سال تعیین می‌شود.
ه) فارغ التحصیلان دوره‌های کاردانی پیوسته (فوق دیپلم) آموزشکده‌های فنی و حرفه ای، بر اساس بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره دبیرستان و یا هنرستان (سال اول، دوم، سوم دبیرستان و یا هنرستان)، جزء یکی از سهمیه‌های مناطق ۱، ۲ و یا ۳ محسوب می‌شوند.
و ) داوطلبانی که حداقل دو سال از سه سال آخر تحصیل در دوره متوسطه و یا سال آخر دوره متوسطه خود را در خارج از کشور گذرانده اند، جزء سهمیه منطقه ۳ محسوب می‌شوند.
ز) تمام داوطلبان معلول (نابینا، ناشنوا، نیمه بینا، نیمه شنوا و معلولین جسمی-حرکتی) جزء سهمیه منطقه ۳ محسوب می‌شوند.
سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا
هر یک از داوطلبان متقاضی سهمیه رزمندگان و ایثار گران می‌توانند بر اساس شرایط خود متقاضی این سهمیه شوند.
سهمیه رزمندگان
رزمندگانی که بر اساس ماده ۱ و تبصره‌های چهار گانه ماده مذکور در آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی» از تاریخ ۱۳۵۹/۰۶/۳۱ لغایت ۱۳۶۷/۶/۳۱ حداقل ۶ ماه متوالی یا متناوب به صورت داوطلبانه در مناطق عملیاتی جبهه‌های نبرد حق علیه باطل حضور داشته اند، لازم است ضمن مراجعه به ارگان ذی ربط (سازمان بسیج مستضعفین یا وزارت جهاد کشاورزی نسبت به تکمیل فرم سهمیه رزمندگان اقدام کنند. پس از ثبت نام آمار و اطلاعات این افراد توسط سازمان بسیج مستضعفین یا وزارت جهاد کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته و در صورت تائید نهایی توسط ارگان‌های مذکور در سهمیه رزمندگان گزینش می شوند.
تذکر مهم: داوطلبان متقاضی استفاده از سهمیه رزمندگان «سازمان بسیج مستضعفین» و» نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران»، لازم است پس از تکمیل فرم مخصوص استفاده از سهمیه رزمندگان نسبت به دریافت کد پیگیری ۱۲ رقمی از واحد مربوطه اقدام و در زمان ثبت نام آن را در محلی که در تقاضانامه اینترنتی در نظر گرفته شده درج کنند.
تبصره ۱: داوطلبان متقاضی استفاده از سهمیه رزمندگان (سازمان بسیج مستضعفین، نیرو‌های مسلح و وزارت جهاد کشاورزی) در صورت عدم تأیید سهمیه، به واحد‌های تابعه شهرستان‌های محل تشکیل پرونده مراجعه کنند.
تبصره ۲: کد پیگیری ۱۲ رقمی سازمان بسیج مستضعفین و یا نیرو‌های مسلح برای هر مرحله از پذیرش در هر سال متفاوت است؛ لذا داوطلبان باید برای ثبت نام در این مرحله از پذیرش با مراجعه به واحد مربوطه نسبت به دریافت کد پیگیری ۱۲ رقمی اقدام کنند.
تبصره ۳: مناطق عملیاتی بر اساس مصوبات شورای عالی دفاع تعیین می‌شود.
تبصره ۴: مدت حضور در جبهه برای افراد دارای تعهدات و مأموریت‌های خدمتی کارکنان وزارتخانه ها، سازمان‌ها و ارگان‌های نظامی در جبهه و نیز طرح ۶ ماهه دانشجویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، حضور داوطلبانه تلقی نمی‌شود.
تبصره ۵: نیرو‌های فعال بسیجی و بسیجیان عادی پایگاه‌های مقاومت بسیج مشمول استفاده از سهمیه رزمندگان نمی‌شوند.
سهمیه ایثارگران
«جانبازان ۲۵درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنان»، «جانبازان زیر ۲۵درصد و همسر و فرزندان آنان»، «آزادگان و همسر و فرزندان آنان» و «همسر و فرزندان شهدا و رزمندگان مفقودالاثر» برای استفاده از سهمیه ایثارگران باید نسبت به تکمیل بند مربوط در تقاضانامه ثبت نامی اقدام نمایند. «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه» نیز ضمن علامتگذاری بند مربوطه، در صورت تأیید ارگان در سهمیه گزینش می‌شوند.
با توجه به مندرجات «قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰-۱۳۹۶)» ماده ۹۰ این قانون علاوه بر ماده ۷۰ «قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران» و اصلاحیه بعدی آن در ماده ۴۷ «قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲)» در این مرحله از پذیرش، اجرا می‌شود و گزینش داوطلبان براساس قوانین مذکور صورت می‌گیرد.
بر اساس قوانین فوق: ۲۵ درصد ظرفیت هر کدرشته محل به «همسر و فرزندان شهدا و رزمندگان مفقودالاثر»، «آزادگان و همسر و فرزندان آنان»، «جانبازان ۲۵ درصدو بالاتر و همسر و فرزندان آنان» اختصاص دارد. (سهمیه ایثار گران ۲۵ درصد ظرفیت) ۵ درصد ظرفیت هر کدرشته محل نیز به «جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنان» و «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه» اختصاص دارد. (سهمیه ایثارگران ۵ درصدظرفیت)
تذکر: طبق تبصره بند الف ماده ۹۰ «قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، در صورتی که سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران توسط داوطلبان مشمول سهمیه فوق تکمیل نشود، خالی مانده آن، ابتدا به مشمولین سهمیه ۵ درصدی ایثارگران که شرایط و حدنصاب لازم را داشته باشند، تخصیص یافته و اگر باز هم این ظرفیت خالی ماند، باقی مانده آن به داوطلبان سهمیه آزاد اختصاص می‌یابد.
تذکرات مهم:
۱- بر اساس قوانین مذکور حدنصاب نمره ایثارگران (اعم از ایثارگران مشمول ظرفیت ۲۵ درصدی و یا ۵ درصدی) ۷۰درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کد رشته محل و حدنصاب نمره رزمندگان ۷۵درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کد رشته محل است.
۲- ظرفیت در کد رشته محل‌هایی به سهمیه‌های فوق تخصیص می‌یابد، که امکان گرد کردن ریاضی برای آن‌ها وجود داشته باشد.
٣- سهمیه‌های فوق براساس قوانین و مقررات موجود بوده و در صورت هر گونه تغییر در این سهمیه‌ها توسط مراجع ذی‌صلاح، ضوابط و مقررات جدید اطلاع رسانی خواهد شد.
۴- بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی» مصوب ۳۰/۱۱/۱۳۶۷ هیئت محترم وزیران، آن دسته از داوطلبانی که با استفاده از سهمیه شاهد و ایثارگر، یک بار در رشته‌های تحصیلی دوره روزانه آزمون سراسری (برای پذیرفته شدگان رزمنده و ایثارگر از سال ۱۳۶۸ به بعد و برای پذیرفته شدگان سهمیه شاهد از سال ۱۳۷۶ به بعد) پذیرفته شده اند، اعم از اینکه از رشته قبولی انصراف داده و یا در رشته قبولی ثبت نام کرده و یا نکرده باشند، حق استفاده مجدد از سهمیه مذکور را نخواهند داشت.
۵- بر اساس مصوبه پنجاه و چهارمین جلسه «کمیته مطالعه و برنامه ریزی کنکور»، آن دسته از داوطلبان سنوات قبل که با استفاده از سهمیه‌های شاهد و ایثارگر در ردیف پذیرفته شدگان رشته‌های تحصیلی غیر روزانه (دوره‌های شبانه و نیمه حضوری دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، دانشگاه پیام نور، مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی و یا دوره‌های پردیس خودگردان (بین الملل) و مجازی و دانشگاه آزاد قرار گرفته اند، در صورت انصراف از رشته قبولی خود فقط یک بار، مجاز به استفاده مجدد از سهمیه‌های مربوط خواهند بود.
۶-داوطلبان متقاضی استفاده از سهمیه رزمندگان (شخص رزمنده داوطلب بسیجی و ایثارگران (همسر و فرزند رزمنده داوطلب بسیجی) سازمان بسیج مستضعفین مرکز، لازم است به محل نگهداری پرونده جبهه (نواحی مقاومت بسیج سراسر کشور) مراجعه، کد پیگیری ۱۲ رقمی خود را دریافت و آن را در فرم تقاضانامه اینترنتی درج کنند. بدیهی است آمار و اطلاعات پس از اتمام ثبت نام از طریق سپاه‌های استانی به سازمان بسیج مستضعفین ارسال و پس از تجمیع اطلاعات، برای اعمال در اطلاعات ثبت نامی متقاضیان به سازمان سنجش آموزش کشور ارائه خواهد شد.
سهمیه خانواده شهدا
خانواده معظم شهدا (پدر، مادر، خواهر و برادر شهید) برای استفاده از سهمیه مذکور باید نسبت به تکمیل بند مربوط در تقاضانامه ثبت نامی اقدام کرده و نیازی به مراجعه به سایت اینترنتی ایثار ندارند. این داوطلبان در صورت تأیید نهایی توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران، در سهمیه خانواده شهدا گزینش می شوند.
