2 ماه اخیر که ایران و جهان درگیر پدیده عجیب کروناست و کشورهای مختلف، از جهان اولی‌ها تا جهان سومی‌ها، از توسعه‌یافته تا عقب‌مانده و از غربی تا شرقی را به زانو درآورده، جامعه ایران به واقعیت‌های جدیدی دست پیدا کرده است؛ واقعیت‌هایی که بخشی از آن را قبلا از سر توهمی در ذهنیت خود باور داشت و حسرتش را می‌خورد و بخشی در عینیت جامعه‌اش وجود داشت اما به آن توجه نمی‌کرد. واقعیت‌هایی که عموما نتیجه خود را در خودتحقیری‌هایی که «ما چگونه ما شدیم» و «آنها چگونه آنها شدند» بروز می‌داد.
این واقعیت‌ها نبود ارتباط و گفت‌وگوی جامعه‌شناسان با جامعه را نشان داد؛ جامعه‌شناسانی که در چند سال اخیر همواره از «فروپاشی اجتماعی» صحبت می‌کردند- از زلزله کرمانشاه تا سیل خوزستان- حالا در پدیده کرونا نشسته‌اند و میدان‌داری ملت ایران و همدلی آنها را برای مبارزه با کرونا به تماشا نشسته‌اند. ایرانی‌ها نشان دادند وحدت‌شان در حل مشکلات و مقابله با مسائل بیش از همه است و در بزنگاه‌ها با هم بودن را تجربه می‌کنیم.
تفاوت تصاویری که از ایرانیان و مردم دیگر کشورها منتشر شد هم می‌تواند تفاوت جامعه ریشه‌دار و پایبند به سنت‌ها و جوامع مدرن بی‌قاعده را به تصویر بکشد. ایرانیان رفتار قحطی‌زده از خود نشان ندادند و به فروشگاه‌ها هجوم نبردند، بر خلاف آن تصوری که خودشان از خودشان ساخته‌اند و از هجوم غربی‌ها به فروشگاه‌ها تعجب کردند، باز هم برخلاف آنچه از غربی‌ها در ذهن داشتند. ما ایرانی‌ها غربی‌ها را انسان‌های متمدن کراوات‌زده مرتبی می‌دانیم که هیچ‌گاه این بی‌کلاسی‌ها از ایشان سر نمی‌زند اما حالا در بحران با واقعیت دیگری از آنها مواجه شدیم. در واقع با ذات مدرنیته و جنگ برای بقایی که در دل فردگرایی‌اش شکل گرفته مواجه شدیم. تفاوت 2 تصویر حتی در چشم سفیر انگلیس هم آمد. «راب مک‌ایر» سفیر انگلیس در تهران ضمن انتشار تصویری از قفسه‌های پر فروشگاه‌های کشورمان در حساب توئیتری خود، از رفتار ایرانی‌ها در هجوم نیاوردن به قفسه دستمال توالت تعجب کرد، این در حالی است که هموطنان وی پس از رسمی شدن شیوع کرونا در انگلیس در عرض یک ساعت به فروشگاه‌ها و مراکز خرید حمله‌ور شدند و قفسه‌های فروشگاه‌ها را خالی کردند. همچنین در ویدئوهای متعددی که از فروشگاه‌های کشور انگلیس منتشر شده، دیده می‌شود حتی بر سر دستمال‌ها و ملزومات بهداشتی دعوا می‌کنند.
دو ماه اخیر برای ما ایرانی‌ها فرصتی بود که بازنگری درستی درباره خود و دیگران بکنیم و در این 2 ماه آنچه ثبت شد، این بود که «همدلی، یک واقعیت ایرانی» است.
میکائیل دیانی
