اتفاقات تلخ یک هفته اخیر از جمله ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی و اشتباه هولناک در هدف قرار دادن هواپیمای مسافربری در شرایطی به وقوع پیوست که اتفاقات مهمی زیر پوست بازار ارز رقم خورد. اتفاقاتی که نباید از نظر دور داشت. در حقیقت بازار ارز هفته گذشته عملا جنگ نظامی را به چشم دید.
اگرچه نباید انتظار یک جنگ نظامی تمام عیار را داشت ولی اقدام تروریستی دولت آمریکا در هدف قرار دادن سردار شهید سپهبد قاسم سلیمانی و سپس پاسخ موشکی ایران به این اقدام و موشک باران عملا سایه ای از جنگ را بر سر منطقه انداخت. از «سایه جنگ» گفتیم! کلیدواژه ای که طی سال های اخیر بازار ارز را همواره تحت تاثیر خود قرار داده است.
در سال های دهه 90 همواره تحریم و تهدید به جنگ بازار را با تلاطم رو به رو می کرد. نیازی به یادآوری نیست که هر کدام از این موارد که از زبان آمریکایی ها مطرح می شد، چگونه بازار ارز را با تلاطم و جهش قیمتی مواجه می‌کرد. با این حال اتفاقی که ماه های اخیر و به صورت مشخص هفته گذشته رخ داد متفاوت بود. اقتصاد ایران عملا نه با تهدید به جنگ بلکه با شمه‌ای از جنگ مستقیم و هدف قرار دادن فرمانده عالی رتبه خود مواجه شد و پنج روز بعد پاسخی کوبنده به پایگاه نظامی آمریکا در عراق داد. این جا دیگر نه سایه جنگ و تهدید به جنگ بلکه عملا سطحی از جنگ نظامی رخ داده بود.
با این حال بازار ارز با جهشی حدود هزار تومان مواجه و این جهش طی روزهای پنج شنبه و شنبه خنثی شد و قیمت ها به محدوده قبل از اقدام تروریستی آمریکا بازگشت.علاوه بر این تهدید آمریکا به تحریم های بیشتر و اعلام فهرستی از تحریم ها به ویژه برای شرکت های فولادی و معدنی که در بورس حاضر هستند، هیچ واکنش خاصی را در بر نداشت و شاخص کل بورس بار دیگر بدون توجه به این فهرست بلندبالای تحریمی به مسیر صعودی بازگشت. این در حالی است که بازار بورس پیش از این حتی در برابر تهدیدهای تحریمی بیشتر واکنش نشان می داد.باید پذیرفت که اگرچه انگاره تحریم و تهدید در سایه مشکلات ساختاری اقتصاد ایران، اثر منفی خود را برای شاخص های اقتصادی کشور گذاشته است، اما در نهایت اقتصاد ایران به مرحله ای رسیده است که می داند تحریم ها تاثیری بیشتر از این نخواهد داشت و به تدریج در حال تطبیق خود با شرایط تحریمی است. حتی فراتر از آن، اتفاقات ماه های گذشته و نگرانی امارات از تبعات جنگ با انصار ا... و عقب نشینی این کشور و گشایش نسبی ایجاد شده در نقل و انتقالات مالی فعالان اقتصادی کشورمان در امارات نشان داد که حتی قاطعیت در برابر تحریم ها و تهدیدها می تواند برای اقتصاد کشور گشایش به همراه داشته باشد.
هرچند در نهایت، بازسازی اقتصاد کشور و رفع مشکلات ساختاری که مانع از بهبود وضعیت معیشتی، ایجاد اشتغال و مهار تورم می شود، اصلی ترین اولویت های اقتصادی است که می تواند در سایه کم اثر شدن ابزارهای تحریمی و تهدیدی آمریکایی ها به اقتصاد ایران کمک کند.
مهدی حسن زاده
