یکی از مسائل مطرح شده پیرامون حادثه سرنگونی هواپیمای بوئینگ -۷۳۷ خطوط هواپیمایی اوکراینی، چرایی منفجر نشدن هواپیما در آسمان پس از اصابت موشک است که در ساعات و روزهای ابتدایی سانحه نیز از آن بعنوان یکی از دلایل رد هدف قرار گرفتن هواپیما یاد می‌شد.
اخبار سیاسی- سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در تشریح علت این موضوع می‌گوید: عزیزان هواپیمایی کشوری بر این اساس که «اگر موشکی به هواپیما بخورد، هواپیما منفجر می‌شود» می‌گفتند این هواپیما مورد اصابت قرار نگرفته است؛ این هواپیما در ارتفاع کم و توسط یک موشک کوتاه‌برد که سر جنگی کوچک و مجاورتی دارد مورد اصابت قرار گرفته و به همین دلیل این هواپیما در هوا متلاشی نشده بلکه فرصت پیدا کرده روی زمین متلاشی شود.
بنابر پیگیری‌ها و کسب اطلاعات خبرنگار دفاعی خبرگزاری فارس از کارشناسان و مسئولان نظامی، سامانه‌ای که به وسیله آن هواپیمای اوکراینی هدف قرار گرفته ، سامانه پدافند موشکی تور-ام۱ است که به وسیله موشک 9M330 هواپیما را مورد اصابت قرار داده است.
تور-ام۱ سامانه پدافند موشکی ارتفاع پایین و متوسط ساخت روسیه است که برای مقابله با انواع اهداف هوایی و شامل هواپیما، بالگرد، مهمات و بمب های هدایت شونده، موشک‌های کروز و ... طراحی و ساخته شده است.
سامانه پدافندی تور-ام۱
این سامانه نمونه‌های مختلفی از موشک‌های پدافندی را با خود حمل می‌کند که موشک خریداری شده از سوی ایران، مدل 9M330 است. این موشک سوخت جامد ۲.۹ متر طول، ۲۳.۵ سانتی‌متر قطر، ۱۶۵ کیلوگرم وزن که ۱۴.۵ کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی موشک است دارد که از این حیث، جزو موشک‌های کوچک پدافندی محسوب می‌شود.
موشک 9M330
سرجنگی این موشک از نوع شدیدالانفجار ترکش شونده است که پس از اصابت به هدف در اثر انفجار اصلی قطعات ترکش را برای ایجاد خسارت در هدف پرتاب می‌کند.
اما آنچه در هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی موجب آن شده تا این هواپیما در آسمان منفجر نشود و پس از ادامه از دست دادن ارتفاع در برخورد با زمین منفجر و متلاشی شود، فیوزهای مجاورتی این موشک است که در اغلب موشک‌های پدافندی جهان متداول است.
فیوزهای مجاورتی در قسمت کلاهک و میانی موشک 9M330
در حقیقت به علت آنکه در عملیات پدافند هوایی، اصابت دقیق یک هدف در آسمان ممکن است به هر دلیلی مقدور نباشد، بر روی موشک‌های پدافند هوایی سنسورهای مختلف اپتیکی تعبیه شده است تا در صورتی که حتی رد یا سایه هدف بر روی آن قرار بگیرد، موشک خودکشی کرده و با انفجار در آسمان موجب می‌شود تا ترکش‌های آن به هدف آسیب وارد کند.
فیوزهای مجاورتی در قسمت ابتدایی موشک
به همین دلیل در جریان حادثه سرنگونی بوئینگ-۷۳۷ نیز موشک 9M330 پیش از برخورد با هواپیما منفجر شده است و از آنجایی که جرم مواد منفجره موجود در سرجنگی این موشک نسبت به دیگر موشک‌های پدافندی کم بوده، منجر به متلاشی شدن هواپیما در آسمان نشده است.
