از شایعه تا واقعیت: روز گذشته یک فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال پس از پرواز از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) سقوط کرد و تمام سرنشینان آن متاسفانه فوت کردند.
از آنجایی که این حادثه ناگوار تنها ساعاتی بعد از موشک‌باران پایگاه‌های آمریکایی توسط دلاورمردان ایرانی رخ داد، بسیاری از ضدانقلاب با هدایت بازوهای رسانه‌ای خود از جمله BBC فارسی و ایران اینترنشنال با ایجاد شبهه و شایعه سعی کردند تا سقوط هواپیما را به جمهوری اسلامی نسبت دهند.
* شبهه اول؛ شلیک موشک
این جریان ابتدا پس از شلیک موشک‌های سپاه با سراسیمگی عنوان کردند که یکی از موشک‌های سپاه به هواپیمای مسافربری برخورد کرده است و دلیل آن را همزمانی پرتاب موشک‌های سپاه به بوئینگ اعلام کردند.
در پاسخ باید گفت که زمان اجرای عملیات موشکی ایران در ساعت ۱:۲۰ بامداد بوده درحالی که ساعت پرواز هواپیمای اکراینی ساعت ۶:۱۲ صبح بوده است.
در همین رابطه علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی عنوان کرد: همزمان با این هواپیما، چندین پرواز داخلی و خارجی در فضای ایران و در همین ارتفاع هشت هزار پایی در حال پرواز بودند و موضوع برخورد موشک به این هواپیما به هیچ‌وجه نمی‌تواند صحت داشته باشد.
وی افزود: بین همه بخش‌های نظامی و غیرنظامی در ایران هماهنگی کامل وجود دارد و در همان زمان سقوط، ده‌ها هواپیمای ایرانی و خارجی در حال پرواز بر فضای امن ایران بودند و اگر کشوری امنیت نداشته باشد، مگر ممکن است که این تعداد پرواز بر فضای آن در حال انجام باشد.
* شنیدن صدای انفجار با فاصله
ایران اینترنشنال هم در یک حرکت غیرحرفه‌ای مدعی شد که یکی از مخاطبان گفته در لحظات ابتدایی یک صدای انفجار و سپس ۲ انفجار شنیده است.
اما این شبکه سعودی هیچ سندی برای این موضوع ارائه نداده و در فیلمی هم که منتشر شده فرد گیرنده فیلم اصلا حرفی از شنیدن صدای انفجار نکرده است.
* شبهه دوم؛ پدافند عامل انفجار
شبهه دیگر این بودکه که ادعا کردند پدافند هوایی ارتش هواپیمای مسافربری را با هواپیمای جنگی! اشتباه گرفته و آن را منهدم کرده است.
دراین باره توجه به چند نکته کلیدی به نظر می‌رسد: اول: لیست تک تک پروازهای تجاری به صورت روزانه از سوی مرکز کنترل ترافیک هوایی کشور (Tehran Center) به مرکز کنترل و فرماندهی شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور ارائه میشود و از این طریق رصد و پایش کلیه پروازها از سوی شبکه یکپارچه پدافند هوایی انجام میشود.
دوم: پرواز تهران-کیف هواپیمایی اوکراینی یک پرواز برنامه‌ریزی شده(روال) است که مطابق برنامه خود از فرودگاه امام خمینی(ره) انجام شده است. اساسا زمانی که اطلاعات این پرواز شامل زمان فرود، زمان برخاست، مسیر پرواز، سرعت و ارتفاع پروازی در اختیار مرکز کنترل ترافیک هوایی کشور و از آن طریق مرکز کنترل و فرماندهی شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور قرار دارد، دلیلی برای هدف قرار گرفتن آن و حتی اشتباه وجود ندارد.
سوم: پروفایل پروازی (مشخصات پروازی) هواپیماهای تجاری با هواپیماهای جنگنده و نظامی مانند سرعت، ارتفاع، کانال‌های ارتباط با برج مراقبت و مرکز کنترل هوایی متفاوت است که تماما توسط سامانه‌های رصد و شناسایی آسمان و فضای کشور قابل احصاء است و این نمی‌تواند گزاره‌ای مانند هدف قرار گرفتن یک هواپیمای مسافری را به جای جنگنده تایید کند.
چهارم: عمل کردن پدافند روی تیک آف لگ فرودگاه که ۴ یا ۵ دقیقه یک بار هواپیما از آن جا پرواز می‌کند منطقی به نظر نمی‌رسد.
پنجم: بررسی ارتفاع و سرعت هواپیمای اوکراینی در سایت Flightradar نیز نشان می‌دهد آخرین سرعت پروازی ثبت شده 275 نات معادل 510 کیلومتر بر ساعت بوده است که اساسا با سرعت‌های چند برابر صوت هواپیماهای جنگنده های نظامی مغایرت دارد و تشخیص آن نیز برای سامانه‌های پدافندی ساده است که این مورد هم هدف قرار گرفتن هواپیما توسط پدافند را رد می‌کند.
* تصویر سوال برانگیز
آن چیزی که بیش از پیش شایعه حمله موشکی را دوباره بر سر زبان‌ها انداخت، انتشار تصویر قطعه‌ای شبیه موشک توسط یکی از کاربران خارجی بود.
اریک تولر منتشرکننده این تصویر جنجالی اذعان کرد که تصویر را از یک کاربر ایرانی گرفته، اما وقتی از فرد ایرانی که تصویر را برایش فرستاده، اطلاعات تکمیلی خواسته وی او را بلاک کرده است!
از طرف دیگر نکته مهم این است که اصلا مشخص نیست این تصویر از کجا آمده، متعلق به چه زمانی و حتی چه مکانی است.
نمونه ای از موشک‌های «تور ام - 1»
حسن رضایی،فر، رئیس کمیسیون بررسی سانحه سازمان هواپیمایی کشوری نیز در همین رابطه با رد این عکس توضیح داد: ما در محل سایت سانحه، اصلاً هیچ قطعه‌ای از موشک پیدا نکردیم.
همچنین باید گفت اگر موشک با هواپیما برخورد می‌کرد هواپیما باید در آسمان منفجر می شد اما فیلمهای ارسالی مردم نشان می دهد که هواپیما سقوط کرده و حتی خلبان هواپیما را کنترل کرده تا به منطقه مسکونی برخورد نکند.
در همین رابطه محمد اسلامی ، وزیر راه و شهرسازی- درباره شایعات برخی رسانه‌های خارجی درباره طبیعی نبودن علت سقوط این هواپیما به ایسنا گفت: شایعاتی مبنی بر تروریستی بودن، انفجار یا تیراندازی به هواپیما به عنوان علت بروز سانحه و سقوط هواپیمای ۷۳۷ اوکراینی درست نیست و نقص فنی دلیل این حادثه بوده است.
همچنین سردار ابوالفضل شکارچی سخنگوی ارشد نیروهای مسلح در گفتگو با فارس با تاکید بر اینکه شایعاتی که در خصوص این هواپیما مطرح می‌کنند کاملا دروغ محض است و هیچ کارشناس نظامی و سیاسی این موضوع را تایید نمی‌کند.
* شبهه سوم، تحویل ندادن جعبه سیاه به آمریکا
برخی از شبکه‌های ضدانقلاب برای افزایش احتمال تروریستی بودن حادثه، به عدم تحویل جعبه سیاه هواپیما توسط ایران به آمریکا استناد کرده‌اند.
در این باره هم باید گفت که بر اساس مقررات جهانی هوانورد (کنوانسیون شیکاگو) ایران این حق را دارد که جعبه سیاه را خودش آنالیز کند اما در عین حال ایران این امکان را به کارشناسان اوکراینی داده تا به ایران بیایند و بر روند کار نظارت داشته باشند.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری هم با رد شایعات در خصوص مقاومت ایران برای تحویل ندادن جعبه سیاه هواپیما گفت: چنین موضوعی صحت ندارد ضمن اینکه مسئول بررسی سانحه، طبق مقررات جهانی ایکائو و انکس ضمیمه آن، سازمان هواپیمایی ایران است و اگر نرم‌افزار و سخت‌افزار لازم برای بازخوانی اطلاعات جعبه سیاه در ایران وجود نداشته باشد، می‌توانیم این کار را در کشور‌های دیگر انجام دهیم.
اما بد نیست که رسانه‌های ضدانقلاب و بیگانه که در قالب گفت‌وگو با کارشناسان سوالات و شبهات جدیدی را مطرح کردند از این کارشناسان می‌پرسیدند که آیا میشود موشکی از سطح شهر بلند شود یا ضد هوایی شلیک کند اما کسی متوجه نشود و فیلم و صدایی از آن منتشر نشود؟ همانطور که در زمان هدف قراردادن پایگاه‌های داعش در دیرالزور سوریه توسط سپاه در سال ۹۶ فیلم‌ها و تصاویر زیادی توسط کاربران درفضای مجازی منتشر شد.
