سفر حسن روحانی ریاست جمهوری ایران به مالزی و ژاپن صدر اخبار رسانه های سیاسی نویس داخلی و خارجی شد؛ غافل از آنکه در پسا پرده مراودات سیاسی تمام کشورها، مزایای اقتصادی و اهداف تجاری پنهان شده است.
اخبار سیاسی- اهدافی نظیر خروج پول های بلوکه شده حاصل از فروش نفت ایران در ژاپن، گسترش همکاری های تجاری در زمان تحریم های سیاسی و اقتصادی ایران و همچنین مشارکت های تجاری از جمله موارد مهم اقتصادی بود که باید دنبال می شد.
یکی از نقاط ضعف این سفر، عدم همراهی رئیس جمهور توسط وزرای اقتصادی کشور بود. معیشت عمومی و همچنین افزایش میزان مراودات تجاری این روزها از اهمیت بالایی برخودار است. نفت، امنیت تجارت دریایی و زمینی، مراودات تجاری و صنعتی و همکاری های بنادر و گمرکی از جمله مهم ترین نکات این سفرهاست.
کشورهایی نظیر ژاپن و مالزی از جمله کشورهایی هستند که می توانستند با همکاری ها دو جانبه تا حدودی نقش تحریم ها در اقتصاد ایران را کمرنگ کنند.
گفته می شود آقای روحانی در بدو ورود به کشور مالزی و شرکت در اجلاس نشست سران چند کشور اسلامی شعار بسیار مهم و مثبتی را در جهت کاهش ارزش دلار و سلطه عظیم آن بر کشور ها اعلام کرد. رئیس جمهوری کشورمان گفت: جهان اسلام باید تدابیری برای رهایی از سلطه دلار پیش‌بینی کند!
امری که وی اثرات منفی سلطه دلار بر اقتصاد کشورش را حس کرده و از تجربیات اجرایی خود برای رهایی کشورها از آن یاد می کند.
سفر دیپلماسی و اقتصادی ایران به ژاپن بعد از ۲۰ سال
ایرج شرفی، کارشناس اقتصادی در تحلیل سفر رئیس دولت دوازدهم به کشور ژاپن بیان کرد: حدود ۲۰ سالی است که رئسای جمهور ایران به کشور ژاپن سفر نکرده اند و حسن روحانی با ارائه درخواست به این کشور، برای گسترش همکاری های تجاری و بیان پیام مهم ایران به این کشور سفر کرد.
او بیان کرد: هنوز از جزئیات و یا همان سوغات سفر رئیس جمهور به ژاپن چیزی مشخص نیست اما قطعا طبق گفته ها، برآوردها و پیش بینی ها درخواست دریافت بهای نفت فروخته شده در این جلسات مطرح شده است. که البته دور از انتظار نیست که ژاپن همچنان در تلاش برای ایفای نقش میانجی گری بین ایران و امریکا قرار گرفته باشد.
دلایل اهمیت سفر رئیس جمهور به مالزی و ژاپن چیست؟
علی گلستانی، کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی با اشاره به دلایل اهمیت سفر رئیس جمهور به مالزی و ژاپن گفت: این سفر بعد از تقریبا ۱۹ تا ۲۰ سال رخ داده است و به نظر سیاسی و اقتصادی خود یک دستاورد مهم ارزیابی می شود. اینکه این سفر چه آثار دیگری را به همراه خواهد داشت را باید بررسی کرد.
او بیان کرد: یکی از موضوعاتی که اهمیت این سفر را مشخص می کند، تقارن منافع یا تقارن پیوندهاست که با توجه به وضعیت اقتصادی ایران و ژاپن معتقدم این سفر هیچ تقارن اقتصادی نداشته است.
گلستانی افزود: باید دید در صورت برقرار نبودن پیوند سیاسی و اقتصادی کدام کشور دچار تزلزل می شود؟! عدم تقارن به نفع ژاپنی ها مشهود است. یعنی نیاز ژاپن به نفت ایران این عدم تقارن را مطرح می کند.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: با توجه به اینکه ایران یک کشور تک محصولی است و تنها از طریق خام فروشی اکثر درآمد های خود را کسب می کند. سهم بسیار اندکی در تجارت بین المللی دارد و همین امر پس از تحریم ها ما را دچار یک شوک اقتصادی کرد.
گلستانی گفت: این موارد ایران را در امر اقتصاد بسیار شکننده می کند. از طرفی اقتصاد ژاپن به عنوان قدرت برتر دنیا و از سویی یکی از بزرگترین مصرف کننده انرژی نفت در دنیا، در مقابل ایران قرار می دهد. فروش نفت به ژاپن مزیت اما اقتصاد تک محصولی یک موضوع نگران کننده به هنگام وقوع تحریم هاست.
گلستانی تصریح کرد: متاسفانه هم اکنون ایران یک محصول مهم استراتژیک با نام نفت خام دارد که در صورت عدم فروش آن، جایگزین دیگری به جای نفت ایران وجود دارد.
وی تاکید کرد: ارتباط موارد ذکر شده در فوق، این است که ژاپن به واسطه اینکه ایران در آستانه گام پنجم کاهش تهعدات برجامی است، نیاز جدی خود به نفت ایران را زودهنگام و با برنامه ریزی از پیش تعیین شده به ایران اعلام می کند البته گفتنی است که ژاپن از لحاظ سیاسی استقلال کافی نداشته و در تصمیم گیری ها از آمریکا الهام می گیرد.
دلیل اهمیت نفت ایران برای ژاپن
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که چرا نفت ایران برای ژاپن مهم است؟ در صورتی که نفت عربستان و امثالهم هم وجود دارد، گفت: تطبیق پالایشگاه های ژاپن با نفت ایران منجر شده است تا این کشور به نفت ایران وابستگی بیشتری داشته باشد.
گلستانی با اشاره به دخالت ژاپن برای اظهار نظر در خروج احتمالی ایران از برجام، گفت: علت اعلام نظر دولت ژاپن در برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات ایران به برجام کاهش تنش ها و ایجاد امنیت برای منطقه و باز شدن راهی برای خرید نفت ایران است.
او تاکید کرد: موضوع دیگری که مورد تبادل نظر بین ریاست جمهوری ایران و نخست وزیر ژاپن قرار گرفت؛ افزایش امنیت دریانوردی و کشتیرانی در تنگه هرمز بود.
گلستانی این دیدار را غیر تشریفاتی و پاسخ به دیدار شینزو آبه دانست و گفت: ژاپن به علت عدم استقلال سیاسی قطعا نشست با ایران را با همکاری ایالات متحده آمریکا ترتیب داده است.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که نقش سفر به مالزی چطور بوده است؟ تاکید کرد: عمده ترین نتیجه سفر به مالزی؛ اقتصادی بود اما دیدار با دولت ژاپن بسیار با اهمیت دیده شد. جنبه سیاسی در سفر به کولالامپور مطرح نبود و رییس جمهور در پی ایجاد پیوند اقتصادی پایدار و زمینه های سرمایه گذاری در این کشور بوده است.
این کارشناس اقتصادی تشریح کرد: اما متاسفانه دولت ها و به تبع آن شرکت های خارجی خود را در معرض سیاست ناجوانمردانه آمریکا متضرر نمی کنند به همین دلیل مراودات تجاری را سخت کرده است.
خروج از دید تحریم ها، تنها با اتکا به توان داخلی
این کارشناس مسائل اقتصادی تنها راه حل کاهش نگرانی ها و پیش بینی ریسک گونه سفرهای خارجی مقامات سیاسی را خروج از فروش تک محصولی و اتکا به توان داخلی دانست و گفت: هم اکنون امریکا تا حد بالایی با این کشور در مواضع تحریمی مشابهت دارد. اروپایی ها در انتظار گام پنجم ایران است و در صورت خروج ایران از سیستم برجام روند دست به ماشه و خروج همگی از این تعهد را در پیش خواهند داشت.
برداشت مهم اقتصادی رئیس جمهور از سفر چهار روزه به مالزی و ژاپن
رسانه ها داخلی و خارجی این سفر را بسیار مورد بررسی قرار داده اند اما حسن روحانی بدو ورود به ایران پس از سفرهای مهم به مالزی و ژاپن با اشاره به دستاوردهای این سفر می گوید: در جلسات متعددی که روز گذشته با مقامات ژاپنی برگزار کردیم این کشور پیشنهاد جدیدی در خصوص شکست تحریم ها را مطرح کرد که با پیشنهاد ما همراه شد و قرار است تا رسیدن به نتایج این بحث و گفتگو ها ادامه پیدا کند.
سفر چهار روزه رئیس جمهور کشورمان به مالزی و ژاپن به اتمام رسید و هنوز اخبار مثبت و خوبی از این جلسات گزارش نشده است؛ اما گفتنی است انتظار می رود حسن روحانی با توجه به اهمیت معیشت و نیازهای اقتصادی کشور گزارش قاطعی از این سفر داشته باشد. چرا که اهمیت اجلاس کولالامپور در بعد اقتصادی پررنگ تر از ژاپن دیده می شود.
از جمله موارد پر اهمیت سفر روحانی به مالزی، نشست مشترک با ایرانیان و نخبگان ایرانی مقیم مالزی و سوپرایز جدید آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی براستفاده از هوش مصنوعی مشترک برای راه انداری انواع تجارت های بین دو کشور است که هنوز پرداخت رسانه به آن آنچنان هم پررنگ نبوده و این امر ببانگر پر اهمیت بودن سفر ژاپن برای رئیس قوه مجریه است.
دستاورد سفر ژاپن نیز تا حدودی حدسیات است. رقم های زیادی از جمله یک تا ۲۰ میلیارد دلاری نرخ فروش نفت ایران تخمین زده شده است که در صورت وصول آن این رقم به شکل قابل توجهی بر دوره کوتاهی از اقتصاد ایران تاثیر گذار خواهد بود. اما بازهم باید منتظر ماند و دید نتیجه و دستاورد مهم این سفرها تا چه حد بر اقتصاد جامعه ایرانی موثر واقع خواهد شد.
