پیرمحمد ملازهی در ارزیابی خود از برگزاری هشتمین نشست وزیران امور خارجه کشورهای عضو اجلاس «قلب آسیا» با محوریت بررسی روند توسعه افغانستان و آخرین تحولات این کشور در ترکیه معتقد است: این نوع نشست‌ها خیلی تاثیر تعیین کننده‌ای بر وضعیت افغانستان ندارد، زیرا آن چه که اکنون در افغانستان می‌گذرد، متاسفانه به صحبت‌های پنهانی زلمای خلیل زاد فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان با طالبان در قطر بر می‌گردد.
اخبار سیاسی- وی افزود: در نشست استانبول یکی از مباحث این است که شاید بتوان به نوعی کشورهای همسایه را در حل و فصل نهایی مساله افغانستان دخالت داد تا آن‌ها نیز تعهدی در ارتباط با آینده افغانستان داشته باشند.
این کارشناس مسائل افغانستان در ادامه خاطرنشان کرد: در حقیقت آمریکایی‌ها برنامه ریزی دقیقی بر سر آینده افغانستان کرده‌اند که به احتمال زیاد طالبان در موضع قدرت قرار خواهد داشت که بر همین اساس مناطق پشتون نشین در اختیار طالبان باشد و همچنین بخشی از قدرت در مرکز به آن‌ها داده شود.
ملازهی تصریح کرد: آمریکایی‌ها تصور می‌کردند از طریق نظامی می‌توانند مساله افغانستان را به حل و فصل نهایی برسانند اما با شکست نهایی مواجه شدند و از این رو به دنبال بازگشت احتمالی طالبان به قدرت هستند.
وی تاکید کرد: بنابراین درچنین فضایی نشست استانبول نمی توانند خیلی تعیین کننده باشد اما چون این نشست‌ها به پیشنهاد دولت افغانستان برگزار شده و کشورهای همسایه نقش مهمی را می‌توانند داشته باشند از این زاویه برگزاری نشست قابل توجه و مهم است زیرا اگر افغانستان ناامن باشد آن را به کشورهای همسایه هم می‌تواند سرایت دهد.
این کارشناس مسائل شبه قاره با اشاره به پیشنهاد مجدد آمریکایی‌ها برای بازگشت دوباره به مذاکرات هم اظهار داشت: در واقع آمریکا و طالبان هر دو دولت را دور زده‌اند و به نظر می‌رسد به دنبال دستیابی به یک توافق پنهانی هستند که هنوز مفاد این توافق پنهانی منتشر نشده تا همه بدانند جایگاه دولت و قانون اساسی کجاست؟
ملازهی همچنین بیان کرد: بنابراین همه چیز از دید دولت افغانستان مشکوک است و معتقد به برگزاری مذاکرات بین الافغانی میان دولت و طالبان هستند. اما آمریکایی‌ها هدف خاص خودشان را دارند و مشخص نیست که مذاکرات‌شان به جایی برسد یا نه.
وی یادآور شد: پیش از این طرحی را یکی از اندیشکده‌ها در ارتباط با شورای روابط بین‌الملل آمریکایی‌ها مطرح کرده بود که مساله افغانستان را طوری حل کنند که درگیری قومی پیش نیاید و بر همین اساس مناطق پشتون نشین یکپارچه شوند، معنی طرح مذکور این است که اگر چنین اتفاقی رخ دهد طالبان اجازه نمی‌دهد سایر گروه‌ها در قدرت نقش مسلطی داشته باشند و رویکرد بخش‌های شمالی افغانستان و سه قومیت هزاره، تاجیک و ازبک با طالبان هم به این شکل نخواهد بود.
این کارشناس مسائل شبه قاره افزود: بنابراین اتفاقی که ممکن است در آینده بیافتد و خطرناک هم است، این‌که یا طالبان وارد جنگ با بخش‌های شمالی شود و یا شمالی‌ها وضعیت موجود را بپذیرند. زیرا همان‌طور که می‌بینید انتخابات به بن بست رسیده به این دلیل که پشتون‌ها حاضر نیستند فردی دیگر انتخاب شود.
ملازهی ادامه داد: ظاهرا راه حلی برای این بحرانی که به وجود آمده، وجود ندارد و موضوع مذاکرات استانبول هم بر می‌گردد به این‌که چطور این بحران را حل و فصل کنند تا حکومتی روی کار بیاید که مورد قبول همه جناح‌ها باشد. زیرا در حال حاضر حامیان عبدالله عبدالله هر روز تظاهرات انجام می‌دهند و نتایج را نمی‌پذیرند. در نتیجه شرایط به بن بست رسیده و شبیه آن چیزی است که در انتخابات قبل پیش آمد و در آن موقع جان کری دخالت کرد و دولت وحدت ملی شکل گرفت .
وی تاکید کرد: اما اکنون شرایط پیچیده‌تر است و احتمال این‌که توافق کنند بعیدتر از گذشته شده است. البته ظاهرا آمریکایی‌ها پیشنهاد دارند که دولت موقت انتقالی 18 ماهه روی کار آید و قانون اساسی و دولت را نادیده بگیرد، به قول افغان‌ها کودتای انتخاباتی در حال انجام است و اکنون باید فکر جدیدی کنند.
این کارشناس مسال شبه قاره همچنین بیان کرد:بنابراین در نشست استانبول اغلب کشورها به خصوص همسایه اففانستان، به دنبال این هستند تا راهی بیایند که هم جناح‌های داخلی افغانستان توافق داشته باشند هم کشورهای همسایه افغانستان و منطقه مانند، ترکیه، هند، امارات، ایران، روسیه و چین و ... در سطح کلی‌تر به یک تفاهم برسند، در نتیجه اگر چنین شود می‌توان گفت افغانستان به ثبات می‌رسد در غیر این صورت دو گزینه بیش‌تر وجود ندارد یا این‌که به همین شکل کنونی دولتی تشکیل شود و انتخابات را نادیده بگیرند یا این‌که افغانستان به سمت تجزیه قومی برود که ظاهرا راه حل نهایی از دید آمریکا و یا طالبان همان تجزیه افغانستان است.
