ماه پیش بود که یک فوریت حذف ۴ صفر از پول ملی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکز در دفاع از یک فوریت اصلاح نظام پولی و بانکی (حذف ۴ صفر) در پارلمان اعلام کرد که در حال حاضر پول ملی کشور به دلیل تورم پیش آمده در این سال‌ها خاصیت ظاهری خود را از دست داده است، مردم عملاً ریال را در مبادلات خود به رسمیت نمی‌شناسند و حفظ ظاهر و اعتبار پولی ملی یک ضرورت است.
اخبار سیاسی-رئیس بانک مرکزی بر این باور است، که در حال حاضر پول ملی کشور به دلیل تورم پیش آمده در این سال‌ها خاصیت ظاهری خود را از دست داده و عملاً مردم ریال را در مبادلات خود به رسمیت نمی‌شناسند و حفظ ظاهر و اعتبار پولی ملی یک ضرورت است، اما بیشتر اقتصاددانان کشور بر این باورند که این کار صرفا جنبه روانی خواهد داشت و برای اقتصاد کشور هیچ گونه نفعی دربرندارد.
سید حسن حسینی شاهرودی سخنگوی کمیسیون اقتصادی معتقد است که برای طرح یا لایحه‌ای باید فوریت در نظر گرفت که لازم باشد بلافاصله در جامعه عملیاتی شود، لذا زمانی که خود دولت اذعان می‌کند، حذف ۴ صفر از پول ملی حالت فرمالیته داشته و تاثیری بر اقتصاد کشور نمی‌گذارد این سرعت عمل بی جا بوده و قابل درک نیست.
او می‌گوید در گذشته دارای شرایط اقتصادی بهتری بودیم و می‌توانستیم حذف ۴ صفر از پول ملی را در آن زمان اجرایی کنیم، چرا که تورم در دولت یازدهم به حالت ثابتی رسیده بود و بسیاری از شاخص‌های اقتصادی در حالت مثبت قرار داشت، اما چالش‌های اقتصادی دولت دوازدهم در چهل سال گذشته بی سابقه بوده و بیشترین تحریم‌ها متوجه کشورمان است...
در ادامه مشروح گفت‌وگو با حسینی شاهرودی را می‌خوانید:
آقای حسینی شاهرودی به عنوان سوال اول بفرمایید که لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی در کمیسیون ملی در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
حسینی شاهرودی: حذف ۴ صفر از پول ملی از صحن مجلس به کمیسیون ارجاع شده است و در نوبت رسیدگی قرار دارد، چرا که اولویت اول ما در حال حاضر بررسی و رفع ایرادهای لایحه مالیات بر ارزش افزوده و بانکداری اسلامی است.
فکر می‌کنید که لایحه فوق چه زمانی در صحن مجلس شورای اسلامی بررسی خواهد شد؟
حسینی شاهرودی: با توجه به لزوم ادامه رسیدگی به لایحه ارزش افزوده به نظر می‌رسد که لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی دسته کم دو ماه دیگر به صحن علنی مجلس بیاید.
حذف ۴ صفر از پول ملی حالت فرمالیته دارد/ بهتر است این اقدام به زمان دیگری موکول شود
آقای حسینی شاهرودی شما با لایحه مذکور موافق یا مخالف هستید؟
حسینی شاهرودی: بنده با اصل این موضوع مخالفتی ندارم، اما با تسریع آن مخالفم، چراکه اثر وضعی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت، به اذعان رئیس بانک مرکزی و کارشناسان اقتصادی این اقدام کاملا رفرمی بوده، زیر ساختی ندارد و با توجه به شرایط کنونی سیستم تمامی بانک‌ها و حسابرسی‌ها را به هم خواهد ریخت، چرا که طبیعتا باید تمام نرم افزارها، دفاتر حساب شرکت و حساب‌های بانکی باید تغییر کند و ۴ صفر از اعداد پول کم شود، بنابراین این امر مشغله زیادی را برای اقتصاد کشور به وجود خواهد آورد و به مدت ۵ سال فضای اقتصادی اعم از دولتی و غیر دولتی درگیری ذهنی و عملیاتی پیدا می‌کنند، در حالی که ما می‌توانیم این انرژی را به امور زیر ساختی از جمله اصلاح نظام بانکی اختصاص دهیم، چرا که هم مقام معظم رهبری به آن تاکید داشته و هم رئیس جمهور شعار آن را سرداده است، اکنون بانک‌ها بعد از یک دوره طولانی مشکلات اقتصادی این آمادگی را پیدا کرده اند تا اتفاق جدیدی در حوزه بانکی کشور اتفاق بیفتد.
با اصلاح نظام بانکی و مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قانون واردات و صادرات می‌توان زیر ساخت‌های اقتصادی را شکل داد، معتقدم که در برهه کنونی حذف ۴ صفر از پول ملی کمترین اهمیت را داراست، این اقدام تا به حال در ۲۶ کشور جهان در حالی انجام شده است که این کشور‌ها غالباً در شرایط ثبات اقتصادی قرار داشته اند و درگیر التهابات شدیدی مانند تحریم‌ها، افزایش ۳۰۰ الی ۴۰۰ درصدی قیمت ارز و تورم بالای پنجاه درصد نبوده اند. طبیعتا ما هم باید این اقدام را به شرایط آرامتری موکول کنیم، معتقدم در نظر گیری فوریت برای این لایحه که عملیاتی کردن آن پنج سال زمان می‌برد، ضرورتی ندارد.
برای طرح یا لایحه‌ای باید فوریت در نظر گرفت که لازم باشد بلافاصله عملیاتی شود، لذا زمانی که خود دولت اذعان می‌کند، حذف ۴ صفر حالت فرمالیته دارد و تاثیری بر اقتصاد کشور نمی‌گذارد، این سرعت عمل بی جا بوده و قابل درک نیست. شاید دولت از باب اینکه قصد داشت کار حذف ۴ صفر از پول ملی به مجلس یازدهم نکشد برای آن فوریت قائل شده است.
حذف ۴ صفر از پول ملی بیشتر حاشیه است تا متن/ برخی به دنبال این هستند که برای مردم مشغولیت ذهنی ایجاد کنند تا آنها تورم و ناکارآمدی مسئولان را در حوزه اقتصادی فراموش کنند
حذف ۴ صفر از پول ملی چه تاثیری بر تورم کشور خواهد داشت؟
حسینی شاهرودی: ممکن است با حدف ۴ صفر از پول ملی کشور درگیر تورم بیشتری شود، از طرفی تصویب لایحه فوق اثرات منفی و مثبت بسیاری بر مردم خواهد داشت به عنوان مثال افراد ثروتمند که مقداری زیادی از پول را در اختیار دارند اثرات روانی مثبتی را تجربه خواهند کرد، اما اقشار کم درآمد جامعه که درصد بالایی از جامعه ما را به خود اختصاص می‌دهند؛ با حذف ۴ صفر از پول ملی ضربه روانی را تجربه خواهند کرد چرا که فکر می‌کنند اندک درآمد آنان کمتر شده است، دارایی بسیاری از اشخاص جامعه به پنجاه میلیون تومان نمی‌رسد، بنابراین چنین فردی با مشاهده حذف ۴ صفر از پول ملی تصور می‌کند که اندک مال خود را از دست داده است.
دولت معتقد است که حذف ۴ صفر از پول ملی جایگاه پول ایران را در سطح بین‌المللی ارتقا می‌بخشد، آیا چنین استدلالی مهم است و روش دیگری وجود ندارد که بتوانیم از آن طریق به پول کشورمان ارزش دهیم؟
حسینی شاهرودی: این استدلال کاملاً اشتباه است و ارزش واقعی پول ما با حذف ۴ صفر در سطح بین‌المللی ارتقا پیدا نمی‌کند، بلکه تنها ارزش اسمی کمی افزایش می‌یابد و اسکناسی که تا به حال صد هزار ریال بوده به ۱۰ ریالی تبدیل می‌شود و با این اسکناس می‌توان به اندازه همان صد هزار ریال مبادله اقتصادی انجام داد لذا قرار نیست که ما حجم نقدینگی را تغیر دهیم بلکه تنها اعداد و ارقام تغیر پیدا می‌کنند، به نظر می‌رسد که در فضای اقتصادی فعلی کشور برخی به دنبال این هستند که برای مردم مشغولیت ذهنی ایجاد کنند تا آنها تورم و ناکارآمدی مسئولان را در حوزه اقتصادی فراموش کنند،گره‌های کوری در اقتصاد کشور وجود دارد که باید به مدد دولت، مجلس و قوه قضاییه و بخش خصوصی حل شود، بنابراین نباید درگیر حاشیه شده و اصل مطلب باز بمانیم، به نظر می‌رسد که حذف ۴ صفر از پول ملی بیشتر حاشیه است تا متن؛ تمام کارشناسان متفق القول بر این باورند که با حذف ۴ صفر اتفاق ویژه‌ای در اقتصاد کشور نخواهد افتاد.
حذف ۴ صفر از پول ملی هزینه سنگینی را به بخش خصوصی تحمیل خواهد کرد/ چالش‌های اقتصادی دولت دوازدهم در چهل سال گذشته بی‌سابقه بوده است
دولت مدعی است که با حذف ۴ صفر از پول ملی هزینه چاپ اسکناس کاهش می‌یابد، در حالی که چاپ اسکناس‌های جدید با صفر کمتر هزینه هنگفتی را به دولت تحمیل خواهد کرد، در شرایط تحریمی که ما در آن قرار داریم این اقدام ریسک خطرناکی نیست؟
حسینی شاهرودی: مدت‌هاست که اسکناس بیست ریالی، صد ریالی، پانصد ریالی و... چاپ نمی‌شود و در بازار نیز اسکناس صد و دویست تومانی به سختی پیدا می‌شود لذا عملا بسیاری از اسکناس‌های قدیمی عملا از رده خارج شده اند، به جای آنها اسکناس با اعداد درشت‌تر چاپ می‌شود پس هزینه چاپ اسکناس جدید و قدیم با هم برابری می‌کند، اما اعمال تغییرات جدید در صورت حسابها، نرم افزار‌های مالی، دفاتر حساب و حوزه‌هایی که با اعداد و ارقام سر و کار دارند مشمول هزینه‌های گزافی خواهد شد.
هزاران شرکت وجود دارند که با نرم افزار‌های مالی کار می‌کنند، از طرفی میلیون‌ها مراکز فروش خدمات و کالا با تصویب حذف ۴ صفر از پول ملی باید سیستم‌هایی که اکنون با آن کار می‌کنند را تغییر دهند و این امر هزینه سنگینی را به بخش خصوصی تحمیل خواهد کرد.
معمولا در جنگ واقعی هم نیز کشوری تغیر ساختار نمی‌دهد، البته ممکن است آرایش جنگی خود را عوض کند، بنابراین در جنگ اقتصادی هم باید تدابیر کلان زیادی برای اداره امور کشور اندیشیده شود و هر حرکتی ذهن، فکر و حرکت ما را دچار حاشیه کند، مضر است و باید از آن پرهیز کرد، در حالی که قائل به این موضوع هستیم که در جنگ اقتصادی اتفاقی برای کشور نمی‌افتد و از این مرحله عبور خواهیم کرد، باید از اقداماتی که مانع حرکت رو به جلوی ما می‌شود بپرهیزیم و توان خود را در تجهیز جبهه اقتصادی در برابر دشمنان هزینه کنیم، حذف ۴ صفر از پول ملی نیز از اقداماتی است که مناسب حالت جنگی فعلی کشور نیست.
در گذشته دارای شرایط اقتصادی بهتری بودیم و می‌توانستیم حذف ۴ صفر از پول ملی را در آن زمان اجرایی کنیم، به عنوان مثال تورم در دولت یازدهم به حالت ثابتی رسیده بود و بسیاری از شاخص‌های اقتصادی در حالت مثبت قرار داشت، اما چالش‌های اقتصادی دولت دوازدهم در چهل سال گذشته بی سابقه بوده و بیشترین تحریم‌ها متوجه کشورمان است.
اکنون مشکلات بسیاری در حوزه اشتغال، صادرات و تولید وجود داشته و برون رفت از این وضعیت زمان و هزینه بسیاری برای ما دارد پس وقتی در ساختمان متزلزلی که هر لحظه امکان فروپاشی آن وجود دارد، نشسته ایم باید به عنوان مقاوم سازی آن باشیم نه آنکه دیوار و نمای آن را آذین کنیم، چرا که این کار برای ما امنیت، رفاه و آسایش به ارمغان نمی‌آورد؛ بنابراین حتی اگر حتی احتمال اینکه حذف ۴ صفر از پول ملی ممکن است ما را در چالش فرو ببرد، وجود داشته باشد به هیچ وجه نباید این اشتباه را مرتکب شویم.
تاکنون هیچ گزارشی درباره اصلاح ساختار بودجه به مجلس ارائه نشده است/ احتمالا مجلس بودجه سال آینده را رد می‌کند/ دولت منابع جدیدی برای جبران کسری فروش نفت خام رونمایی نکرده است
رهبر انقلاب در ابتدای سال خطاب به دولت و مجلس فرمودند که لازم است بودجه سال ۹۸ و بعد از آن سال ۹۹ مورد اصلاحات ساختاری قرار بگیرد، اما هنوز خبری از دولت در این زمینه نیست! مجلس چگونه می‌خواهد نسبت به این موضوع واکنش نشان دهد؟
حسینی شاهرودی: کمیسیون برنامه و و بودجه موظف شد تا در تعامل و برگزاری جلساتی با دولت از روند اصلاح ساختار بودجه مطلع شود، اما تاکنون هیچ گزارشی از سوی دولت و کمیسیون مربوطه ارائه نشده است، جلسات غیر علنی در مجلس به منظور بررسی اصلاح ساختار بودجه برگزار و گزارش‌هایی از سوی سازمان برنامه و بودجه ارائه شد، اما اتفاق خاص و عملیاتی در حوزه جایگزینی درآمد نفت خام، هدفمندی یارانه ها، کوچک سازی دولت و مباحث عمرانی کشور نیفتاده است، امیدواریم که تا زمان ارائه بودجه سال ۹۹ این تغییرات اعمال شود، معتقدم اگر چنین نشود مجلس کلیات بودجه را رد خواهد کرد؛ همان اتفاقی که در برنامه توسعه ششم افتاد و مجلس قرار بود که اصل این برنامه را رد کند و مقام معظم رهبری فرمودند که یا دولت لایحه را پس بگیرد و یا مجلس با کمک دولت به اصلاح برنامه ششم توسعه بپردازد، چراکه کلیات آن به صورتی بود که نمی‌توانستیم آن را برنامه توسعه بدانیم، معتقدم این اتفاق درباره بودجه سال ۹۹ اتفاق خواهد افتاد.
می‌دانیم که به دلیل اعمال تحریم‌های ظالمانه فروش نفتمان کاهش یافته و دولت باید جایگزینی برای این در آمد پیدا کند، فکر می‌کنید که اراده‌ای برای انجام این کار در مجموعه دولت وجود دارد؟
حسینی شاهرودی: طبیعتا دولت سعی می‌کند تا این کار را انجام دهد، اما هنوز از منابع جدید خود برای جبران کسری فروش نفت خام رونمایی نکرده است! اما امیدواریم که افزایش مالیات که تورم را افزایش می‌دهد در دستور کار دولت قرار نگیرد، به عبارت دیگر دولت باید برای افزایش درآمد خود باید جلوی فرار‌های مالیاتی را بگیرد، نه آنکه پایه‌های اخذ مالیات را افزایش دهد چرا که این امر باعث فشار به اکثریت مردم جامعه خواهد شد.
واقعیت بودجه ۹۸ نشان داد که نمی‌توانیم برای تامین منابع مالی کشور روی فروش نفت خام حساب کنیم، تا پیش از این دولت امیدوار بود که در مذاکره با اروپا بتواند تحریم‌ها را از میان بردارد، اما بعد از تلاش ۶ ساله قطعا دولت هم به این نتیجه رسیده است که مذاکره با غرب راهی از پیش نخواهد برد و باید بودجه کشور را مستقل از نفت تدوین کنیم، می‌توان بعد از گذشت ۴۰ سال این مرحله را نقطه عطفی برای کشور تلقی کرد تا نظام اقتصادی خود را با کمک دشمنان از نو بسازد، معتقدم که شخص ترامپ کمک بزرگی به اقتصاد ایران کرد تا وابستگی خود را به خارج از مرز‌ها کاهش دهیم.
مهم‌ترین رسالت دولت اصلاح ساختار بودجه کشور است/ ادعای قطع اشتباهی یارانه افراد نیامند قابل قبول نیست
مجلس چندی پیش وزرای اقتصادی دولت را برای بررسی نحوه پرداخت یارانه‌ها به جلسه غیر علنی مجلس دعوت کرد، اما هیچ کدام از وزرا در جلسه حاضر نشدند، فکر می‌کنید در مجموعه دولت اراده‌ای برای هدفمند کردن یارانه‌ها وجود دارد؟
حسینی شاهرودی: تاکنون اراده‌ای در دولت برای هدفمندی یارانه‌ها مشاهده نشده است، قرار بود که یارانه سه دهک پردرآمد جامعه حذف شود، اما به نظر می‌رسد که در این زمینه هیچ‌گونه اراده‌ای در دولت وجود ندارد، حتی در چند هفته اخیر یارانه افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد قطع شد، سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرد که اشتباه شده، اما ما نمی‌توانیم این ادعا را قبول کنیم چرا که شاخص‌های بسیاری وجود دارد که می‌توان با انجام رصد افراد پر درآمد و کم درآمد را شناسایی کرد.
دولت دوازدهم در زمان باقی مانده از عمر خود باید چه اقداماتی را در دستور کار قرار دهد؟
حسینی شاهرودی: مهم‌ترین رسالت دولت اصلاح ساختار بودجه کشور چراکه این امر بر تمام حوزه‌های اقتصادی کشور تاثیر گذار خواهد بود، البته معمولا بودجه کشور نباید تاثیر مستقیمی بر اقتصاد کشوری داشته باشد، اما در کشور ما رونق و تورم اقتصادی، اشتغال، تولید، صادرات و واردات تحت تاثیر بودجه قرار دارند، بنابراین بودجه کشور باید به نوعی اصلاح شود که فقط به دولت مرتبط باشد و در هر آسیبی اقتصاد کشور را دچار آسیب نکند، این بزرگترین جراحی است که می‌تواند در نظام بودجه ریزی کشور اتفاق بیفتد.
از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم.
