شبکه تلویزیونی سی ان ان در پایگاه اینترنتی خود در گزارشی نوشت: توییت روز چهارشنبه رئیس جمهور آمریکا درباره توافق هسته‌ای ایران حاوی سه ادعای نادرست بود.
اخبار بین الملل _ ترامپ در پیامی توییتری ادعا کرد: "ایران از دیرباز مخفیانه سرگرم غنی سازی اورانیوم با نقض کامل توافق هسته‌ای وحشتناک ۱۵۰ میلیارد دلاری جان کری و اوباما بوده است. به یاد دارید که این توافق قرار بود تا همین چند سال آینده منقضی شود."
اول حقایق: هر سه بخش این توییت غلط هستند. بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مقامات دستگاه‌های اطلاعاتی دولت خود ترامپ می‌گویند ایران تا این اواخر به محدودیت‌های تعیین شده در این توافق درباره فعالیت‌های غنی سازی پایبند بود. ترامپ درباره مقدار پولی که ایران با این توافق به دست آورد اغراق کرده است؛ و او با گفتن اینکه همه چیز به زودی "منقضی" می‌شود، کوشید این توافق را تحریف کند.
شواهدی درباره غنی سازی مخفیانه در ایران وجود ندارد
هیچ شواهد علنی در تایید ادعای ترامپ مبنی بر اینکه ایران "از دیرباز مخفیانه سرگرم غنی سازی بوده است" وجود ندارد. این ادعا با گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی، که ناظرانش مامور بودند از پایبندی ایران به مفاد توافق سال ۲۰۱۵ اطمینان حاصل کنند و نیز با سخنان مقامات ارشد دستگاه‌های اطلاعاتی خود ترامپ در تضاد است.
ایران این هفته اعلام کرد محدودیت‌های تعیین شده در توافق درباره غنی سازی اورانیوم را نقض می‌کند، اما هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد ایران قبل از این هم تعهدات خود در این توافق را زیر پا گذاشته بود، چه رسد به اینکه "از دیرباز" این کار را کرده باشد.
گری سیک، کارشناس امور ایران که در شورای امنیت ملی دوره جرالد فورد، جیمی کارتر و رونالد ریگان خدمت می‌کرد، گفت: "مطلقا هیچ حقیقتی در این صحبت وجود ندارد. ایران مخفیانه غنی سازی نکرده، تکرار می‌کنم، نکرده است."
ترامپ آمریکا را از این توافق چند جانبه، که رسما برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نام دارد، در مه ۲۰۱۸ خارج کرد. بر اساس سخنان علنی مقامات دستگاه‌های اطلاعاتی دولت ترامپ و آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران تا یک سال (پس از خروج آمریکا از برجام) به رعایت بند‌های مربوط به غنی سازی اورانیوم در این توافق، و بقیه بند‌های آن، ادامه داد. برجام ایران را برای ۱۵ سال به غنی سازی اورانیوم تا غلظت حداکثر ۳.۶۷ درصد از یک ایزوتوپ شکافت پذیر موسوم به یو-۲۳۵ محدود می‌کند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی تا بهار امسال تایید کرده بود که ایران همچنان به محدودیت ۳.۶۷ درصدی پایبند بوده است. آژانس در گزارش ۳۱ ماه مه بار دیگر اعلام کرد: "ایران بالاتر از ۳.۶۷ درصد از یو-۲۳۵ غنی سازی نکرده است."
ماه ژانویه، دن کوتس، مدیر اطلاعات ملی آمریکا و جینا هاسپل، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا), که هر دو منصوب ترامپ هستند، در کمیته اطلاعات سنا گفتند ایران به مفاد توافق حتی پس از خروج آمریکا از آن همچنان پایبند بود.
برت مک گورک که نماینده ویژه ائتلاف (به اصطلاح) ضد داعش در دوره ترامپ و باراک اوباما (رئیس جمهور سابق آمریکا) و قبل از آن هم معاون دستیار وزیر امور خارجه در امور عراق و ایران بود، درباره ادعای ترامپ در توییت‌های روز چهارشنبه او ابراز تردید کرد. او با اعلام اینکه ادعای ترامپ "با ارزیابی متفق القول اوایل امسال دستگاه‌های اطلاعاتی خود ما کاملا در تضاد است" گفت: این "احتمالا بیش از پیش به اعتبار آمریکا نزد شرکای ما لطمه می‌زند. "
رقم ۱۵۰ میلیارد دلاری ترامپ اغراق آمیز است
ترامپ بار‌ها ادعا کرده است آمریکا با توافق هسته‌ای ۱۵۰ میلیارد دلار پول به ایران پرداخت کرد. او این بار کمی بیش از معمول مبهم بود، اما ادعایش مبنی بر اینکه برجام یک "توافق ۱۵۰ میلیارد دلاری" بود همچنان نادرست است.
آمریکا بر اساس این توافق حتی چند ده میلیارد دلار نیز پول به ایران نداد. بلکه آمریکا موافقت کرد مقدار قابل توجهی از دارایی‌های ایران که در موسسات مالی بین المللی و عمدتا خارج از آمریکا در چارچوب تحریم‌ها توقیف شده بودند، آزاد شوند.
خود اوباما نیز در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۵ گفته بود ایران "۱۵۰ میلیارد دلار در خارج از کشور" دارد. اما کارشناسان امور ایران و دولت خود اوباما گفتند که مقدار دارایی‌هایی که برجام برای ایران آزاد کرد بسیار کمتر از این رقم بود.
برجام به زودی منقضی نمی‌شود
برجام شامل بند‌های غروب (انقضا) مهمی است. محدودیت‌های تعیین شده در این توافق درباره تعداد سانتریفوژ‌های نسل اول که ایران می‌تواند در اختیار داشته باشد، و محدودیت‌های تحقیق و توسعه سانتریفوژ‌های پیشرفته‌تر، تا سال ۲۰۲۵ ادامه می‌یابد. محدودیت غنی سازی ۳.۶۷ درصدی نیز در سال ۲۰۳۰ منقضی می‌شود.
با این حال، برخی از محدودیت‌های تعیین شده در برجام تا پس از سال ۲۰۳۰ نیز ادامه می‌یابد -- و برخی نیز اصلا منقضی نخواهد شد.
