دو منبع دیپلماتیک در گفتوگو با شبکه خبری «سیانان» مدعی شدهاند در صورتی که ایران مفاد توافق هستهای را نقض کند، اتحادیه اروپا تمایلی برای اعمال تحریمها علیه ایران ندارد.
اخبار سیاسی- این منابع گفتهاند « فدریکا موگرینی »، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دیدارهایی که طی روزهای گذشته داشته این مسئله را مطرح کرده است.
شبکه خبری «سیانان» در حالی این خبر را منتشر کرده که آژانس بینالمللی انرژی اتمی ، به عنوان تنها مرجع داوری درباره راستیآزمایی تعهدات ایران ذیل برجام در ۱۵ گزارش پایبندی ایران به توافق را تأیید کرده است.
به نظر میرسد منظور «سیانان» از «نقض» احتمالی برجام ، اشاره به تصمیمی است که ایران اخیراً برای کاستن از تعهداتش در توافق هستهای اعلام کرده است. این در حالی است که تصمیم ایران با استناد به بندهای این توافق هستهای (بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام) و با توجه به خروج آمریکا از این توافق گرفته شده است.
در بند ۳۶ برجام آمده است که «چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت ننمودهاند، ایران می تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع نماید» و در پایان همین بند نیز آمده که پس از طی فرایند حقوقی تعریفشده، «چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پایبندی اساسی» میباشد، آنگاه آن طرف میتواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کرده و/یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ نماید که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» به شمار میآید.»
«همچنین در بند ۳۷ برجام نیز آمده که "ایران بیان داشته است که چنانچه تحریم ها جزءً یا کلاً مجدداً اِعمال شوند، ایران این امر را به منزله زمینهای برای توقف کلی یا جزئی تعهدات خود، وفق این برجام قلمداد خواهد نمود" که این بند نیز اکنون میتواند مورد استفاده ایران قرار گیرد.»
بر همین اساس، «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی دوشنبه ۲۷ خرداد در نشستی خبری در محل تاسیسات آب سنگین اراک (خنداب) تصریح کرد که با شتاب گرفتن روند تولید اورانیوم غنیشده ۳.۶۷ درصد، ذخایر اورانیوم غنیشده کشور نهایتا تا ششم تیر از سقف ۳۰۰ کیلوگرم که در برجام مشخص شده عبور خواهد کرد.
«سیانان» با این پیشفرض که تصمیم جدید ایران «نقض» توافق هستهای به شمار میرود و بایستی با احیای تحریمها پاسخ داده شود، نوشته که اتحادیه اروپا به سرعت به این موضوع واکنش نشان نخواهد داد و تحریمهای متوقفشده علیه ایران را فوراً احیا نخواهد کرد.
یک منبع به سیانان گفت: «اتحادیه اروپا در اینجا به سرعت وارد عمل نمیشود. انتظار نداشته باشید تحریمها به جریان بیفتند.» منبعی دیگر گفت «به نظر میرسد موگرینی مراحل زیادی را وارد جریان کرده است.»
موگرینی روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری در لوگزامبورگ در پاسخ به این سوال که اتحادیه اروپا چه واکنشی به تصمیم ایران برای کاستن از تعهدات برجامیاش دارد گفت: «ارزیابی ما از اجرای توافق هستهای مبتنی بر ارزیابیهای واقعگرایانه و صحیحی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشهایش مطرح میکند.»
وی اضافه کرد: «ایران تا حالا، همانطور که ما انتظار داشتهایم به تعهدات هستهای خود پایبند بوده است. بخش اعظم جامعه بینالمللی با ایران برای ادامه اجرای این توافق همکاری کردهاند.»
چند هفته پیش که ایران برای اولین بار اعلام کرد قصد دارد سرعت غنیسازی خودش ر افزایش دهد مقام برخی کشورهای اروپایی گفتند که چارهای جز احیای تحریمها علیه ایران ندارند.
با وجود این، یک منبع در وزارت خارجه انگلیس به سیانان گفت: «هنوز برای صحبت درباره احیای تحریمها علیه ایران زود است، اما اگر ایران اجرای تعهدات هستهای خودش را متوقف کند این کار پیامدهای منطقی در پی خواهد داشت. در صورت انجام این کار، سخت خواهد بود که تحریمشان نکنیم.»
کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هستهای برجام وعده دادهاند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علیرغم ایستادگیهای لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون هیچ اقدام عملی برای محقق کردن وعدههایشان صورت ندادهاند.
اتحادیه اروپا همچنین علیرغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه فعالیتهای موشکی و منطقهای ایران همسو شده است.