محمد رضا مرندی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در نشست تخصصی «نگاهی به کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران در گام اول» که در موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: در ارزیابی کارآمدی یک سیستم باید 4 عنصر اهداف، عملکرد، موانع و امکانات مورد توجه قرار گیرند.
وی افزود: برای بررسی کارآمدی نظام جمهوری اسلامی هم باید این 4 عنصر را در نظر داشته باشیم که ما در اینجا هدف را توسعه( به مفهوم غربی آن) قرار دادیم تا بتوانیم با رژیم سابق مقایسه‌ای داشته باشیم.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: ما می‌توانیم در چند سطح به مقایسه بپردازیم، اول آنکه ایران امروز و چهل سال گذشته را از لحاظ توسعه‌یافتگی با آمارهای جهانی مقایسه کنیم و ببینیم چهل سال پیش چه رتبه‌ای را در جهان داشتیم و امروز چه رتبه‌ای داریم.
وی ادامه داد: راه دیگر، مقایسه ایران با کشورهای هم‌تراز است، ببینیم کشورهای هم‌تراز ایران در سال 57، امروز چه میزان از توسعه‌یافتگی دست پیدا کرده‌اند و ایران به چه میزان پیشرفت داشته و بدین صورت نسبت کارآمدی نظام را مقایسه کنیم.
مرندی گفت: یک راه هم مقایسه با رژیم پهلوی است که در این مقایسه باید گذر زمان را در نظر بگیریم و برای این نوع مقایسه مثلا باید 20 سال آخر پهلوی را با 20 سال اول نظام جمهوری اسلامی مقایسه کنیم و امکانات و موانع را در نظر بگیریم.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به مقایسه امکانات و موانع 20 سال اول جمهوری اسلامی با 20 سال آخر رژیم پهلوی در حوزه نفت اظهار داشت: با وقوع انقلاب اسلامی چند خسارت به ایران تحمیل شد، اولین خسارت سرقت بزرگ در فرار شاه و همسرش از کشور بود که به همراه خود بیش از 35 میلیارد دلار و 384 چمدان طلا و جواهرات و عتیقه را از کشور خارج کردند.
مرندی ادامه داد: هر کدام از مقامات رژیم سابق هم که از کشور خارج شدند ده‌ها و بعضا صد‌ها میلیون دلار را از کشور خارج کردند اما خسارت اصلی را به کشوررا جنگ تحمیلی وارد کرد.
وی افزود: ما 10 سال درگیر جنگ بودیم (8 سال جنگ و 2 سال قطعنامه) در این ده سال 1 میلیون نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم با جنگ درگیر بودند، 10 شهر ایران و 4هزار روستا در دوران دفاع مقدس از بین رفتند و چند صد هزار نفر شهید و جانباز شدند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: در سال 1990، 11 سال پس از دفاع مقدس دبیر کل سازمان ملل عراق را آغازگر جنگ اعلام کرد و در همان زمان جمهوری اسلامی اعلام کرد که این جنگ هزار میلیارد دلار به کشور خسارت وارد کرده است، مبلغی که برابر با بودجه 84 سال ایران بود.
وی افزود: یکی از ابهامات و سوالاتی که در مورد پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور مطرح می‌شود، مشکلات امروز مردم است و گفته می‌شود کسانی که آمارها را می‌دهند مشکلات مردم را نادیده می‌گیرند و می‌گویند وضع امروز مردم نسبت به قبل از انقلاب بهتر شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: وقتی ما صحبت از کارنامه موفقیت آمیز نظام جمهوری اسلامی می‌کنیم، به این معنی نیست که نقاط ضعف نظام را نادیده می‌گیریم، ما در برخی حوزه‌های با سوءمدیریت و ناکارآمدی مواجه بودیم. منتها ما همه این مسائل را با هم در نظر می‌گیریم.
مرندی گفت: الان نسبت به قبل انقلاب به شدت گرانی وجود دارد اما باید با دستمزدها مقایسه شود. برای مثال یک عدد تخم مرغ قبل از انقلاب 4ریال بوده است الان 400 تومان یا 4هزار ریال است. یعنی هزار برابر شده. یک عدد نان سنگک 5 ریال بوده است و الان هزار یا 1500 تومان است یعنی دوهزار برابر شده است. یک کیلو گرم روغن نباتی در سال‌های پیش از انقلاب 64 ریال بوده است، الان 90هزار ریال است.
وی ادامه داد: افزایش قیمت‌ها بسیار زیاد بوده است اما باید همین را بر اساس دستمزدها هم مقایسه کنیم. دستمزد یک روز کارگر در پیش از انقلاب 60 ریال بوده است اما دستمزد یک کارگر روزانه در سال 98، 50 هزار تومان است.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی اظهارداشت: یک کارگری که 60 ریال دستمزد داشته با این دستمزد چند نان سنگک 5 ریالی می‌توانست بخرد؟ 12 نان؛ اما همین کارگر امروز 50 هزارتومان درآمد دارد و اگر نان را یک‌هزار و پانصد تومان در نظر بگیریم می‌تواند 32 نان تهیه کند.
مرندی گفت: یک کارگر قبل از انقلاب با حقوق 6تومان در روز، می‌توانست روزانه 15 عدد تخم مرغ بخرد اما الان یک کارگر با حقوق روزی 50هزارتومان می‌تواند 126عدد تخم بخرد، یعنی 8.5 برابر قدرت خرید افزایش پیدا کرده است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: بر اساس آمار بانک جهانی در سال 56، 46 درصد مردم ایران زیر خط فقر بودند و این درحالی است که در سال 78، 16 درصد مردم ایران زیر خط فقر بوده‌اند، یعنی وضع مردم چیزی حدود 3 برابر بهتر شده است.
وی در ادامه به مقایسه بودجه نظامی ایران با سایر کشورها پرداخت و اظهار داشت: در سال 2015 یک موسسه مطالعاتی بودجه نظامی 25 کشور دنیا را اعلام کرد که ایران در بین این کشورها رتبه بیست و پنجم را داشت. براساس اعلام این موسسه آمریکا سالانه 595 میلیارد دلار، چین 215 میلیارد دلار، عربستان سعودی 87.2 میلیارد دلار، روسیه 66.4 میلیارد دلار، و ایران 12میلیارد دلار را سالانه صرف هزینه‌های نظامی می‌کنند.
مرندی در ادامه با اشاره به گزارشی که در سال 2019 منتشر شده است به بررسی درصدی هزینه‌کرد نظامی بودجه پرداخت و گفت: ممکن است برخی بگویند بودجه ما نسبت به این کشورها هم کمتر است اما نکته جالب آن است که ما به لحاظ درصدی هم مقدار کمی از بودجه را صرف مخارج نظامی می‌کنیم.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: بلاروس سالانه 25.3 درصد، عمان 26.3 درصد، عربستان 30.4 درصد، سودان 30.9 درصد، آمریکا 8.8 درصد، عراق 9.4 درصد، روسیه 15 درصد و ایران تنها 3.2 درصد بودجه خود را صرف مصارف نظامی می‌کنند.
وی در پایان گفت: اینکه گفته می‌شود ما هزینه زیادی در بحث نظامی می‌کنیم باید گفته ما اصلا در مقابل بودجه کل کشور و در قیاس با سایر کشورها کمترین هزینه را برای مسائل نظامی می‌کنیم.
