ماه گذشته آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که معافیت از تحریم‌های نفتی را برای هشت کشور واردکننده نفت ایران تمدید نخواهد کرد؛ این تصمیم برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران اتخاذ شد تا ایران این منبع درآمدی مهم را از دست بدهد. در مقابل ایالات متحده آمریکا به همراه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، متعهد شدند که بازار جهانی نفت را تأمین کنند.
حذف نفت ایران غیر ممکن است
این در شرایطی است که در دوازدهم اردیبهشت ماه، محمد سانوسی بارکیندو - دبیرکل اوپک - گفت: همانطور که بار‌ها تکرار شده، امکان حذف ایران از بازار جهانی نفت وجود ندارد و علیرغم این که دو عضو اوپک ادعای جایگزینی نفت ایران را کرده‌اند، باید گفت که اوپک تصمیم‌های گروهی می‌گیرد و در این زمینه هیچ تک‌روی ندارد.
او با بیان این‌که سیاست اوپک این است که با مشورت با کارشناسان دبیرخانه، همه اعضا در کنار هم و بر اساس خرد جمعی تصمیم بگیرند، اظهار کرد: ابتدا باید همه داده‌ها و آمار‌های منابع ثانویه در ماه ژوئن بررسی شود، اما باید تاکید کرد که در اوپک فقط نفع کشور خاصی در نظر گرفته نمی‌شود و منافع کل گروه را در نظر می‌گیریم تا افزون بر تأمین منافع تک تک اعضای عضو، عرضه نفت نیز تأمین شود.
وی با تاکید به این‌که هر کدام از اعضای اوپک می‌تواند برنامه‌ها و تصمیم‌های خود را داشته باشد اظهار کرده بود زمانی که در گردهمایی هستیم، کشور‌ها به عنوان یک فرد نیستد و هر کدام عضوی از یک گروه هستند و به همین دلیل ما منافع گروه و مصرف‌کنندگان را در نظر می‌گیریم. البته باید به عواقب تصمیم‌های خود توجه داشته باشیم. همچنین در اوپک باید به تأمین عملیات عرضه فکر کنیم، زیرا نفت منبع انرژی است و تصمیم‌ها نیز باید براساس همین شرایط باشد.
همچنین درباره تهدید‌هایی که برای عرضه نفت ایران مطرح می‌شود هم به گفته دبیرکل اوپک، گفتگو‌های متعددی در این باره در سطح وزارت و دبیرخانه اوپک صورت می‌گیرد تا راهکار‌های ممکن بررسی شود. البته این در شرایطی است که ایران در سال‌های گذشته نیز با چالش‌های این چنینی رو به رو بوده و این اطمینان وجود دارد که این بار نیز ایران می‌تواند این مشکلات را پشت سر بگذارد.
آمریکا به آرزوی خود نمی‌رسد
همچنین بیژن زنگنه - وزیر نفت کشورمان - صراحتاً اعلام کرد که صفر کردن صادرات نفت ایران گرچه آرزوی آمریکایی‌هاست، اما واهی بوده و به نتیجه نخواهد رسید. ایران در منطقه با هیچ کشوری دشمنی ندارد، اما دو کشور منطقه به دنبال آن هستند که با صدور بیانیه و صحبت‌های مختلف اعلام کنند که خروج ایران از بازار نفت تأثیری بر بازار ندارد و ظرفیت‌های اعلامی آن‌ها می‌تواند جایگزین نفت ایران شود؛ اما این صحبت‌ها حقیقت ندارد و در صورت اعلام، برداشت و ذخیره‌سازی این کشور‌ها به تأیید رسمی هیچ سازمان و ارگانی نرسیده است.
وی با بیان این‌که جمهوری اسلامی ایران هیچگاه از نفت به عنوان ابزار سیاسی استفاده نکرده و هر کسی که از نفت به عنوان ابزار سیاسی استفاده کند، باید تاوان جبران خسارت‌های آن را بپردازد، بیان کرده بود: برخی کشور‌ها به دنبال آن هستند تا سه عضو پایه‌گذار اوپک را تضعیف کنند که این موضوع منجر به از بین رفتن اوپک خواهد شد.
وزیر نفت با تاکید به این مساله که پیکان تهدید آمریکا بر علیه مردم ایران به سمت نفت هدف‌گیری شده است، گفته بود باید با همراهی و همکاری همگان از این شرایط خطیر عبور کرد.
نفت ایران قابل جایگزینی نیست
در این باره سید مهدی حسینی - تحلیل‌گر حوزه نفت گفت: از نظر تکنولوژی در دنیا امکان هر کاری وجود دارد؛ درباره این موضوع، اما محاسبات اقتصادی مورد توجه است چراکه در پالایشگاه‌ها می‌توان از نفت هر منطقه‌ای استفاده کرد، اما پالایشگاه‌ها باید هزینه زیادی را برای تغییر طرح خود پرداخت کنند که همین مساله نیز مشکلات متعددی را به وجود می‌آورد.
وی ادامه داد: این در شرایطی است که در برخی پالایشگاه‌ها مشخصات نفت جایگزین شده، شباهت بیشتری با نفت ایران دارد که در این راستا، کار پالایشگاه راحت‌تر است، ولی در برخی نقاط باید تغییراتی را در ساختار پالایشگاه انجام دهند که این مساله نیز هزینه‌های زیادی را به دنبال دارد، اما به طور کلی باید گفت که جایگزین کردن نفت ایران به‌لحاظ محاسبات اقتصادی به گونه‌ای خواهد بود که بسیاری از شرکت‌ها و پالایشگاه‌ها را دچار چالش خواهد کرد.
حسینی با اشاره به ادعای برخی کشور‌ها برای جایگزینی نفت ایران، تاکید کرد: یکی از مسائلی که با آن مواجهیم، پشت پرده‌هایی است که اتفاق می‌افتد. برخی از کشور‌ها هر کاری که منفعتشان را به دنبال داشته باشد، انجام می‌دهند و اگر برای آن‌ها هزینه داشته باشد، از آن فاصله می‌گیرند و اگر مسئله‌ای برای آن‌ها منفعت داشته باشد، قطعاً به دنبال آن خواهند رفت.
این تحلیل‌گر حوزه نفت تصریح کرد: اتفاقات اخیر نوعی بازی است که عربستان و آمریکا علیه کشور‌های مختلف به راه انداخته‌اند و لازم است در این شرایط تدابیر کافی در نظر گرفته شود، چراکه کمک‌های مالی عربستان به کشور‌هایی همچون هند و پاکستان که نیاز مالی دارند هم باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با تاکید به این‌که دولت‌ها موضوع تحریم نیستند، گفت: یک راهکار این است که دولت‌ها خریدار نفت ایران شوند چراکه دولت‌ها و شرکت‌های دولتی که درگیری کمتری با آمریکا دارند، می‌توانند نفت ما را خریداری کنند و در این شرایط، می‌توانند مسؤولیت کار را برعهده بگیرند و با توجه به این‌که تحریم آمریکا شامل شرکت‌هایی می‌شود که در آن کشور سرمایه سهام و به طور کلی منافعی خاصی دارند، لازم است با دولت‌ها وارد مذاکره شویم که معاملات نفتی به صورت دولتی صورت گیرد.
