«وندی شرمن»، سرپرست تیم مذاکرهکننده آمریکا در گفتوگوهای هستهای با ایران از کشورهای اروپایی خواست برای حفظ این توافق هزینه بپردازند.
شرمن در یادداشتی در «نیویورکتایمز» نوشته است: «اروپا تا اینجا اقدامات قهرمانانهای برای سالم نگاه داشتن توافق هستهای برداشته، اما پاریس، برلین و لندن در راستای کمک به ایران برای دوریگزینی از درگیری احتمالی با ایالات متحده نقش بیشتری برای ایفا کردن دارند.»
مقام سابق آمریکایی تصریح کرده است: «اروپا بایستی کانال مالی طراحی شده برای تأمین سرمایهگذاری و کمکهای بشردوستانه به ایران یا اینستکس را واقعی و دوامپذیر کند.»
«اینستکس» سرواژهای متشکل از حروف ابتدایی عبارت «ابزار پشتیبان مبادلات تجاری» است که اتحادیه اروپا ثبت آن را ۱۱ بهمنماه سال گذشته اعلام کرد. کشورهای اروپایی مدعی هستند هدف از راهاندازی این ساختار، تسهیل تجارت مشروع میان عاملان اقتصادی اروپا و ایران است.
وی اضافه میکند: «دولت ترامپ تهدید کرده در صورت اجرایی شدن اینستکس تحریمهایی علیه اروپا معرفی خواهد کرد.»
شرمن در ادامه به کشورهای اروپایی توصیه کرده خطر تحریم را بپذیرند تا از وقوع جنگ جلوگیری کنند.
شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشتماه) در بیانیهای اعلام کرد قصد دارد «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند
جمهوری اسلامی در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هستهای صادر شده به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزههای بانکی و نفتی اقدام کنند.
این بیانیه همچنین هشدار میدهد در صورتی که کشورهای گروه ۱+۴ در ضربالاجل یاد شده به تعهداتشان عمل نکنند، ایران به صورت مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.
اتحادیه اروپا روز ۱۹ اردیبهشتماه با صدور بیانیهای ضربالاجل ایران را رد کرد و گفت «قویاً» به ایران توصیه میکند «از انجام اقداماتی که موجب تشدید مشکلات میشود، خودداری کند.»
کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هستهای برجام وعده دادهاند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علیرغم ایستادگیهای لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون هیچ اقدام عملی برای محقق کردن وعدههایشان صورت ندادهاند.
اتحادیه اروپا همچنین علیرغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه فعالیتهای موشکی و منطقهای ایران همسو شده است.
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنیها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیسجمهور آمریکا این کارشکنیها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هستهای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سهشنبه ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشتماه ۱۳۹۷) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج و دستور احیای تحریمهای متوقفشده علیه ایران را صادر کرد.