مقام‌های آلمانی روز جمعه گفتند قدرت‌های اتحادیه اروپا در حال انجام اقدامات فشرده برای عملیاتی کردن کانال موسوم به «اینستکس» به منظور تسهیل تجارت با ایران هستند.
«ماریا آدبار»، سخنگوی وزارت خارجه آلمان در یک کنفرانس خبری در برلین ضمن تأکید بر پایبندی این کشور به توافق هسته‌ای برجام از ایران خواست آن را به طور کامل اجرا کند.
سخنگوی وزارت خارجه آلمان در ادامه گفت: «در حال همکاری‌های فشرده برای عملیاتی کردن اینستکس هستیم.»
«اینستکس» سرواژه‌ای متشکل از حروف ابتدایی عبارت «ابزار پشتیبان مبادلات تجاری» است که اتحادیه اروپا ثبت آن را ۱۱ بهمن‌ماه سال گذشته اعلام کرد. کشورهای اروپایی مدعی هستند هدف از راه‌اندازی این ساختار، تسهیل تجارت مشروع میان عاملان اقتصادی اروپا و ایران است.
او در ادامه گفت این ساز و کار فعلاً به دلیل ماهیت بسیار پیچیده مشکل و انتظاراتی که از طرف ایرانی میرود هنوز عملیاتی نشده است.
او گفت: «اما همان‌طور که می‌دانید اینستکس نیازمند یک ساز و کار متناظر در ایران است که طرف ایرانی باید در این خصوص اقدامات لازم را انجام دهد.»
شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت‌ماه) در بیانیه‌ای اعلام کرد قصد دارد «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند.
جمهوری اسلامی در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای صادر شده به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی اقدام کنند.
این بیانیه همچنین هشدار می‌دهد در صورتی که کشورهای گروه ۱+۴ در ضرب‌الاجل یاد شده به تعهداتشان عمل نکنند، ایران به صورت مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.
اتحادیه اروپا روز ۱۹ اردیبهشت‌ماه با صدور بیانیه‌ای ضرب‌الاجل ایران را رد کرد و افزود: «قویاً به ایران توصیه می‌کنیم از انجام اقداماتی که موجب تشدید مشکلات می‌شود، خودداری کند.»
کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام وعده داده‌اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی‌رغم ایستادگی‌های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون موفقیتی در اقدامات عملی وعده‌داده شده برای حفظ این توافق کسب نکرده‌اند.
اتحادیه اروپا همچنین علی‌رغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران همسو شده است.
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سه‌شنبه ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج و دستور احیای تحریم‌های متوقف‌شده علیه ایران را صادر کرد.
او شامگاه ۱۵ مردادماه سال گذشته با امضای فرمانی رسماً دستور اجرای اولین بسته تحریم‌ها علیه ایران را صادر کرد. دومین بسته تحریم‌ها که بخش‌های کشتی‌رانی، مالی و انرژی ایران را هدف قرار می‌دهند هم از روز ۱۴ آبان‌ماه همان سال از سر گرفته شده‌اند.
دولت ترامپ اخیراً اعلام کرده معافیت‌های مشتری‌های نفت ایران از تحریم‌ها را تمدید نخواهد کرد.
دولت آمریکا چهارشنبه هفته جاری هم با صدور یک فرمان اجرایی صنایع آهن، آلومینیوم، مس و فولاد ایران را به فهرست تحریم‌های یکجانبه علیه ایران اضافه کرد.
