طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز سهشنبه (3 اردیبهشت) پارلمان و پس از رفت و برگشتهای مکرر بین شورای نگهبان و مجلس، تصویب و پرونده آن بسته شد، اما شاهبیت این طرح که سروصداهایی در مجلس و بیرون از مجلس بهپا کرده، بخشی از آن است که به استانی شدن انتخابات مجلس دلالت دارد، البته این موضوع یکی از مهمترین موضوعات بحثبرانگیز در دو دهه اخیر مجلس است که برای نخستین بار در سال 1378 مطرح شد و در سیر ادوار قانونگذاری مجالس کشور از دوره پنجم تا دهم، با انتقادات و واکنشهای مختلفی از سوی نمایندگان موافق و مخالف آن همراه بوده است، البته این طرح موافقانی نیز دارد که هرکدام دلایل خود را دارند.
براساس این گزارش، مخالفان استانی شدن انتخابات مجلس دلایلی برای مخالفت خود مطرح کردهاند، اما نکته حائز اهمیتی که از آن غفلت شده، این است که حتی برخی نمایندگان و موافقان آن، درک درست و دقیقی از این طرح ندارند و یا اصلاً متوجه ماجرا نشدهاند. این مسئله، بهتنهایی و جدای از ایراداتی که مخالفان مطرح میکنند، میتواند در روند اجرا مشکلساز باشد، بهویژه اینکه نهایتاً قرار است مجریانی این انتخابات را برگزار کنند و عموم مردم در آن شرکت کنند که پیچیدگیها و ابهامات بسیار زیاد طرح موجب شده تا در بهترین حالت، اکثریت جامعه متوجه نشوند که روند انتخابات به چهشکل برگزار میشود و در بدترین حالت، این شائبه در اذهان پیش بیاید که مجریان و یا ناظران انتخابات، رسماً تقلب کردهاند، این احتمال آنگاه قویتر میشود که بدانیم براساس طرح تناسبی مجلس، کاملاً محتمل است که فردی با رأی بیشتر از راهیابی به مجلس در رقابت با نامزدهایی با آرای کمتر باز بماند!
طی روزهای آینده بهنحو مفصل به ایرادات و ابهامات این طرح خواهیم پرداخت، اما مسئله گزارش پیشِرو آن است که؛ آیا خودِ نمایندگان مجلس برداشت دقیقی از این مصوبه داشتهاند یا خیر؟ و اینکه آیا همه نمایندگان صرفنظر از مخالفت یا موافقت، آیا از محتوای مصوبه یک دریافت و برداشت مشترک دارند یا این برداشتها هم متفاوت و بعضاً متناقض است؟!
برای نمونه حسین مقصودی عضو کمیسیون شوراهای مجلس نیز ، معتقد است که نمایندگان مجلس برای استانی شدن انتخابات پارلمان، فرمول و قاعدهای طراحی کردهاند که حتی "فیثاغورس" هم نمیتواند آن را حل کند.
وی همچنین در اظهارنظر دیگری، طرح استانی شدن انتخابات مجلس را، طرحی ناپخته، غیرعقلانی و منفعتطلبانه و حتی بهسود گروهی خاص میداند.
نماینده مردم سبزوار در مجلس، ابراز امیدواری کرد که شورای نگهبان این طرح را تأیید نکند.
همچنین شهابالدین بیمقدار یک عضو دیگر کمیسیون شوراهای مجلس نیز ، ضمن اینکه موافقتش با این طرح را اعلام کرده، میگوید: این طرح شفافیتهایی دارد، اما به هر حال طرحی است که باید ببینیم شورای نگهبان چه تصمیمی میگیرد، اما در مجموع نمیدانیم چهچیزی تصویب شده است!
اصغر سلیمی نیز یکی دیگر از اعضای کمیسیون شوراهای مجلس، طرح استانی شدن انتخابات مجلس را دارای نواقص متعددی میداند و معتقد است که اغلب نمایندگانی که به این طرح رأی داده و با آن موافقت کردهاند، خودشان اطلاع دقیقی از پیامدهای اجرای آن ندارند.
نماینده مردم سمیرم در مجلس همچنین طرح استانی شدن انتخابات مجلس را نامفهوم ارزیابی کرد و معتقد است که نمیتوان مردم و افکار عمومی را نسبت به ابعاد آن قانع کرد.
گفتوگوی دیگری با قاسم میرزایینکو که یکی دیگر از اعضای کمیسیون شوراهای مجلس پیرامون استانی شدن انتخابات مجلس است، انجام دادهایم که اتفاقاً موافق این طرح است، اما اعتقاد دارد که از شفافیت لازم برخوردار نیست و حتی در شرایط فعلی نیز باید سازوکارهای آن فراهم شود.
نماینده مردم دماوند از طرف دیگر، اجرای طرح استانی شدن انتخابات مجلس را در شرایط فعلی سخت و دشوار عنوان کرد.
همچنین، علیرضا رحیمی نماینده اصلاحطلب مردم تهران در مجلس، در گفتوگوی دیگری که امروز (دوشنبه، 9 اردیبهشت) با روزنامه سازندگی انجام داده، درباره استانی شدن انتخابات مجلس گفته که "بهنظر میرسد با وجود ضرورت چنین مصوبهای، مصوبه فعلی بهدلیل عدم جامعیت کافی یک «مولود ناقص» است".
او همچنین، مصوبه مجلس برای استانی شدن انتخابات را در شکل فعلی، مصوبهای دانسته که نتوانسته نگرانیها را برطرف کند.
**چرا تعابیر متفاوتی از استانیشدن انتخابات مجلس وجود دارد؟
همچنین سیدحسین نقویحسینی نماینده مردم ورامین در مجلس در پاسخ به سؤال بالا، این طور عنوان میکند که "باید طرح استانی شدن انتخابات مجلس پختهتر میشد و مباحث کارشناسی بیشتری روی آن صورت میگرفت، اما متأسفانه این کار در مجلس اتفاق نیفتاده است که همین مسئله موجب شده تا تعابیر متفاوتی از آن وجود داشته باشد، زیرا نمایندگان به درک صحیحی از آن نرسیدهاند".
طبق برآوردهایی که انجام شده و همانطور که از محتوای گفتوگوها با نمایندگان و اعضای کمیسیون شوراهای مجلس برمیآید، هنوز تصویر روشنی از استانی شدن انتخابات مجلس برای قانونگذاران و حتی موافقان نیز وجود ندارد، بهگونهای که هرکدام تعبیرهای متفاوتی از مصوبه ارائه میدهند.
مصوبات مجلس شورای اسلامی میبایست برای اجرا، از حیث تطابق با شرع و قانون اساسی به شورای نگهبان ارجاع شود که طبق پیگیریها، طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس که در ذیل آن، استانی شدن انتخابات مجلس نیز تعریف شده، تا این لحظه از سوی مجلس به شورای نگهبان ارسال نشده که باید منتظر باشیم و ببینیم در شرایط موجود، شورای نگهبان چهنظری درباره این طرح دارد.