دونالد ترامپ همزمان با کمپین انتخاباتی در سرزمینهای اشغالی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در لیست گروههای تروریستی قرار داد؛ این تصمیم رئیس جمهور ایالات متحده در وهله اول در بعد داخلی واکنشهای زیادی را به همراه داشت به طوری که تمام احزاب و گروههای داخلی در واکنش به این تصمیم به شکلی یکصدا آن را تقبیح و محکوم کردند چنانچه عدهای از کارشناسان آن سوی آبی نیز به این نکته اذعان کردند که اقدام تندروانه ترامپ نسبت به سپاه پاسداران، موجب نوعی وحدت و اهمیت یافتن موضوع امنیت ملی در میان طیفهای سیاسی داخل ایران شد.
واکنش ها به این اقدام تا جایی ادامه داشت که کارشناس شبکه بی بی سی فارسی هم در عاجزانهترین حالت ممکن اقدام آمریکا را به نفع سپاه دانست و تاکید کرد که جمعیت سپاه پاسداران، ایرانیترین تفسیری است که میتوان از یک ایرانی داشت و سپاه، مهمترین رکن در مقابله با تروریستها است و اگر نیروی موفق قدس نبود، داعش منطقه را بلعیده بود. اما قصه رویایی ترامپ برای سپاه تنها به اینجا ختم نشد و موجی از واکنشهای بین المللی را به همراه داشت چنانچه برخی از کشورهای جهان از این تصمیم غیرمنطقی و خارج از عرف آمریکا حمایت کردند و در مقابل نیز عدهای این تصمیم را نوعی قلدربازی در عرصه بین المللی توصیف کردند.
با توجه به موضع گیری کشورها و افراد مختلف جهان در مورد اقدام ترامپ علیه سپاه پاسداران در این گزارش نگاهی به این واکنشها خواهیم داشت؛
قرار گرفتن نام سپاه در گروه تروریستی قابل فهم نیست
به نقل از پایگاه اینترنتی تیآرتی، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در واکنش به اقدام آمریکا در قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی گفت که تحولات منطقه را از نزدیک دنبال میکند. او تاکید کرده بود که همه چیز در منطقه در حال تغییر است و اینکه آمریکا سپاه پاسداران را گروه تروریستی اعلام میکند و ایران هم فرماندهی نیروهای مرکزی ارتش آمریکا را گروه تروریستی اعلام میکند، وقایع معمولی نیست، همه چیز از نقطهای به نقطهای دیگر کشیده میشود. همچنین مولود چاووشاوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، در جریان نشست خبری مشترک با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، از اقدام دولت دونالد ترامپ در تروریستی خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، انتقاد کرد. او تأکید کرد که هیچ کشوری نمیتواند نیروهای مسلح یک کشور دیگر را تروریستی اعلام کند.
مولود چاووش اوغلو گفت که ثبت نام سپاه پاسداران ایران در فهرست گروههای تروریستی اصلا قابل فهم نیست و این اقدام از سوی ترکیه غیر قابل قبول است. وزیر خارجه ترکیه همچنین با اعلام اینکه یکی از کشورهای (عربی) حوزه خلیج فارس پیشتر به آمریکا پیشنهاد داده بود سپاه پاسداران را در فهرست تروریستی قرار دهد، افزود این اقدام به بیثباتی در خاورمیانه منجر خواهد شد. چاووشاوغلو با انتقاد از تحریمهای آمریکا علیه ایران، تاکید کرد، اینگونه اقدامات یکجانبه راهحل مشکلات نیست. در ادامه هم وزیر کشور قطر نسبت به قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در لیست تروریستها واکنش نشان داد و تاکید کرد اقدامات یکجانبه آمریکا مشکلات را حل نمیکند.
شانه به شانه در کنار سپاه مقاومت میکنم
سید جعفر الحسینی، سخنگوی گردانهای حزب الله عراق در واکنش به اقدام آمریکا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تاکید کرد که سپاه پاسداران برای مقابله با توطئههای واشنگتن، در کنار ملتهای منطقه ایستاد و مقاومت عراق شانه به شانه در کنار سپاه پاسداران برای مقابله با تازهترین تحولات منطقه خواهد ایستاد. همچنین مصعب البریم، سخنگوی جنبش جهاد اسلامی فلسطین در واکنش به اقدام کاخ سفید علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اظهار کرد که جهاد اسلامی، تصمیم خصمانه آمریکا علیه سپاه پاسداران ایران را محکوم میکند. البریم گفت که اقدام اخیر واشنگتن علیه ایران در چارچوب اقدامات مجرمانه و تداوم سیاستهای خصمانه آمریکا قرار دارد. آمریکا خود حامی تروریسم و تغذیه کننده جنگها و درگیریها در منطقه است. علاوه بر این حازم قسام، سخنگوی حماس، در توییتی تصمیم آمریکا در تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران ایران را محکوم کرد. او نوشت: آمریکا که خود حامی مالی گروههای تروریستی بزرگ جهان از جمله اسرائیل است، گستاخی خود را ادامه میدهد و اتهام تروریست بودن را به دیگران نسبت میدهد.
آمریکا خود مادر تروریسم است
به نقل از المنار، دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن نیز در بیانیهای اعلام کرد، تصمیم آمریکا برای درج نام سپاه پاسداران ایران در لیست موسوم به گروههای تروریستی در وهله اول در راستای خدمت به دشمن صهیونیستی و پس از مجموعه تصمیمهای بیهوده علیه گروههای مقاومت فلسطینی، لبنانی و عراقی که با سلطه جویی آمریکا و اسرائیل مقابله میکنند، اتخاذ شده است. این تصمیم ماهیت تفکر جنایتکارانه آمریکا و سیاستهای خصمانه آن علیه نظامها و جنبشهای اسلامی مخالف با آن و نیز ملتهای آزاده در سراسر جهان را برملا میسازد. در این بیانیه تاکید شده بود آمریکا خود مادر تروریسم، حامی اصلی و صادر کننده آن به کشورهای مختلف است. از تمام ملتهای آزاده دنیا میخواهیم اینگونه تصمیمات خصمانه و تمام طرحهای صهیونیستی آمریکایی را محکوم کنند.
علاوه بر این، سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی و رئیس ائتلاف اصلاح و سازندگی عراق در واکنش به تروریستی خواندن سپاه پاسداران ایران از سوی آمریکا در بیانیهای عنوان کرد که اقدام کاخ سفید در گنجاندن سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران در سیاهه گروههای تروریستی، اقدامی نسنجیده است که موجب پیچیدهتر شدن بحران و تبدیل آن به گرهای بازنشدنی میشود. عادل عبدالمهدی نخستوزیر عراق نیز در واکنش به اقدام آمریکا علیه سپاه پاسداران با بیان اینکه عراق تلاش کرد این تصمیم آمریکا را متوقف کند، گفت این اقدام پیامدهای منفی بر عراق و منطقه در پی خواهد داشت و بغداد تمام تلاش خود را به کار خواهد بست تا آرامش را به منطقه بازگرداند.
آمریکا از قلدری بپرهیزد
در میان کشورهای اروپایی نیز این تصمیم ترامپ با واکنشهایی همراه بود به طوریکه وزارت خارجه فرانسه خواستار خودداری از هرگونه بیثباتی در منطقه شد. اگنس وان درمال علاوه بر این تاکید کرد؛ حمایت اروپا از برجام، تا زمانی که ایران تعهدات هستهای خود را اجرا کند؛ باقی خواهد ماند.
همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس در پاسخ به سؤال خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) درخصوص درخواست مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، از متحدان واشنگتن برای پیوستن به رفتار غیرقانونی آن کشور علیه سپاه گفت تصمیم آمریکا درباره تروریستی نامیدن سپاه به خود آن کشور مربوط است! علاوه بر این وزارت خارجه انگلیس در واکنش به درخواست پمپئو درباره تروریستی اعلام کردن سپاه از سوی شرکای واشنگتن تأکید کرد که این تصمیم آمریکا مورد حمایت انگلیس نخواهد بود.
اما مایا کوسیانچیچ، سخنگوی دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در پاسخ به خبرنگار یورونیوز که از او پرسیده بود آیا اروپا نمیخواهد نسبت به تحریمهای جدید واکنش نشان دهد و اینکه آیا این موضوع روی توافق هستهای ایران، برجام، تاثیری خواهد گذاشت و یا نه، گفت «هیچ توضیح خاصی درباره تصمیم آمریکا» نخواهد داشت. اما امکان اینکه بهزودی اتحادیه اروپا درباره تصمیم آمریکا بیانیهای صادر کند، وجود دارد. شواهد نشان میدهد آن طور که به نظر میرسد اتحادیه اروپا قصد ندارد پیش از جلسه اعضای آن در نشست رهبران اروپایی در این باره اظهارنظر کند.
در کنار اروپا کشورهایی نظیر چین و ژاپن نیز نسبت به این مسئله واکنش نشان دادند چنانچه وزارت خارجه چین اعلام کرد همه کشورها باید به قواعد بینالمللی احترام بگذارند و از قلدری بپرهیزند. همچنین به نقل از ان اچ کی، «تارو کونو» وزیر خارجه ژاپن اعلام کرد کشورش از اقدام آمریکا در قرار دادن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست سازمانهای تروریستی پیروی نمیکند. وزیر خارجه ژاپن تاکید کرد توکیو رابطه نزدیک با ایران را حفظ کرده است و به همکاری برای رفع مشکلات از طریق گفتوگو ادامه میدهد علاوه بر این ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه همزمان با تصمیم ضد ایرانی ترامپ اعلام کرد،کشورش به همراه ترکیه کار با ایران را در چارچوب آستانه برای حل بحران سوریه ادامه میدهد.
اقدام ترامپ نمادین و دارای انگیزه داخلی است
اما برخی از مقامات آمریکایی در واکنش به این تصمیم ترامپ اظهار نظرهایی را داشتند که قابل توجه است به طوریکه ریچارد نفیو، یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه آمریکا اقدام دولت ترامپ در تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را به سخره گرفت. او در پیامهایی در صفحه توییتر خود نوشت: بسیار خوب! طرفداران این اقدام میتوانند جشن بگیرند، اما این تأثیر معناداری بر اضافه شدن فشارها (به ایران) نخواهد داشت. مسئله اصلی در اینجا انگیزه نه چندان پنهان این اقدام است، مسموم کردن رابطه تا حدی که مذاکره با جمهوری اسلامی ایران در آینده غیرممکن باشد. به نظرم ما در نهایت کاری کرده ایم که سعودی ها، اماراتیها و اسرائیلیها تهدید سپاه را جدی بگیرند. خب خوب است؛ حداقل الان میتوانیم بگوییم ما کاری انجام دادهایم که اوباما (بوش، کلینتون، بوش پدر و ریگان) انجام ندادهاند.
یک مقام آمریکایی دیگر نیز در گفتوگو با خبرگزاری «رویترز» تلاش کرد از ابعاد نظامی این تصمیم بکاهد این مقام آمریکایی که خواسته نامش فاش نشود گفته تروریستی اعلام کردن سپاه به این معنی نیست که ارتش ایالات متحده با سپاه مانند «القاعده» یا «داعش» برخورد میکند. او با تاکید بر اینکه ارتش آمریکا دستوری برای برخورد نظامی با نیروهای ایرانی دریافت نکرده، گفته است: «این به معنی جنگ با ایران یا کشتن گروهی از ایرانیها به هیچوجه نیست.» علاوه بر این، رویترز در بخش دیگری از گزارش خود با اشاره به اینکه عمده تبعات و تحریمهای ناشی از تصمیم تازه آمریکا، پیش از این هم در قالب قوانین دیگر ایالات متحده علیه سپاه اعمال میشده، به نقل از کارشناسان این تصمیم را «نمادین» و «دارای انگیزههای داخلی» توصیف کرده و نوشته است که آمریکا بیش از هر چیز تلاش میکند طرفهای خارجی را از تجارت با ایران بترساند.
دوست عزیرم ترامپ! ممنونم
در این میان بودند کسانی که با شنیدن تصمیم ترامپ نسبت به سپاه از خوشحالی سر از پا نمیشناختند و از این اقدام استقبال کردند چنانچه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی از دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا بابت اقدام جدید ضد ایرانی او در تروریستی خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قدردانی و بر تعهد خود در همکاری با دولت آمریکا علیه ایران تاکید کرد. در پیام نتانیاهو در این باره آمده است: «دوست گرامیام پرزیدنت ترامپ، از تصمیم شما برای قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی سپاسگزارم. از شما متشکرم که به یکی دیگر از درخواستهای مهم من پاسخ مثبت دادید، امری که به نفع کشورهای ما و کشورهای منطقه است. در کنار همدیگر به اقدامات علیه رژیم ایران که اسرائیل، آمریکا و صلح جهانی را تهدید میکند، ادامه خواهیم داد».
در همین حال وزارت خارجه بحرین نیز از اقدام آمریکا در قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروههای تروریستی استقبال کرد. همچنین لابی صهیونیستی «آیپک»، قویترین لابی رژیم صهیونیستی در آمریکا، در بیانیهای از تصمیم رئیس جمهور این کشور علیه سپاه پاسداران ایران تقدیر کرد و در ادامه نیز «کمیته روابط عمومی آمریکا-اسرائیل» در بیانیهای خود با فرافکنی درباره نقش منطقهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از تصمیم هنجارشکنانه آمریکا استقبال کرد. خبرگزاری دولتی عربستان، اسپیای نیز نوشت: «عربستان سعودی از اضافه شدن سپاه پاسداران ایران در فهرست سازمانهای تروریستی از سوی دولت آمریکا استقبال میکند.» این خبرگزاری به نقل از یک منبع آگاه ضمن تأکید بر نقش سپاه در «تضعیف صلح بینالمللی»، تصمیم تازه آمریکا را «گامی عملی و جدی در راستای مبارزه با تروریسم» دانست و چنین اقدامی را جامه عمل پوشاندن بر خواسته ریاض مبنی بر «ضرورت مقابله علیه تروریسم مورد حمایت رژیم ایران» تفسیر کرد.