علی لاریجانی امروز یکشنبه (18 فروردین) در مجمع عمومی بین المجالس جهانی (IPU) در دوحه قطر سخنرانی کرد.
متن سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای احمد بن عبدالله بن زاید آل محمود رئیس محترم مجلس قطر؛
روسای محترم مجالس؛
روسای محترم هیأت ها؛
خانم ها و آقایان،
خرسندم که توفیق یافتم در نشست مجمع عمومی اتحادیه بین المجالس جهانی شرکت نمایم. از اقدامات شایسته مجلس قطربرای میزبانی گرم و تمهیدات عالی این اجلاس، قدردانی می‌نمایم. همچنین مراتب سپاسگزاری خود را از سرکار خانم گابریل کوئواس بارون، رئیس محترم IPU ، همکاران محترم ایشان و دبیرکل در برنامه ریزی و هماهنگی های نشست اعلام می کنم. امیدوارم نتایج این نشست، گام موثری برای تقویت هرچه بیشتر همکاری میان پارلمان های عضو مجمع در حوزه های مختلف بویژه صلح، امنیت و حاکمیت قانون در سطح بین المللی باشد.
آقای رئیس؛
همانطور که مستحضر هستید هیچ صلحی بدون امنیت، هیچ امنیتی بدون صلح و هیچ صلح و امنیت پایداری بدون حاکمیت قانون شکل نمی گیرد. حاکمیت قانون، ستون اصلی و ضرورت زیست جامعه بین المللی و دربرگیرنده منافع مشترک همه انسانهاست. این سه مفهوم مهم و در عین حال موثر در هم تنیده و کاملا به هم وابسته اند و رابطه معناداری با هم دارند. همچنین بن مایه وجودی و هدفی ملل متحد و تشکیل سازمان های بین المللی، اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و قطعنامه ها و کنوانسیونهای مختلف بین المللی هستند.
از سوی دیگر، تحول روزافزون جامعه بین المللی و مناسبات آن باعث شده ماهیت و عامل تهدید این سه وجه مهم نیز دچار تحول شده و حتی دامنه شمول و مصادیق آن تهدیدات نیز افزایش پیدا کرده است و در عین حال، افق های جدیدی برای حفاظت و حمایت از این میثاق بین المللی در حال شکل گیری است. براساس چنین تفسیری از صلح و امنیت بین المللی و حاکمیت قانون، مایلم به برخی از موضوعات اشاره کنم.
جناب آقای رئیس، خانم ها و آقایان
امروز چالش های مهمی را در حوزه حاکمیت قانون و صلح و امنیت، شاهد هستیم. جرایم سازمان یافته، تروریسم بین المللی و قاچاق مواد مخدر و انسان، نقض گسترده حقوق بشر، نقض قوانین بشردوستانه، پاکسازی های قومی و تصفیه نژادی به ویژه در قدس و فلسطین اشغالی، امنیتی سازی، سیاست ترس و خشم و ایجاد اضطراب تصنعی و از همه مهمتر سیاست های یکجانبه گرایانه، خودخواهانه و توسعه طلبانه برخی کشورها، اعمال تحریم های یکجانبه غیرقانونی و فراسرزمینی و اعمال تعرفه های تجاری بر محصولات صادراتی کشورها، اتخاذ رویکردها و رفتارهای ریاکارانه و تبعیض آمیز و دوگانه در عرصه بین المللی از جمله عوامل تهدید کننده صلح، امنیت و حاکمیت قانون هستند.
شرایط بین المللی، نشانگر آنست که به رغم پیشرفت های حاصله، قوانین، توافق نامه ها و تعهدات و کنوانسیونهای بین المللی به دلیل رفتارهای یکجانبه گرایانه، ویژگی اطمینان بخشی خود برای جوامع مختلف را از دست داده است. رفتار دولتمردان آمریکا با روس ها در پیمان موشکی، با چین و کشورهای اروپایی در مسایل اقتصادی، با دنیا به خاطر خروج از پیمان محیط زیست و آب و هوا و توافقنامه هسته ای و رفتار دوگانه و ریاکارانه در مبارزه با تروریسم، رفتارهای متهورانه و گستاخانه در قدس شریف و فلسطین اشغالی و رفتار غیرمعقول نسبت به دولت ونزوئلا، شرایط مشوش و غیر متعینی را در عرصه بین المللی شکل داده و تمامی نظامات صلح و امنیت را بر هم زده است. نمونه اخیر اقدامات آمریکایی ها، رفتار مسخر و تجارت فضولی با سرزمین اشغالی جولان است که بخشی از سرزمین کشور سوریه را به رژیم غاصب صهیونیستی هبه کردند که این رفتار ناهنجار، نه با عقل سازگار است، نه با تصمیمات سازمان ملل و نظامات حقوقی بین المللی، اما مشاهده می کنید ماجراجویانه بین این دو رژیم سند ملکی کشور دیگری معامله می شود. البته جای مسرت دارد که این هوشیاری در حکومت ها و شورای امنیت وجود داشت که این تصمیم مبتذل را رد کردند. تأسف آورتر نوع مواجهه رژیم آمریکا با حادثه سیل در ایران بود که حتی از اهدای کمک های سایر کشورها و صلیب سرخ جهانی به هلال احمر جمهوری اسلامی ایران ممانعت به عمل آوردند. این رفتار نابخردانه وزیر خارجه آمریکا را در یک امر انسانی مقایسه کنید با شعارهای مزورانه آن رژیم. البته من از ابراز همدردی همه همکاران در مجالس دنیا سپاسگزاری می نمایم.
این رفتار آمریکا نامی جز رفتار تروریستی اقتصادی ندارد که آن تنها یک عنصر و مولفه ناامید کننده در سیستم سیاسی آمریکا به شمار نمی رود، بلکه باعث شده آمریکا و جهان هرروز بیشتر از دیروز، ناامن شوند و انزجار و تنفر جهانی را به همراه داشته باشد، البته آقای ترامپ، یک علامت است، نه یک علت. ما بایستی تلاش کنیم در این نشست ها و نشست های دیگر، ریشه های اینگونه اقدامات ناهنجار و غیرقانونی را از بین ببریم.
دوستان عزیز،
تجاوز و تعرض های اخیر صهیونیست ها به مسجد الاقصی و اماکن تاریخی و اسلامی بیت المقدس اشغالی و پاکسازی نژادی-مذهبی در بیت المقدس و اقدامات توسعه طلبانه، ضد بشردوستانه و ضد قوانین بین المللی، نتیجه سیاست ها و نمایش های مضحک آمریکایی - اسرائیلی است و روش این دو رژیم همواره اینگونه بوده است که مستمراً در حال ایجاد چالش و دردسر بزرگتر هستند تا در معرکه ناپایدار نمودن منطقه، تجارت نمایند. البته تحولات در عرصه های مختلف تاریخی، نشان داده است که ملت های مسلمان، سیاست های هم راستا با آمریکا و رژیم صهیونیستی را هرگز نخواهند پذیرفت و به طور طبیعی وقتی نظامات بین المللی از مظلومیت مردم فلسطین طی چند دهه به سادگی به نفع رژیم صهیونیستی می گذرند، راهی برای مردم ستمدیده فلسطین باقی نمی ماند جز مقاومت و این مقاومت حق مشروع و طبیعی آنان است؛ از جانب دیگر، جمهوری اسلامی ایران طی دهه اخیر با درخواست دولت های عراق و سوریه در خط مقدم مبارزه با تروریسم بسیار وحشی حضور یافت و با تقدیم صدها شهید و مجروح توانست این جریان خطرناک را متوقف و از پا در آورد. متاسفانه دولت آمریکا نقش منافقانه ای در این معرکه خطرناک بازی کرده و می کند. از طرفی، همانگونه که خود اعتراف کرد در گسترش داعش نقش مهمی داشت و از طرف دیگر، داعیه مبارزه با تروریسم را با هیاهو راه انداخت و ایران را متهم نمود، هم ناظران منطقه ای و جهانی می دانند که ایران صادقانه به پارک مردم و دولتهای سوریه و عراقی شتافت و آمریکا با تروریسم به تجارت پرداخت.
در حال حاضر، این اعتقاد بیشتر تقویت شده است که سازمان های بین المللی یا نتوانسته اند به وظایف ذاتی خود که همانا پاسخگویی در برابر اتفاقات و بحران های تهدید کننده صلح و امنیت و برقراری حاکمیت قانون در سطح جهانی عمل کنند، یا اینکه از سوی برخی کشورها، هویت و فلسفه این سازمان ها و قوانین بین المللی نادیده گرفته شده و عملاً دست مایه سلطه این کشورها بر اعمال سیاست های تبعیض آمیز آنها بر سایر کشورها شده است.
عالیجنابان، خانم ها و آقایان
با عنایت به این مسایل و با در نظر گرفتن تغییر و تحولات کنونی و آینده، در شرایط کنونی بایستی مسیرها و جهت گیری های دیگری را طراحی و چارچوب های جدیدی برای تسهیل همکاری ها و هماهنگی ها و اقدامات برای دست یابی به استانداردهای بین المللی و سازو کارهای بیطرفانه و مستقل بین المللی ایجاد و آن را مورد حمایت و پشتیبانی قرار دهیم. البته این بدین معنا نیست که برای حفظ و اطمینان از هنجارهای موجود تلاش نکنیم بلکه برای تقویت آن و پیشبرد آن باید تلاش های دیگری را نیز انجام دهیم .
همکاران گرامی
به باور من، توسعه دیپلماسی پارلمانی به ویژه در سطح مجامع پارلمانی و از همه مهمتر IPU به عنوان یک نهاد شناخته شده و موثر جهانی، ظرفیت پیشبرد این موضوع را دارد. این امر مهم چیست؟
در درجه اول لازم است دیپلماسی پارلمانی را در پیشبرد حاکمیت قانون، صلح و امنیت بین المللی و منطقه ای به رسمیت بشناسیم. پارلمان ها خود برگرفته از اصل حاکمیت قانون و صدای مردم هستند. مجامع پارلمانی منطقه ای و بین منطقه ای و جهانی، به عنوان تبلور اراده جمعی پارلمان ها می توانند ضمن نزدیک کردن افق ها به همدیگر، پایه های اساسی حاکمیت قانون و حمایت از چند جانبه گرایی را در سطح بین المللی تقویت نمایند و در برابر موانع و جهت گیری های بازدارنده حاکمیت قانون و تهدید کننده صلح و امنیت، قانون شکنی و یکجانبه گرایی ضابطه گذاری نمایند. بر همین اساس، بایستی مکانیسمی برای افزایش نقش IPU در ساختار سازمان ملل ایجاد کنیم. به نظرم این پیشنهاد می تواند برخی آسیب های ساختار سازمان ملل را جبران و نقش پارلمان ها را در تصمیمات و سیاست گذاری های بین المللی افزایش دهد و به گسترش دکترین حاکمیت پارلمانی در عرصه بین المللی کمک کند.
با توجه به اهمیت حاکمیت قانون در عرصه بین المللی و برخی چالش های اساسی موجود در این زمینه، IPU جلسات متعددی با حضور صاحب نظران و با همکاری پارلمان های عضو و دولتهای متبوع جهت پی ریزی "نظم حاکمیت قانون جهانی" را برگزار و ایجاد مرکزی برای حفاظت و تقویت حاکمیت قانون در عرصه بین المللی زیر نظر IPU را مورد بحث و بررسی قرار دهد تا بتوان به مشروعیت و حفظ حاکمیت قانون و راه های مقابله با نقض و تخطی از آن در عرصه بین المللی کمک کرد.
در صورت ایجاد چنین فضایی، قانون، جایگزین سلاح، مداخله و تهدید خواهد شد و انتظار مردم جهان برای تحقق صلح و امنیت پایدار، در نهایت برآورده خواهد شد. همه شما به خوبی واقفید که برقراری صلح و امنیت پایدار حتی از پایان دادن به منازعات مسلحانه سخت تر است. مخصوصا وقتی با ریاکاری، نظامات بین المللی به سخره گرفته می شود، این کار مشکلات بیشتری دارد.
بار دیگر از مهمان نوازی و تمهیدات لازم پارلمان کشور دوست قطر و ریاست محترم آن، سپاسگزارم.
