در طول چند هفته اخیر، دستور کار جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام عمدتاً به موضوع بررسی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی موسوم به "پالرمو" اختصاص داشته است.
در جریان بررسی این لایحه در مجمع تشخیص گروهی تصویب آن را مغایر منافع ملی قلمداد کردهاند و گروهی دیگر بر این باورند که تصویب این لایحه مانع افزایش فشارهای بینالمللی بر کشور میشود. البته اظهارنظر بسیاری اعضای مجمع که در این هفتههای در قالب مصاحبه با رسانههای مختلف، بیان شده نشان میدهد، تعداد زیادی از اعضای مجمع مطالبات این کنوانسیون را مخالف منافع ملی دانسته و نظر مثبتی در قبال تصویب آن ندارند.
همچنین کارشکنی هفتههای اخیر کشورهایی اروپایی در اجرای تعهدات برجامیشان، در بدبینی اعضای مجمع به کنوانسیون پالرمو نقش بسزایی داشته و با توجه به اینکه تصویب این لایحه نیاز به رای مثبت دو سوم اعضای مجمع دارد، تصویب پالرمو در مجمع را بیش از پیش دشوار کرده است.
در این گزارش به بررسی نظرات بعضی از اعضای مجمع تشخیص که نسبت به این لایحه اعلام موضع کرده بودند میپردازیم. از مجموع ۳۸ عضو حقیقی مجمع تشخیص، تقریباً ۲۰ نفر موضع رسمی درباره پالرمو داشتند. حدود ۱۷ نفر از این اشخاص اعلام مخالفت کردهاند و اشخاصی همچون مجید انصاری، سید محمد صدر و محمدرضا عارف نیز موافق تصویب پالرمو هستند.
**آیتالله آملی لاریجانی: آیا واقعاً مصلحت است که مجمع تشخیص مصلحت، مجلس و نهادهای دیگر با این طلبهای قلدرمابانه کشورهای غربی همراهی کنند؟ راهپیمایی عظیم مردم در ۲۲ بهمن نشان داد که مردم برای عزت خودشان بسیار ارزش قائل هستند و ما نباید ارزشهای انقلاب را فراموش کنیم.
**پرویز داوودی: درباره اینکه رئیسجمهور در روزهای گذشته گفت که رهبر معظم انقلاب مخالفتی با لوایح مرتبط با FATF ندارند، باید گفت که بله! ایشان مخالفت نکردند ولی ما کدها و قرائن سخنان ایشان را داریم؛ ایشان در ۳۰ خرداد سال جاری در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی فرمودند: «این کنوانسیونها در اصل در یک نقطهای پختوپز میشود که اطراف قضیّه، مِنباب مثال آن ۱۰۰ کشور یا ۱۵۰ کشور که بعداً به آن میپیوندند، هیچ تأثیری در آن پختوپز اوّلیّه ندارند....» FATF مصداق بارز این فرمایشات مقام معظم رهبری است چون شامل موردی به نام «قدمهای بعدی» است، یعنی تازه بعد از اینکه بسته کنونی تمام شد، گامهای بعدی باید از سوی کشورها برداشته شود، حال این گامهای بعدی چیست؟ مبهم است؛ ممکن است فعالیتهای موشکی باشد یا مسائل حقوق بشر باشد و در کل مباحث اشاعه در آن مطرح بشود
**غلامعلی حدادعادل: آقای روحانی در روزهای اخیر گفته است که رهبر انقلاب مخالف تصویب پالرمو در مجمع هستند. اگر واقعاً اینگونه بود که ما حرفی نداشتیم ولی ایشان نظر ندادند و وظیفه جمعبندی و نظر نهایی را به مجمع تشخیص مصلحت نظام واگذار کردند و گفتند در این اشکالاتی که گرفتهاند و مطالبی که میگویند «امعان نظر» کنید. چه تضمینی وجود دارد که کاری که آمریکا در قضیه برجام کرد، درباره پالرمو هم تکرار نکند و پس از انجام تعهدات ایران کاری کند که ما هیچ نفعی از پیوستن به این کنوانسیونها نبریم.
** سردار احمد وحیدی: در موضوع fatf شاهد هستیم که آنها در پوشش یک سازمان مبارزه با پولشویی یک جریان شکلدهنده امنیتی را بهوجود آوردهاند و در حقیقت fatf یک سازمان اقتصادی نیست بلکه یک سازمان امنیتی است. آنها با شکل دادن به FATF میخواهند قدرت علمی هستهای ما را کاهش دهند، لذا دشمن وقتی مشاهده کرد نمیتواند با قطعنامه مانع پیشرفت هستهای ما شود، مسائل هستهای را هم جزئی از FATF قرار دادند تا بهوسیله اجبار در پذیرش آن، مانع پیشرفت ما شوند و در این مسیر دیگر هیچ وتویی مطرح نیست و بهراحتی میتوانند قدرت دفاعی کشورمان را کاهش دهند.
** محسن رضایی: در دوماه گذشته به جای بحث فنی و استدلال، فشارهای سیاسی و رسانهای زیادی به مجمع تشخیص مصلحت وارد کردند تا تصمیم عجولانهای گرفته شود. مرتب گفته میشد آخر بهمن، ما را در لیست سیاه قرار میدهند. در حالی که سؤالات و ابهامات زیادی درباره توصیههای FATF وجود دارد، از دولت انتظار میرود با دیپلماسی قوی، کشور را از فروغلتیدن در باتلاقی جدید بازدارد.
**آیتالله محمدی عراقی: علاوه بر آیتالله آملی لاریجانی که به وضوح در سخنانش درباره پالرمو مشخص بود که نظرش نسبت به گذشته تغییر کرده بود، بیشتر کسانی که در جلسه آخر مجمع به اظهارنظر درباره پالرمو سخن گفتند، در جایگاه مخالفت با این لایحه ایراد سخن کردند.
** آیتالله مجتهد شبستری: فضای غالب در مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت با پالرمو است و هرچه زمان میگذرد مخالفان پالرمو در مجمع تشخیص بیشتر میشود چرا که استدلالهای متقن مخالفان پالرمو نظر برخی اعضای مجمع که پیشتر موافق بودند، را تغییر داده است.
** مجید انصاری: من پیشبینی میکنم پالرمو و cft در مجمع تصویب شود، ممکن است با یک اصلاح جزئی در یک جایی برای تطبیق یا تامین سیاستهای کلی. ما ناگزیر هستیم تصویب کنیم، باید تصویب کنیم. منافع ملی ما اقتضاء میکند تصویب کنیم.
** سید ابراهیم رئیسی: میگویند ما تضمین نمیکنیم با امضای این کنوانسیون مشکل اقتصادی حل شود، سوال ما این است در خصوص FATF ما قانون داخلی تنظیم کرده بودیم و گفته بودیم مردمی که برای رهایی خود از مشکلات به پاخیزند، از دایره تروریسم مستثنی هستند که این را مجلس پذیرفت، اما FATF بیانیه صادر کرد و گفت، نباید هیچ قید و شرطی وجود داشته باشد! این چگونه است که آنها برای قانون داخلی ما بیانیه صادر میکنند؟
** محمدرضا عارف: لوایح چهارگانه در نهادهای مختلف مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. نگاه ما به معاهدات بین المللی این است که 'حق تحفظ' برای خود قائل شویم. براساس حق تحفظ اگر جایی خلاف شرع یا قانون اساسی انجام شود، میتوان آن را نپذیرفت. اگر این ۴ لایحه به تصویب برسد مساله FATF نیز خود به خود برقرار میشود.
** محمدجواد ایروانی: در اصل موضوع یعنی پالرمو اصلاً شفافیتی نیست.کشوری که مورد تحریمهای زیادی قرار گرفته و ترامپ، رئیسجمهور آمریکا برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، نفت ما را تحریم کرده آیا ما هم باید بایستیم و نفتمان را نفروشیم؟ آیا باید تسلیم اینها شویم؟...
** حسین مظفر: علت مخالفت بخشی از اعضای مجمع تشخیص با تصویب پالرمو این است که معتقدند ایران در جریان مذاکرات هستهای که به توافقنامه برجام ختم شد نیز با وجود اینکه به تمامی تعهدات خود پایبند بود ولی در نهایت این توافقنامه منفعت چندانی برای کشور نداشت. از آنجا که ما در دوران تحریم هستیم، دنیای استکبار به دنبال آن است که تمامی اطلاعات مالی کشور را بدست آورده و به این واسطه منافذی دور زدن تحریمها را مسدود کند.
** محمدرضا باهنر: طرحها و لوایح نباید مغایر با سیاستهای کلی نظام باشند. همزمان با بررسی طرحها و لوایح در مجلس، هیئت نظارت مجمع که در این دوره وظیفه نظارت بر نحوه اجرای سیاستهای کلی نظام را بر عهده دارد، با مجلس رایزنی میکند تا در مسیر تصویب قوانین مغایرتها با سیاستهای کلی برطرف شود.
** آیتالله موحدی کرمانی: بحث کمیسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته یا به اصطلاح پالرمو اکنون در مجمع مطرح است و خوشبختانه مجمع در حال بررسی دقیق نقطههای ضعف ورود به این کنوانسیون را بیان میکند. من در مجمع امیدوار هستم که این بحثها ادامه پیدا کند و منجر به این شود که مجمع به این موضوع رای ندهد.
** محمدباقر قالیباف: جمعبندی جلسه مجمع تشخیص این بود که درباره FATF نباید شتابزده تصمیمگیری کرد. پذیرش عجولانه و رد چشمبسته دو روی یک سکهاند. برای گرفتن یک تصمیم بهتر باید علاوه بر «چرایی»، به «چگونگی» موضوع هم بپردازیم. حامیان تاکنون تصویر روشنی از وضعیت پس از پذیرش ارائه ندادهاند.
** سید مصطفی میرسلیم: با توجه به اینکه وزارت دادگستری آمریکا مثلاً حزب الله لبنان را به عنوان گروه سازمان یافته جرائم فراملی اعلام کرده، نگرانی درباره موضوع یکسان دانستن گروههای آزادی بخش با گروههای جرائم سازمان یافته، با پذیرش پالرمو بسیار جدی است، زیرا ما را موظف به معاضدت قضائی درباره ارائه اسناد و سوابق بانکی و مالی و شرکتی یا تجاری میکند که نقطه مقابل آن متهم شدن است.
** احمد توکلی: درباره پذیرش fatf ابهام داشتم اما بیانیه وقیحانه اروپا و شرایط تحقیرآمیزش برای تجارت با ایران در اینستکس نشان داد در مقابل مستکبران، هرچه کوتاه بیاییم، طلبکارترو گستاختر میشوند و پایانی هم ندارد. تجربه و منطق میگوید التماس از متکبر، معیشت را بر مردم تنگ تر خواهد کرد.
** غلامرضا مصباحی مقدم: رئیس FATF مسئول میز ایران در وزارتخزانهداری آمریکا بوده است. همین فرد در پاسخ به یک نماینده کنگره میگوید بگذارید ایران به FATF کامل بپیوندد ما ابزار لازم برای جلوگیری از دور زدن تحریمها را به دست خواهیم آورد. با وجود چنین اظهاراتی این به مصلحت نظام است که ما به این لوایح بپیوندیم؟
** سید محمد صدر: مجموعه دولت و مجلس موافق این لایحه هستند.دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی هم دقیقاً نظر دادند که هیچ مشکل امنیتی ندارد و مهم تر از همه در جلسه سران سه قوه هم بحث شده است.
** محمدحسین صفارهرندی: اعلام میکنم که نه تنها معتقدم پیوستن ایران به FATF فایدهای برای مردم ایران ندارد بلکه مضراتی برای زندگی و اقتصاد آنها خواهد داشت.
** سعید جلیلی: عقب نشینی، راه بستن بهانه گیری دشمن نیست. چرا که او جلوتر خواهد آمد. باید بهانه گیری را برای دشمن پرهزینه و او را از این حرکت پشیمان و منصرف کرد. مبتنی بر آموزه های فاطمی نگاه انقلاب به قله هاست و به حداقل ها اکتفا نمی کند. ادعا میشود این لوایح تصویب شوند تا بهانههای دشمن بیشتر نشود؛ خب حدّ آنچه خواهد بود؟! بهانههای دیگر چه میشود؟! این ادعاها در حالی است که خود آن نهاد هیچ تضمینی در این خصوص نمیدهد و میگوید این کارها را انجام بدهید تا قدم بعدی خود را اعلام کنیم.