در خصوص حادثه تروریستی خاش با واکاوی نقش پاکستان در زمینه باز گذاشتن دست گروهک های تروریستی در انجام عملیات تروریست ها داخل خاک ایران نوشت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روابط دو کشور ایران و پاکستان مبتنی بر حسن همجواری و احترام متقابل بوده است. در کنار این مساله باید به اشتراکات گوناگون سیاسی، فرهنگی، مذهبی و تمدنی میان دو کشور اشاره کرد. از سوی دیگر مردم پاکستان نیز به لحاظ سنتی همواره علاقه خود را به ایران نشان دادند. این رویه تا مدت ها ادامه داشت و ایران نیز همواره از تمامیت ارضی پاکستان و حفظ آرامش داخلی در این کشور حمایت می کرد، اما در دو دهه اخیر با توجه به مشکلاتی که در حوزه اقتصاد پاکستان اتفاق افتاده این کشور برای تامین منابع مالی مراودات گسترده تری را با عربستان سعودی، آمریکا و اخیرا رژیم صهیونیستی آغاز کرده است، برخی تحلیلگران بر این باورند که سفر اخیر بن سلمان به پاکستان گرچه با استقبال سرد مردم این کشور روبه رو شد اما ذوق زدگی برخی از مقامات سیاسی پاکستان حاکی از روابط پیچیده تری است که نشان از توافقات پشت پرده می دهد.
در همین زمینه شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان همزمان با سفر محمد بن سلمان ولیهعد عربستان به این کشور در گفتگو با نشریه الحیات گفته: عربستان نخستین کشوری بود که در رنج های ما کنار پاکستان ایستاد و ما هیچ گاه فراموش نمیکنیم. ما از سفر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به اسلام آباد خرسند هستیم و پاکستان کشور دوم وی است و این افتخاری برای ما است. این رویکرد در نوع تعاملات میان پاکستان با ایران نیز اثر گذاشته است.
نقش روشن عربستان و امارات در جنایت خاش
از سویی دیگر پاکستان یکی از مراکز تجمع آموزشی وهابیت و جریان تندروهای مذهبی است و رویه دانش آموختگان این مراکز آموزشی تقابل با جریان شیعی در منطقه است. نکته قابل تامل این که اگرچه پاکستان خود از جمله کشورهایی است که از تحرکات و اقدامات تروریستی رنج می برد اما در برخی موارد دست برخی از گرو ه های خرابکار و ستیزه جو را برای اقدامات ایذایی در شرق و غرب مرزهای خود بازگذاشته است.
روشن و آشکار است که بسیاری از گروه های خرابکار و تروریست های شبه مذهبی عمدتا از سوی کشورهایی مثل عربستان و امارات تامین مالی می شوند. بر اساس گزارشی هم که از سوی وزارت اطلاعات و سپاه ارائه شده مسجل است که حمله تروریستی اخیر با حمایت اطلاعاتی عربستان و امارات انجام شده و مواد منفجره استفاده شده در این حادثه از خاک پاکستان وارد شده اند. در چنین شرایطی است که برخی تشکل های تروریست ضد انقلاب که با توجه به اشراف اطلاعاتی وامنیتی نسبت به عملکرد آنها امکان فعالیت های آزادانه در ایران را ندارند، زمینه تجمع و فعالیت خود در پاکستان را مناسب تشخیص دادند و با توجه به مساعدت های دستگاه های اطلاعاتی این کشور در آن سوی مرزهای شرقی ایران امکان حضور پیدا کرده اند.
به واسطه همین مواجهه سهل گیرانه دولت های پاکستان با این گروه های تروریست، برخی از این گروه ها امکان انجام اقدامات خرابکارانه و تروریستی خود را در مناطق شرق ایران پیدا کرده اند. با این وصف ایران همواره سعی کرده همچنان وضعیت حسن همجواری با پاکستان را استمرار بخشد. اما به نظر می رسد ادامه این رویه باعث رعایت نکردن حق همسایگی از سوی پاکستان نسبت به ایران شده است. آنچه که در شرایط کنونی الزامی به نظر می رسد نوع واکنش قاطعانه ایران نسبت به حوادث و وقایع اخیر و یادآوری مسئولیت پاکستان برای تعقیب و مجازات عوامل تروریستی است.
در این باره البته راه ای مختلفی به نظر می رسد. برخی برآنند که با توجه به بی اعتنایی پاکستان به پیمان های امنیتی گذشته، حق ایران برای تادیب تروریستها باقی است و در موقع لزوم نظام جمهوری اسلامی می تواند ضرب شستی سنگین و قاطع به تروریست ها نشان دهد. در همین ارتباط چند روز پیش فرمانده کل سپاه و برخی از مقامات ارشد نظامی به پاکستان هشدار دادند که اگر این کشور در مبارزه با گروه های ضد انقلاب و تروریستی همکاری نکند ایران وارد عمل می شود. گروهی دیگر هم معتقدند که می توان با راهکارهای صریح تر در عرصه دیپلماسی، دولت پاکستان را وادار به واکنشی مناسب در قبال اقدام تروریستی کرد و برخی هم راهکارهای امنیتی را در مواجهه با اقدامات صورت گرفته مناسب می دانند.
در این رابطه کارشناسان به بررسی هر کدام از گزینه ها در مواجهه با پاکستان پرداختند.
پیگیری محکومیت پاکستان، عربستان و امارات در عرصه جهانی
صباح زنگنه کارشناس مسائل منطقه با اشاره به مسجل بودن نقش عربستان وامارات در حادثه تروریستی خاش گفت: اولین گامی که باید برداشت اعتراض رسمی، کتبی وارسال یادداشت رسمی به پایتخت های سه کشور پاکستان، عربستان وامارات است و باید در این اعتراض ها خواستار مجازات طراحان، آمران وعاملان این حادثه شد. وی افزود: باید به پایتخت های این سه کشور هشدار داده شود اگر عاملان را مجازات نکنند و پایگاه های نیروهای تروریستی را تعطیل نکنند متحمل همه پیامدهای این حادثه و مجازات هایی که بر آن مترتب خواهد شد، می شوند. به سازمان های بین المللی هم باید به طور رسمی اعلام کرد این حادثه تروریستی با همکاری عناصر امنیتی و اطلاعاتی این سه کشور صورت گرفته و ایران خواستار محکومیت و مجازات دولت های این سه کشور است و همچنین باید به سازمان های بین المللی اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران حق پاسخگویی و مجازات طراحان، عاملان و آمران این عملیات را برای خود محفوظ می داند. این کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: در ابعاد مختلف منطقه ای هم باید همین هشدار و تذکر داده شود و تاریخچه این نوع حوادث که توسط عوامل منطقه ای این کشورها صورت گرفته با ذکر دقیق مشخصات، تاریخ و همکاران این نوع عملیات اعلام شود و در همه سازمان های حقوقی بین المللی پیگیری شود و ایجاد یک سازوکار اجرایی مناسب برای جلوگیری از اقدامات این کشورها در حمایت از تروریسم منطقه ای وجهانی را پیگیری کرد.
گسترش روابط با رقبای پاکستان
جواد منصوری، تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به مشکلات و معضلات اقتصادی پاکستان تصریح کرد: دولت این کشور طی چند دهه گذشته تلاش کرد با گسترش ارتباط با عربستان، آمریکا وحتی رژیم صهیونیستی بتواند با دریافت منابع مالی مشکلات خودرا حل کند، اما این نوع تعاملات سودی برای پاکستان نداشته است. وی افزود: پاکستان همچنان در پی آن است که از منافع دلارهای سعودی بهره بیشتری ببرد اما این رویه باعث خواهد شد این کشور همچنان به عنوان مطیع بی چون و چرای اهداف سعودی در منطقه باشد. این تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه در حوادث تروریستی اخیر اهمال و سستی پاکستان در مواجهه با گروه های ضد انقلاب آشکار است خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی ایران می تواند روابط نزدیک تری با همسایگان پاکستان نظیر هند و برخی کشورهای منطقه داشته باشد و این مساله حتما دولتمردان پاکستان را تحت فشار قرار خواهد داد و پاسخ مناسبی به بی توجهی این کشور به قول و قرارهای سابق با ایران خواهد بود. منصوری در عین حال تاکید کرد مردم پاکستان همواره علاقه مند به استمرار دوستی با ایران بودند اما دولتمردان این کشور در مسیری قرار دارند که برای جلب منافع مادی خود دست دوستی به سمت کشورهای دشمن و معارض جمهوری اسلامی ایران دراز کردند.
بی اعتنایی پاکستان بی پاسخ نخواهد ماند
سردار اسماعیل کوثری، جانشین فرمانده قرارگاه ثارالله با اشاره به اهتمام ایران به برقراری روابط مسالمت آمیز با پاکستان تصریح کرد: دولتمردان پاکستان باید در قبال حسن نیت ایران اقدام مناسبی نشان می دادند اما عملا و به رغم توافقات قبلی چنین اتفاقی نیفتاد. وی با بیان این که دولت پاکستان باید در قبال تامین امنیت مرزهای شرقی ایران مسئولیت پذیر باشد و اجازه ندهد تروریست ها از خاک این کشور برای اقدامات خرابکارانه خود استفاده کنند، گفت: نمی توان در مقابل بی عملی پاکستان در ایفای وظایفش بی تفاوت بود و انتظار سفت و سخت از همسایه شرقی، از جمله توقعات ایران است که تاکنون برآورد نشده است. کوثری در عین حال خاطرنشان کرد: باید در قدم اول از پاکستان خواست مرزهای خود با ایران را امن کند و در مرحله دوم و در صورت نادیده گرفتن این خواسته قطعا ایران اقدام متقابل خود را انجام خواهد داد و ساکت نخواهد نشست.
