سیاستهای ایران در مقابل واشنگتن میتواند جایگاه آمریکا به عنوان بانکدار جهان را با مشکل روبرو کند.
سیاستهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در قبال ایران با بی احتیاطی همراه است، زیرا ایران را دعوت میکند تا به برنامه هستهای نامحدود خود بازگردد و اعتبار آمریکا را در تعاملات جهانی کاهش میدهد.
اما اقدام آمریکا در مواجهه با تهران بیش از پیش از روی بی احتیاطی زیادی اتخاذ شده است و برای روابط آمریکا با متحدان و شرکایش عواقبی پیش میآورد، به خصوص نقش محوری آمریکا در نظام مالی دنیا با چالش روبرو میشود. ایران میتواند یک مشکل باشد، اما آن قدر ارزش ندارد تا بر سر ایران، منافع اقتصادی و سیاسی آمریکا به عنوان بانکدار جهان را به قمار گذاشت.
دولت آمریکا حالا یک فرصت دارد (شاید بهترین فرصتی که برایش باقی مانده است) تا از خطر کاهش نقش محوری آمریکا در نظام مالی جهان بکاهد.
اتحادیه اروپا به برقراری یک «ساز و کار مالی» برای تسهیل روابط تجاری با ایران در برابر تحریمهای آمریکا نزدیک شده است.
اتحادیه اروپا احتمالا در ماه جاری میلادی (اواسط ماه ژانویه ۲۰۱۹ میلادی) در سومین سالگرد اجرای توافق هستهای با ایران (برجام) این ساز و کار را اعلام خواهد کرد.
این مسئله یک خطر جدی برای حاکمیت مالی آمریکا به حساب میآید. این ساز و کار به اروپا اجازه میدهد تا زیرساخت یک نظام بانکی را راه اندازی کند که از طریق اتصال به نیویورک کار نمیکند؛ موضوعی که تاثیر عظیم آمریکا را به خطر میاندازد.
اعلام طرح «ساز و کار ویژه مالی» (SPV) توسط فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مهمترین موضوعی بود که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر سال ۲۰۱۸ میلادی رخ داد. در حالی که در این مجمع ادعای ترامپ مبنی بر انجام بیشترین کارها در دولتش با خنده حضار روبرو شد. همچنین ترامپ نتوانست در شورای امنیت سازمان ملل دیگران را در کمپین فشار علیه ایران همراه خود کند و منزوی شد.
هنوز جزئیات این ساز و کار ویژه اعلام نشده است، اما آلمان و فرانسه و نه یک کشور کوچک ریاست این ساز و کار را بر عهده خواهند داشت.
اما اجرای این ساز و کار ویژه ساده نیست، زیرا نظام مالی اروپا با آمریکا در هم تنیده است و این امر ممکن است سبب شود تا افراد و نهادهای کوچک تحت تحریمهای آمریکا قرار بگیرند.
اروپا بعد از خروج آمریکا از توافق هستهای با ایران خطرات این حرکت را برای ثبات جهانی درک کرده است. خروج آمریکا از توافق هستهای با ایران همچنین باعث متزلزل شدن اعتماد به دلار به عنوان ارز جهانی شده است.
یکی از گزینههایی که آمریکا برای حفظ موقعیت خود در نظام مالی جهان دارد این است که معافیتهای مالی برای انتقالهای مالی به خصوص برای فروش نفت ایران در نظر بگیرد، کاری که پیش از این نیز با موفقیت انجام داده است.