فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه‌ای روز سه‌شنبه از تصمیم دولت آمریکا برای خروج از برجام انتقاد کرد و مدعی شد کشورهای اروپایی نمی‌توانند بپذیرند که واشنگتن برای تجارت مشروع آنها با ایران تصمیم بگیرد.
وی در بخشی از این مصاحبه با پایگاه Livemint درباره مواضع کشورهای اروپایی در خصوص برجام بعد از خروج آمریکا از آن گفته است: «ما اروپایی‌ها نمی‌توانیم بپذیریم که یک قدرت خارجی- حتی نزدیک‌ترین دوست و متحدمان- درباره تجارت مشروع ما با یک کشور دیگر تصمیم‌گیری کند.»
کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام وعده داده‌اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی‌رغم ایستادگی‌های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون موفقیتی در تحقق وعده‌هایشان در زمینه حفظ منافع ایران کسب نکرده‌اند.
اتحادیه اروپا از چند ماه پیش اعلام کرده برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، قصد دارد یک «کانال ویژه» (معروف به SPV) برای پرداخت مالی ایجاد کند که امکان ادامه همکاری اقتصادی با ایران را فراهم کند. کشورهای اروپایی هنوز نتوانسته‌اند این وعده را عملی کنند.
موگرینی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا این کانال ویژه می‌تواند به مقابله با تحریم‌های آمریکا و حفظ تجارت با ایران کمک کند گفت: «ما به عنوان اتحادیه‌ای متشکل از ۲۸ کشور عضو همراه با سایر جامعه بین‌المللی برای حفظ این توافق هسته‌ای که تا کنون مطابق تأیید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۱۳ گزارش کاملاً اجرا شده، تلاش می‌کنیم.»
وی در ادامه در اظهاراتی آمیخته به ادعاهای اثبات‌نشده تصریح کرد: «ما این کار را برای امنیت جمعی‌مان انجام می‌دهیم: نمی‌خواهیم ببینیم ایران سلاح اتمی می‌سازد. برجام هم دقیقاً این هدف را محقق کرده است.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این ایده که انگیزه اتحادیه اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای برجام تنها منافع اقتصادی نیست.
او گفت: «سخنم را این موضوع شروع کردم چون اغلب می‌شنوم که درباره این موضوع می‌گویند انگیزه‌های اروپا در وهله اول اقتصادی و تجاری است. این مسئله صحت ندارد: ما این کار (حفظ برجام) را انجام می‌دهیم تا جلوی از بین رفتن یک توافق منع اشاعه را بگیریم و از بروز یک بحران امنیتی بزرگ در خاورمیانه جلوگیری کنیم.»
موگرینی در ادامه یادآوری کرد کشورهای اروپایی طبق توافق هسته‌ای برجام ملزم به تضمین تجارت مشروع با ایران هستند.
او گفت: «بخشی از این کار (حفظ برجام) مستلزم آن است که ما تضمین کنیم کشورهایی که می‌خواهند با ایران تجارت مشروع داشته باشند مجاز به این کار هستند. این چیزی است که الان داریم روی آن کار می‌کنیم: ابزارهایی که به کنشگران اقتصادی خواهان تجارت مشروع با ایران کمک می‌کند و از آنها حمایت کرده و به آنها اطمینان خاطر می‌دهد.»
موگرینی تأکید کرد: «ما اروپایی‌ها نمی‌توانیم بپذیریم که یک قدرت خارجی- حتی نزدیک‌ترین دوست و متحدمان- درباره تجارت مشروع ما با یک کشور دیگر تصمیم‌گیری کند. این، یکی از عناصر اساسی حق حاکمیت ما است و اینکه چنین تأملاتی انجام شوند نه تنها در اروپا بلکه در سایر نقاط دنیا هم کاملاً طبیعی است.»
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سه‌شنبه ۸ می (۱۸ اردیبهشت‌ماه) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و فرمانی را برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران پس از دوره‌های زمانی ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد.
