«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در توئیتی روز دوشنبه ادعا کرده بود که «برت مک‌گورک»، نماینده مستعفی آمریکا در ائتلاف اصطلاحاً ضد داعش، به عنوان بخشی از توافقات مربوط به برجام ۱.۸ میلیارد دلار پول را با هواپیما برای ایران فرستاده است.
ترامپ نوشت: «هواداران برت مک‌گورک به یاد داشته باشند او همان منصوب اوباما است که هواپیماها را با ۱.۸ میلیارد دلار پول نقد پر کرده و آنها را به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای وحشتناک ایران-که به تأیید باب کورکر حقیر هم رسید- به ایران ارسال کرد.»
بسیاری از ادعاهایی که رئیس‌جمهور آمریکا در این توئیت مطرح کرده خلاف واقع هستند و رسانه‌های آمریکا قبلاً نادرست بودن آنها را به او گوشزد کرده‌اند. در زیر این موارد مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
واقعیت‌ها:
۱- «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا که ترامپ بارها او را به دلیل نقش‌آفرینی در حصول برجام مورد حمله قرار داده در واقع یکی از سرسخت‌ترین منتقدان مذاکرات هسته‌ای با ایران و ماحصل آن، برجام بود. او تلاش زیادی کرد در طرح بررسی برجام در کنگره نمایندگان جمهوری‌خواه را به دادن رأی مخالف متقاعد کند.
۲- مبلغ ۱.۸ میلیارد دلار (در واقع ۱.۷ میلیارد دلار) بر خلاف ادعای ترامپ در اینجا و در جاهای دیگر پولی نیست که آمریکا به ایران پیش‌کش کرده باشد. این پول در واقع بدهی آمریکا به ایران است، اما پرداخت آن در سال ۱۳۹۴ به دلیل همزمانی اعلام آن با توافق مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا جنجالی شد.
منتقدان «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا این همزمانی را دستاویز حمله با او قرار داده و مدعی شدند که او برای آزاد کردن زندانیان آمریکایی به ایرانی‌ها «رشوه» پرداخت کرده است.
ماجرا از آنجا آغاز شد که ایران و آمریکا روز ۲۶ دی‌ماه سال ۱۳۹۴، مصادف با روز «اجرای برجام»، اعلام کردند به توافقی برای تبادل زندانیان دست پیدا کرده‌اند. در این توافق مقرر شده بود در ازای آزادی چهار زندانی از ایران، چند تن از ایرانیان بازداشت شده در آمریکا آزاد شوند.
همزمان با این توافق، دولت آمریکا اعلام کرد با پرداخت ۱.۷ میلیارد دلار به ایران برای حل و فصل یک دعوای حقوقی قدیمی هم موافقت کرده است. هرچند تبادل زندانیان از اتمام این مناقشه حقوقی مستقل بود اما هم زمانی اعلام آنها این شائبه را پیش آورد که گویا دولت آمریکا این را برای آزادی زندانیان پرداخت کرده است.
ماجرای ۱.۷ میلیارد دلار
ایران و آمریکا سال ۱۳۵۷ در بحبوحه تحولات انقلاب اسلامی توافق کرده بودند تمامی پرداخت‌های مربوط به قراردادهای تسلیحاتی فیمابین را متوقف و بسیاری از خریدهای باقی‌مانده را لغو کنند.
در این توافق همچنین مقر شده بود وجه هزینه‌نشده مربوط به برنامه فروش‌های نظامی خارجی آمریکا در یک حساب بانکی که سود به آن تعلق می‌گیرد قرار داده شود.
دولت «جیمی کارتر»، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در همان سال پس از تسخیر لانه جاسوسی توسط دانشجویان پیرو خط امام (ره) تمامی دارایی‌های ایران در آمریکا را مسدود کرد.
ایران در سال ۱۹۸۲ شکایتی را علیه آمریکا در ارتباط با وجه امانی مربوط به برنامه فروش‌های نظامی خارجی آمریکا در یک دادگاه بین‌المللی مطرح کرد تا مناقشات مالی و بازرگانی سردرگم میان دو طرف در ارتباط با قراردادهای خرید سلاح حل و فصل شود.
بخشی از بدهی‌های دولت آمریکا به ایران بابت لغو یک قرارداد تسلیحاتی ایران از آمریکا در دهه ۱۹۷۰ بود که مبلغ اصلی آن چهارصد میلیون دلار بود. دولت آمریکا پس از حدود ۳۷ سال از گذشت این پرونده مالی سال ۲۰۱۶ موافقت کرده بود که اصل این پول به همراه سود بانکی آن را که جمعا حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار برآورد شده بود به ایران پرداخت کند.
۳. این ادعای ترامپ که برت مگ‌گورک منصوب اوباما است هم دقیق نیست. او در واقع توسط «جورج دبلیو بوش»، ریس‌جمهور جمهوری‌خواه به عنوان مشاور ارشد امور عراق و افغانستان منصوب شد. مک‌گورک، بعداً در دولت باراک اوباما یکی از معماران توافق هسته‌ای با ایران شد. اوباما بعداً او را دستیار ویژه رئیس‌جمهور در ائتلاف بین‌المللی داعش منصوب کرد و ترامپ، او را در این سمت حفظ کرد.
