حسام الدین آشنا رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، عصر دیروز در پیش سمینار "سومین کنفرانس امنیتی تهران" طی سخنانی، اظهار داشت: نشست امنیتی تهران فرصتی برای بازاندیشی برای خانه‌ای پدری و تأمل در این سوال است که آیا فرزندان و وارثان این خانه در حال بازسازی و نوسازی آن هستند یا با رقابت بر سر میراث در حال تخریب و ویران سازی خانه خود هستند؟
وی افزود: ما در اینجا از یک زیستگاه تمدنی سخن می‌گوییم از غرب آسیا، شکست‌ها و پیروزی‌ها، خطاها و تدبیرها، سوالهای بزرگ و پاسخ‌های سخت از آنچه بودیم آنچه هستیم و آنچه که می‌توانیم باشیم.
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: بگذارید از موفقیت‌ها، پیروزی‌ها و از نیمه پرلیوان آغاز کنیم، همانطور که می‌دانید برجام امروز بعد از خروج آمریکا آسیب دیده است و حتی شاید به خاطر عدم پایبندی سایر کشورها بیشتر هم آسیب ببیند اما هر اتفاقی که بیفتد، برجام توانست داغ ننگ تسلیحات هسته‌ای را از پیشانی ایران بردارد.
آشنا با بیان اینکه امروز به رغم خروج آمریکا از برجام کسی از آمریکا حمایت نمی‌کند، عنوان کرد: امروز کسی نگران فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیست. چه حامی و طرفدار برجام باشیم چه مخالف و منتقد آن می‌توانیم، شهادت دهیم که اکنون برجام سرمایه‌ای ارزشمند برای صلح و آرامش در منطقه است.
وی اظهار داشت: صلح سازی ایران به برجام محدود نیست ما با کمک روسیه و حمایت از ارتش سوریه مانع فروپاشی و تجزیه سوریه شدیم که می‌توانست سرآغازی بر مداخله‌ها و تهاجم‌های دیگر باشد. پاسخ مثبت ما به دعوت سوریه برای حمایت از آن کشور در برابر توطئه خارجی مبتنی بر یکی از اصول اساسی سیاست منطقه‌ای ایران است.
**صلح سازی ایران به برجام محدود نیست
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری عنوان کرد: ایران براندازی نظام‌های سیاسی مستقر در منطقه را به روش شورش‌های مسلحانه مداخله خارجی و شیوه‌های غیردموکراتیک و بیرون از صندوق‌های رأی برنمی‌تابد. نه تنها در سوریه بلکه نسبت به همه کشورهای منطقه همین اصل را دنبال می‌کند.
آشنا اصل دوم سیاست منطقه‌ای ایران را مخالفت با سرکوب داخلی و مواجهه خشونت بار با اعتراضات مردمی دانست و گفت: فارغ از اینکه چه کسانی اعتراض را دنبال می‌کنند و چه کسانی سرکوب می‌کنند، سرکوب‌گران مورد انتقاد ما هستند. چنانکه سرکوب معترضان بحرینی و یمنی مورد تأیید ما نبوده و اگر چنین رفتارهایی در سوریه، عربستان و عراق هم صورت بگیرد مورد تأیید ما باشد.
وی ادامه داد: ریاست اعتدالی ما در منطقه ایجاد تعادل میان این دو اصل است نه به دخالت خارجی و نه به سرکوب داخلی که راه را برای مداخله خارجی و امیدها را به آن سوی مرزها روانه کند، ممکن است به اقتضای زمان و مکان گاهی این تعادل را با برتری دادن یکی بر دیگری از دست داده باشیم. اما این عدم تعادل موقتی سیاستهای اصولی ما را در بلندمدت تحت الشعاع قرار نخواهد داد.
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری گفت: شکست نظامی خلافت خون و جنون، پیروزی دیگر ماست بدون جان فشانی کهنه سرداران و جوان مردان این پیروزی به دست نمی‌آمد و این فقط ما نیستیم که مدیون رشادت‌ها و شهادت‌های این دلاوران هستیم. تمام منطقه مدیون همت والای این اسوه‌های شرف و شجاعت هستند.
آشنا اظهار داشت: مدافعان حرم نه تنها از حرم زینب کبری که از حریم امت اسلام دفاع کردند. آنها نه برای دفاع از یک نظام سیاسی بلکه برای دفاع از حرمت زنان و دختران به اسارت رفته آشیانه‌های ویران شده و کودکان آواره شده جنگیدند آنها اجازه ندادند مسجد دمشق به مسجد موصل دیگری تبدیل شود.
وی با بیان اینکه به همین ترتیب می‌توانیم از موفقیت‌ها در افغانستان و عراق هم بگوییم، اضافه کرد: می‌توانیم از توسعه روابط همسایگی از حاشیه دریای خزر تا کرانه‌های خلیج فارس، جایی که جمهوری اسلامی ایران در حل اختلافات نقش سازنده‌ای داشته است، سخن به میان آوریم اما داستان این خانه پدری یک نیمه تاریک هم دارد.
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری عنوان کرد: اگر به منطقه و اطرافمان نگاه کنیم باتلاق جنگ، فقر و آوارگی‌ها و خرابی‌های بی‌شماری خواهیم دید. اگر به سرشت سرایت‌پذیر جنگ‌های منطقه توجه کنیم، درخواهیم یافت هیچ جزیره ثباتی ایمن از تهاجم امواج کینه و نفرت نیست. اگر برفراز گسل‌هایی که در پیامد مداخلات برون منطقه‌ای و جنگ‌های فرقه‌ای و قومی ایجاد شده پل‌های آشتی و دوستی را بنا نکنیم، دیر یا زود ترک‌های آن از میان خانه‌ها و محله‌های ما عبور خواهد کرد.
آشنا با اشاره به گزارش سازمان ملل در مورد آثار جنگ در سوریه و یمن گفت: براساس این گزارش بیش از 500 هزار نفر در سوریه کشته و نیمی از ملت این کشور آواره شدند. در یمن بیماری و گرسنگی جان انسان‌ها را می‌گیرد و در عراق رسوبات سال‌های تاریک به شکل شکاف سنی و شیعه حتی در غیاب داعش بر قلب‌ها و ذهن‌ها برجای مانده و از هیچ فتح‌الفتوحی نمی‌توان سخن گفت.
وی افزود: در این نیمه تاریک چطور می‌توان رژیم صهیونیستی را ندید که سرخوش‌تر از همیشه بر بام اختلاف‌ها و رقابت‌های درون تمدن اسلامی جشن گرفته بود. رژیم اشغالگر قدس که در استمرار جنگ‌های منطقه خود را تنها برنده نهایی منازعات می‌دانست اکنون نمی‌تواند سوز و گداز شیطانی و جنگ افروزانه خود را پنهان کند و آشکارتر از هر زمان دیگر در رأس تجزیه طلبان تمامیت ارضی سوریه و عراق ایستاده است. امروز همان نیروی شیطانی برجام ستیزی جهانی خود را با صلح ستیزی منطقه‌ای درهم آمیخته است.
** اتحاد نانوشته اسرائیل و کشورهای پیرامونی تهدیدی حیاتی برای امنیت منطقه است
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه اتحاد ناگفته و نانوشته میان اسرائیل و تعدادی از کشورهای پیرامونی تهدیدی حیاتی برای امنیت منطقه است، تصریح کرد: آنان که دیروز پای اسرائیل را به منطقه باز کردند و امروز دست دوستی به سوی او دراز کرده‌اند، بدانند امت اسلام آن پا و این دست را خواهد شکست.
آشنا با طرح این سوال که چگونه می‌توان این معادله شوم را وارونه و چگونه می‌توان بردشمن شناسی انحرافی و تکفیری که می‌گوید ایران دشمن نزدیک و اسرائیل دشمن دور است، غلبه کرد؟ گفت: آنکه تعرض به یک سفارت را به معنای اهل یک نبرد تلقی می‌کند باید بیدار کرد. این دشمن شناسی انحرافی اگر چه در پس ظاهری اسلامی و انقلابی پنهان شده اما می‌توان منشأ آن را در تئوری‌های امنیتی آمریکا و اسرائیل جستجو کرد. اخیرا گفته‌اید که اگر آمریکا نبود در عربستان سعودی به فارسی سخن می‌گفتند، دروغ می‌گویید برادران عرب ما را تحقیر نکنید. آنان را از برادران مسلمان ایرانی خود نترسانید ما ملت‌های منطقه زبان تفاهم با یکدیگر را به خوبی بلدیم البته اگر آمریکا مداخله نمی‌کرد، ملت‌های ما بهم نزدیکتر بودند و دولت‌های ما همکاری بیشتری باهم داشتند.
وی "منطقه قویتر به جای قویترین در منطقه را پاسخی نیرومند در مقابل این قبیل القائات شیطانی دانست" و تأکید کرد: راه دولت و ملت ما روشن است، تعامل سازنده با جهان که مطالبه مبرم مردم ما در پای صندوق‌های رأی بود از خلال صلح سازی همسایه‌داری در منطقه حاصل می‌شود .در منطقه ما پیوندی معین میان صندوق‌های رأی و صلح وجود دارد. عراق و سوریه‌ای که با تنوع‌های فرهنگی مذهبی و سیاسی خود آشتی کرده باشند، می‌توانند سهم بزرگی در صلح منطقه‌ای داشته باشند.
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: هر یک از این ادیان و اقوام با هزاران رشته و ریشه نامرئی باهویت‌های متناظر خود در آن سوی مرزهای رسمی پیوندی تاریخی دارند. این درهم تنیدگی است که به ما حکم می‌کند، بگوییم حد تعیین سرنوشت در پای صندوق‌های رأی در دمشق و حلب جدای از حق تعیین سرنوشت در استانبول و بغداد و تهران و هر یک از پایتخت‌های منطقه نیست.
آشنا اذعان کرد: باید صلح سازی را از خویشتن و خویشتن‌سازی را از خویشتن داری آغاز کنید. پیش از اینکه منطقه را بسازیم باید منطقی از جنس یک دغدغه که درون هر کدام از خویشتن‌های فرعی و جمعی ما لانه کرده باشد بسازیم. گام برداشتن در این مسیر را آغاز کردیم و ملتی هستیم که در انتخابات خود به آزادی و امنیت رأی داده‌ایم و در امتداد همین مطالبه داخلی می‌توانیم همسو با جامعه جهانی در کنار مردم منطقه بایستیم و از فرآیند اعتدال‌گرایی منطقه‌ای تا رسیدن به صلح دفاع کنیم.
**اعتدال‌گرایی و صلح‌طلبی منطقه‌ای برخاسته از فرایند مردم سالارانه است
وی با بیان اینکه اعتدال‌گرایی و صلح طلبی منطقه‌ای ما برخاسته از یک فرایند مردم سالارانه است، خاطرنشان کرد: ملت ما در انتخابات خود به برنامه‌ای رأی داد که گسترش و تقویت بیشتر نهادهای مدنی به عنوان بازوی توسعه سیاسی به جلب مشارکت مردم در اداره کشور احترام به حقوق و آزادی‌های قانونی در سایه اجرای منشور حقوق شهروندی و تقویت کیفی احزاب سیاسی را سرلوحه خود قرار داده است. در همین بنیاد همین مشی داخلی است که در منطق نیز از پیوند میان صلح و صندوق انتخابات سخن می‌گوییم.
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: در برنامه‌ای که ملت ما بدان رأی داده از ضرورت گسترش همکاری‌های فرهنگی آموزشی و پژوهشی در سطح جهان با اولویت کشورهای منطقه سخن گفته شده و به موازات آن دولت اعتدالی ما در پیشگاه ملت ایران خود را موظف به برون‌گرایی و تعامل با اقتصاد جهانی و منطقه دانسته است.
آشنا تصریح کرد: عملیاتی شدن این برنامه چه در بعد فرهنگی خود و چه در ابعاد اقتصادی نیازمند، محیطی آکنده از صلح منطقه‌ای است و صلح‌طلبی ایران یک شعار معطوف به مصرف خارجی نیست؛ بلکه بازتاب روشن برنامه داخلی ماست. استراتژی منطقه قویتر درست در همین نقطه است که جواب می‌دهد. سخن ما در این چارچوب، این است که بیایید به جای رقابت‌های فرساینده براثر قدرت اول منطقه شدن و حذف دیگران به خود منطقه و احیای مهد تمدن‌های بزرگ این موضوع چیزی جز یک فراخوان قرآنی نیست و چه چیزی بالاتر از صلح و ثبات و امنیت و پیشرفت. بیایید به جای مسابقه بر سر تخریب، عرصه بازسازی سوریه و عراق و یمن را به میدان مسابقه منطقه‌ای تبدیل کنیم.
وی تشبیه منطقه به یک کیک و اینکه چه کسی سهم بیشتری از آن می‌برد را گمراه کننده دانست و خاطرنشان کرد: چگونه می‌توان آنجا که از آسمان برسر کودکان بمب می‌بارد و آنها براثر گرسنگی و بیماری می‌میرند سخن از سهمیه‌بندی و رقابت بر سر منطقه به میان اورد.
رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری عنوان کرد: در میان این معرکه فاجعه‌بار سخت‌ترین راه تأمین امنیت منطقه خویشتن‌داری توأم با تلاش برای قانونمند کردن رقابت‌ها، کاهش هزینه برای امنیت و افزایش هزینه برای حل خشونت آمیز اختلافات است. توسعه و مردم سالاری شیوه ارزان‌تری برای نیل به امنیت عرضه می‌کند. بخش بسیار اندکی از بودجه‌ای که صرف امور نظامی می‌شود، می‌تواند رفاه کشورهای منطقه ما را دگرگون کند و مانع سقوط حکومت‌های ملت پایه در آستانه ورشکستگی شود. من امیدوارم همانطور که مردم سالاری و اعتدال ایرانی برخاسته از آن راهنمای ما در رسیدن به خودشناسی، خویشتن داری و صلح خواهی است همسایگان ما هم در توسعه سیاسی و اقتصادی خود به موفقیت برسند.
