علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در مصاحبه با یورونیوز گفت اگر دستوری صادر شود که برجام تمام شود، ایران خیلی راحت میتواند به شرایط سابق برگردد و حتی فراتر برود.
او در پاسخ به پرسشی درباره اینکه با توجه به فشارهای اقتصادی، اروپا چگونه میتواند نشان دهد با دولت و ملت ایران همراه است، گفت: چالشی که بین ایران و غرب وجود دارد، یک چالش پیچیده است. بعد از انقلاب اسلامی این چالش شروع شده است. به هرحال واقعیت این است که ایران یک کشور بسیار مهم است. ایران پس از انقلاب از مدار سیاسی آمریکا خارج شد یا بهتر است بگوییم از مدار سیاسی دنیای غرب خارج شد، تصمیم گرفت در مدار سیاسی خودش قرار بگیرد و به صورت یک کشور مستقل سیاسی عمل کند. این مساله برای غرب بسیار گران بود که چنین کشوری را از دست بدهد. کشوری که از همه جهات مهم است و در مدار سیاسی غرب بود الان تبدیل به یک کشور مستقلی شده است که برای خودش تصمیم میگیرد و غلام حلقه به گوش کسی نیست. هر کشور دیگری هم بخواهد به چنین وضعیتی برسد، قطعا باید هزینه سنگینی بپردازد.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، افزود: این حکومت از کجا آمده است؟ دستنشانده که نیست. مثل کشورهای دیگر در خاورمیانه نیستیم که یک قبیله بخواهد کشوری را اداره کند. دولتی برآمده از اراده ملت و انتخابات است. فشارهای اقتصادی غوغا میکند. مثلا حقوق من تا یکسال پیش به عنوان یک استاد دانشگاه، حدود ۳۰۰۰ دلار در ماه بود، الان به ۷۰۰ دلار رسیده است. این واقعا فشار اقتصادی است. ببینید اقشار دیگر چقدر تحت فشار هستند. ما تمام اینها را قبول داریم.
صالحی اضافه کرد: در ضمن اینقدر ملت ما هوشیار و هوشمند و آگاه است که میداند اتفاقهایی که میافتد، عمدتا ناشی از فشارهای خارجی است. البته ما هم بهعنوان مسئول، ممکن است در این فشارهایی که آمده، بیارتباط نباشیم. یعنی ما هم قصوری داشته باشیم. اما عمدتا از فشارهای خارجی است. برای همین هم ملت در طول این ۴۰ سال، ۸ سال جنگ تحمیلی را پایداری کرد، تمامی تحریمها را توانسته است تحمل بکند. این هم میگذرد. هیچ چیز ابدی نیست و ما یقین داریم که از این بحران عبور میکنیم. از این گردنه عبور میکنیم. مملکت ما از جهات مختلف معیشتی اداره میشود، اما فشار هم هست. ولی ملت این فشار را قطعا درک میکند و میفهمد که این فشار تصنعی است و از این گردنه عبور خواهد کرد.
او در ادامه این مصاحبه گفت: رابطه ایران با اتحادیه اروپا، رابطه بسیار خوبی است. در ارتباط با برجام واقعا هر دو طرف نهایت تلاش خود را به کار میگیرند. دو طرف سعی میکند تا برجام به عنوان یک حلقه وصل بین ایران و اتحادیه اروپا حفظ شود. قطعا اگر بتوانیم در این معرکه برجام را نجات بدهیم، این مساله میتواند زمینهساز گسترش تعاملات ما با اتحادیه اروپا در ابعاد دیگر مانند اقتصادی، فرهنگی و علمی شود. ما فعلا در گردنهای به نام گردنه ترامپ گیر کردهایم. باید از این گردنه عبور کنیم. این گردنه فقط برای ما نیست. گردنهای است که برای اتحادیه اروپا هم وجود دارد. به عنوان مثال اتحادیه اروپا از اقدامات ترامپ در زمینه توافق پاریس هم بسیار ناراضی است. برای اولین بار حقانیت ایران در اینکه نمیتوان به دولت آمریکا اعتماد کرد برای همه روشن شده است.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: هم اکنون بسیار روشن و بدیهی است که نه فقط مردم ما در ایران بلکه دیگر مردم در اروپا و گوشه گوشه دنیا میبینند کشوری مثل آمریکا که از جایگاه ویژه اقتصادی، علمی، قدرت نظامی و ... برخوردار است تبدیل به کشوری شده که دچار تشویش و یا به هم ریختگی سیاسی است. یک آشفتگی سیاسی در آمریکا وجود دارد. آمریکا سیاست آشفتهای را در پیش گرفته است و همه را هم گیج کرده است. ما فکر میکنیم هیچ چیز ابدی نیست. همه باید کمک کنند تا دولت آمریکا از این مخمصهای که برای خود ایجاد کرده است خارج شود. چون مثل یک انسان مستی است که این ور و آن ور میرود و ممکن است مشکلات بیشتری ایجاد کند.
صالحی افزود: ایران همواره در مسائل بینالمللی خود هوشیاری و هوشمندی البته مقاومت و استقامت را همزمان با هم لحاظ میکند و تصمیمات را بر اساس منافع ملی و حاکمیت ملی میگیرد. مشکلات را نفی نمیکنیم، اما نابرده رنج، گنج میسر نمیشود، مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد.
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ایران آمادگی دارد که برای حفظ برجام هزینه بیشتری کند و مواضع خود را تغییر دهد، گفت: مشکلی که بین ما و دنیای غرب از جمله اتحادیه اروپا وجود دارد این است که اعتماد متقابل را در سالهای گذشته از دست دادیم. یعنی اعتماد متقابلی که باید وجود داشته باشد، متاسفانه از دست رفت. حال ما تلاش میکنیم این اعتماد را مجددا بسازیم. همواره سازندگی و ساختن، دشوارتر از تخریب است. برجام یک نمونه خوبی از ایجاد زمینه تعامل بین ایران و اتحادیه اروپا است. اگر بتوانیم این برجام را نجات دهیم و زمینه و بستر تعامل را ایجاد کنیم، در این بستر تعامل، ما خیلی موارد، امور، خواستهها و سوالها از اروپا داریم. آنها هم خواستهها و سوالهایی دارند. اما این سوالها و خواستهها باید در یک بستر تعاملی انجام گیرد.
رئیس سازمان انرژی هستهای ایران افزود: اروپاییها نگفتند که میخواهند چیزهای دیگری را به این برجام اضافه کنند. اگر همین برجام را حفظ کنیم یعنی زمینه یا بستر لازم برای تعامل را فراهم کردهایم و سپس در طول زمان اختلافاتی را که در امور مختلف مثلا حقوق بشر داریم با با گفتگو پیش ببریم.
صالحی در ادامه اظهاراتش تاکید کرد: ایران میتواند مکمل خوبی برای اروپا باشد. ایران کلید طلایی منطقه خاورمیانه است. ایران یک قدرت است. قدرتی متکی به ذات خودش. مثلا عربستان با همه قدرت اقتصادیش متکی به ذات خودش نیست. چیزی از خودش ندارد. او اجرا کننده دستورات آقای ترامپ است. با عبارات تحقیر کنندهای با عربستان صحبت میکند و عربستان باید اجابت کند. این چه ارزشی دارد؟ ایران خود یک قدرت است. خودش تصمیم میگیرد. اروپا این را درک کرده است و میداند که برای آینده خاورمیانه اگر با ایران تعامل نداشته باشد، خاورمیانه در شرایط نامستقر و نامعلومی خواهد بود.
او با اشاره به مواضع خصمانه ریاض در قبال کشورمان گفت: خلیجفارس یک شریان حیاتی است. ما میخواهیم خلیج فارس همیشه در امنیت و ثبات و آسایش باشد. ما نمیخواهیم کشورهای منطقه به هم بریزد. نمیدانم عربستان به چه دلیلی یا توجیهی ایران را به عنوان یک دشمن برای خودش ساخته است. آیا ما نظری به خاک آنها داریم؟ آیا چشمداشتی به نفت آنها داریم؟ ما هم خاک زیاد داریم و هم نفت و گاز داریم و هم هشتاد میلیون جمعیت فرهیخته، چابک و پرتلاش داریم. ما از عربستان چیزی نمیخواهیم. متاسفانه عربستان در شرایطی قرار گرفته است که هم زندگی را برای خودش سخت کرده و هم برای منطقه و هم برای دیگران. اینجا است که ایران میتواند مهم باشد و نقش سازندهای در منطقه بازی کند.
رئیس سازمان انرژی هستهای ایران در پاسخ به این آیا به بلوف زدن در دنیای روابط بینالملل اعتقاد دارد نیز گفت: من اعتقاد به بلوف ندارم. اگر کسی بلوف بزند و بعد نتواند به آن عمل کند برای همیشه از بین رفته است. چون شمشیر پیکار برداشتی، نگهدار پنهان ره آشتی. اول باید آن شمشیر پیکار را داشته باشی. البته وقتی شمشیر را درآوردی، فوری به جنگ نمیروی. میگوید نگهدار پنهان ره آشتی. الان جمهوری اسلامی ایران شمشیرش را دارد. اما به معنی نیست که الان که شمشیر دارد بخواهد به فرق کسی بزند. یک عقلانیت و حکمت سیاسی در کشور ما به خصوص در رویکرد بینالمللی ما برقرار است. اینگونه نیست که بخواهیم یک رویکرد بینالمللی حساب نشدهای داشته باشیم. اگر اینجور بود که ما هیچ وقت شرایطمان در منطقه مانند اکنون نبود.
صالحی در پاسخ به این پرسش که اگر ایران به هر دلیلی از برجام خارج شود، آیا توانایی و قابلیت رفتن به سمت بمب هستهای جدا از نیت آن دارد، تاکید کرد: ما هیچوقت به دنبال بمب هستهای نبودیم. اصلا یک فتوا است، یک فتوای حکومتی است.
او در ادامه مصاحبه خود با شبکه اروپایی یورونیوز تصریح کرد: در برجام یک سری محدودیتهایی را به صورت داوطلبانه پذیرفتیم. گفتیم برای چند سال مثلا مقدار اورانیوم تولید شده را از ۳۰۰ کیلو بیشتر نمیکنیم. این محدودیت را برای چند سال پذیرفتهایم، اما میتوانیم آن را برداریم. مثلا ۳۰۰، ۵۰۰، ۶۰۰ کیلو یعنی هر چقدر که تولید کنیم را میتوانیم انباشته کنیم. محدودیتهای ما از این نوع هست و میتوانیم خیلی راحت آن را برداریم.
رئیس سازمان انرژی هستهای ایران تاکید کرد: ما میتوانیم به شرایط سابقمان برگردیم؛ نه فقط به شرایط سابق بلکه به شرایط خیلی بالاتر.
صالحی افزود: ما الان در چارچوب برجام هستیم، تمام کارهای ما در چارچوب برجام است. برای همین آژانس بینالمللی انرژی اتمی تا به حال ۱۳ بار تایید کرده که ایران به تعهداتش عمل کرده است. ما هیچکاری را فعلا خلاف تعهداتمان نکردیم و نمیکنیم، ولی اگر دستوری صادر بشود که برجام تمام شد و شما بروید کارتان را انجام بدهید، ما خیلی راحت میتوانیم برگردیم و این بلوف نیست.
او درباره اظهارات ضدایرانی مقامات آمریکایی و ادعای آنان درباره منزوی شدن کشورمان نیز گفت: آنها هر چه دلشان میخواهد علیه ایران میگویند، هر اقدامی که دلشان میخواهد انجام میدهند؛ جلوی دارو را میگیرند، جلوی اقتصاد ما را میگیرند. هر کاری که دلشان میخواهد انجام میدهند و، چون مالک رسانههای بزرگ جهان هستند میتوانند افکار عمومی را در جهت منویات خودشان برای مدتی شکل دهند. اما به ایران که میرسد، میگویند ایران حق ندارد واکنشی نشان دهد یا کار کند. به نوعی در دنیا جا میاندازند که آنها صاحب حق هستند و هر تصمیمی علیه ایران میگیرند، این تصمیم توجیه پذیر است، ولی ایران اجازه ندارد واکنش متقابل نشان دهد؛ دنیای ظالمانهای است.
رئیس سازمان انرژی هستهای ایران افزود: اما خوشبختانه با اقدامات و رفتار دولت آمریکا، اینقدر قضیه برای همه دنیا روشن شده است که حتی ایرانیان مخالف انقلاب هم میگویند که آش اینقدر شور است که آشپز هم پذیرفته آش شور است. ایران همواره بعد از انقلاب همیشه سعی کرده است استقلال سیاسی خود را تا جایی که امکان دارد با هر هزینهای حفظ کند، زیر بار زور نرود؛ همیشه علیه ظالم بایستد و به مظلوم کمک کند. این جزء رویکرد و سیاست خارجی ما است که تا به امروز هم باعث شده است ایران واقعا روز به روز حقانیتش در برابر افکار عمومی بیشتر جا بیفتند. ایران کشوری است که به این هوشمندی رسیده است با خرج کردن دلار نمیتوان دلها را تسخیر کرد. یک عده دلار میدهند و فکر میکنند میتوانند دوست و رفیق پیدا کنند. دلار یک روزی تمام میشود؛ اما رفتار ما، رفتاری است براساس یک حکمت سیاسی، بر اساس حفظ منافع ملی کشورهای اطراف. ما به دنبال تسخیر قلبها از طریق اعمال یک سیاست انسان پسندانه و مردم پسندانه هستیم و نه یک سیاست مبتنی بر زور و دلار و تزویر.
علی اکبر صالحی در پایان این مصاحبه درباره سوال مجری یورونیوز درباره اینکه نظرش در خصوص عبارت «دشمن دشمن من دوست من است» چیست، نیز گفت: همواره و همیشه اینگونه نیست. ما باید همین عبارت را (دشمن دشمن من، دوست من است) حساب شده در نظر بگیریم. همیشه اینجوری نیست.