یک اقتصاددان و عضو هیئت علمی پژوهشگاه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس تهران با بیان اینکه آمریکا از قدرت اقتصادی چین، روسیه و ایران هراس دارد، گفت: اگر این مثلث قدرتمند شوند، به طور نسبی قدرت آمریکا کاهش می یابد به همین علت ایالات متحده این کشورها را تحریم می کند تا به قدرت های بزرگ تبدیل نشوند.
مرتضی عزتی اظهار کرد: هر تحریمی بر روی اقتصاد اثرگذار است اما بعضی از تحریم ها اثر کمتر و بعضی اثر بیشتری دارد. تاکنون ظرف چندین ماه گذشته آمریکا به همه آنچه که می خواست عمل کند، تقریبا عمل کرده و با تهدیدات خود باعث شد، بسیاری از کشورها که به دنبال انجام فعالیت با ایران بودند، به علت نگرانی از اعمال این تحریم ها، فعالیت های خود را متوقف کنند بنابراین به خاطر سخت گیری آمریکا بر روی رقبا و شرکای تجاری خود، برخی از شرکت ها فعالیت خود را در ایران محدود کرده اند.
وی ادامه داد: درصد عمده ای از اثرات روانی و اقتصادی این تحریم ها در گذشته اتفاق افتاده است و اگر بعد از 13 آبان بتوانیم خودمان موانعی که در ارتباط با جاهای دیگر داریم را برطرف و یا فعالیت ها را تسهیل کنیم، اتفاق خاصی نمی افتد. به عنوان مثال می توانیم روابط دوجانبه و پیمان های چندجانبه خود با کشورهای دیگر را تقویت و جایگزینی هایی که برای دلار انجام داده ایم را گسترش دهیم. انتقال فعالیت ها به کانال ها و مسیرهای خاص هم می تواند بخش عمده ای از اثرات تحریم را خنثی کند.
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که در صورت عدم همراهی کشورها با تحریم های آمریکا وضعیت چگونه خواهد بود، عنوان کرد: اینجا بحث کشورها مطرح نیست، آنچه اهمیت دارد، بنگاه های اقتصادی طرف آمریکا هستند، آمریکا نمی تواند به دولت آلمان مسئله ای را تحمیل کند اما شرکت هایی
که در آلمان فعالیت می کنند، آنقدر قدرتمند نیستند و نگران هستند که در دیگر مراودات اقتصادی متحمل زیان هایی شوند. آن بنگاه هایی که ارتباطات اقتصادی، صادرات و واردات و یا پیوندهای دیگر با آمریکا دارند، تقریبا از مدتها پیش ارتباطاتشان را با ایران کاهش دادند و فعالیت های اقتصادی شان تحت تاثیر قرار می گیرد.
عزتی درباره به حداقل رساندن تاثیر تحریم ها گفت: راه های مختلفی وجود دارد که می توان به واسطه آن تاثیر تحریم ها را کاهش داد و باید آنجاهایی که خودمان مانع ایجاد کرده ایم. مانع را کنار بگذاریم. می توانیم در ارتباط با کشورهای دیگر و حتی اتحادیه اروپا از خطوط اعتباری استفاده کنیم. از این طریق دیگر پولی رد و بدل نمی شود و کالا هم به شرکت دیگری در آلمان فروخته می شود و آن شرکت کالا را وارد ایران می کند.
به گفته وی تاسیس شرکت های دسته دوم توسط ایران که فعالیت های اقتصادی را با نام کشور دیگری انجام دهند هم می تواند موثر باشد. از سوی دیگر سرمایه گذاری های اقتصادی در ایران بواسطه همین واسطه ها
می تواند انجام گیرد.
عزتی سرمایه گذاری در مناطق آزاد و استفاده از ارزهای دیگری که ردیابی آن توسط آمریکا دشوارتر باشد را یکی دیگر از راه های دور زدن تحریم ها عنوان کرد و افزود: ارزهای متقابل دو کشور، ردیابی را دشوار می کند و حتی می توانیم از یک سری مبادلات متقابل یا پایاپا استفاده کنیم. مثلا کالایی را به کشوری می فروشیم و به جای آن کالای دیگری دریافت می کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس تهران با اشاره به تاثیر تحریم ها بر وضعیت بازار ارز عنوان کرد: تلاطمی موقت ممکن است در بازار ارز بوجود بیاید اما دولت به راحتی می تواند این مسئله را کنترل و نرخ را روی 10 تا 12 هزار تومان نگه دارد. جو روانی و تبلیغات توسط برخی از کسانی که می خواهند از این بازار سوءاستفاده کنند و یا برخی از رسانه ها و کانال های خبری که ممکن است به صورت مستقیم از آمریکا و اسرائیل خط بگیرند باعث می شوند که نرخ ها بالا یا پایین برود اما در مجموع توان دولت در این است که نرخ ارز را در بازار آزاد که مبادله بسیار کمی در آن انجام شود حدود همان 10 تا 12 هزار تومان نگه دارد.
این اقتصاددان یادآور شد: کنترلی که دولت طی هفته های اخیر در بازار ارز انجام داده خوب بوده و دولت می تواند از همه رسانه ها بخواهد، طوری فعالیت کرده و اخبار را منتشر کنند که به تلاطم ها دامن نزنند، اگر
رسانه ها همکاری کنند تاثیر بسزایی دارد، البته ممکن است برخی از گروه ها
و افراد در بازار به صورت عامدانه به این مسئله دامن بزنند ولی دولت
می تواند با ابزارهایی که در اختیار دارد مانع فعالیت آنان شود و حتی اگر واقعا در بازار متقاضی های واقعی ارز وجود دارد ارز آنها را تامین و سفته بازان را کنترل کند.
عزتی در زمینه تضعیف آمریکا و نقش جهانی دلار تاکید کرد: همان طور که ما تلاش می کنیم مبادلاتمان را از دلار به ارزهای دیگر منتقل کنیم، کشورهای دیگر نیز همین کار می کنند و این امر تا حدودی موجب تضعیف دلار و به ویژه تضعیف اعتماد به آمریکا می شود. البته اینکه چه زمانی این تاثیر بتواند در دنیا نمایان شود را نمی توان حدس زد.
وی بیان کرد: ترامپ به دنبال منافع آمریکاست و منافع این کشور را در سطح تولید، تجارت و صادرات به خوبی پیگیری می کند. شکی نیست که اگر کشورهایی مثل چین و روسیه و ایران قدرتمند شوند، به طور نسبی قدرت آمریکا را کاهش می دهند اما ایالات متحده این کشورها را تحریم می کند تا به قدرت های بزرگ تبدیل نشوند بنابراین آنچه که می تواند روی قدرت آمریکا تاثیر بگذارد هزینه ای است که می پردازد تا کشورهای دیگر قدرتمند نشوند.
