محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز شنبه گفت تهران در حال حصول توافقی با کشورهای اروپایی است تا به این صورت، علی‌رغم تحریم‌های اقتصادی آمریکا بتواند نفت خود را به این کشورها به فروش برساند.
در صورت حصول این توافق، آشکارترین تقابل میان دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و متحدان اروپایی او که به شدت با تصمیم او در قبال خروج از توافق اتمی ایران مخالفت کرده اند، رخ خواهد داد.
بسیاری از این کشورها روز چهارشنبه هفته گذشته در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره تسلیحات کشتار جمعی به ریاست ترامپ، مخالفت خود را با او نشان دادند.
بنابر این مطلب، ظریف در گفتگویی یک ساعته در جمع خبرنگاران در نیویورک، به نظر می‌رسید نسبت به ماه‌های اخیر درباره احتمال متقاعد کردن متحدان آمریکا در مخالفت با تلاش‌های ترامپ برای محدود کردن درآمدهای ایران، خوش‌بین‌تر بود. تمامی دیگر امضاکنندگان توافق هسته‌ای (انگلیس، چین، فرانسه، آلمان، ایران و روسیه) اعلام کرده اند به برجام متعهد باقی خواهند ماند.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هفته گذشته گفت: «هیچ کشور و یا سازمان مستقل نمی‌تواند بپذیرد که فرد دیگری تصمیم بگیرد با چه کسی می‌تواند تجارت کند.» وی پیش‌بینی کرد هماهنگی‌های مالی با ایران پیش از اعمال بسته جدید تحریم‌ها در ماه نوامبر حاصل خواهد شد. تحریم‌های آتی آمریکا، بانک‌ها، کسب و کارها و کشورهایی که با ایران تجارت کنند را مجازات خواهد کرد.
از میان توافقاتی که ایران و اتحادیه اروپا در تلاش برای حصول آن هستند، می‌توان به اتخاذ سازوکاری اشاره کرد که با استفاده از آن، پرداخت‌ها برای خرید نفت از ایران به صورت کالا و یا با استفاده از ارزهای دیگری به جز دلار آمریکا انجام شود. ایران و اتحادیه اروپا می‌توانند با به کارگیری این شیوه، تحریم‌های آمریکا را دور بزنند و از مسدود شدن تراکنش‌های مالی با ایران و حتی شناسایی افرادی که با تهران تجارت می‌کنند، جلوگیری کنند.
ظریف با اشاره به قطعنامه‌های سازمان ملل متحد که اعلام می‌کند کشورها حق قانونی برای تجارت با ایران را در اختیار دارند، افزود: «فروش نفت و اخذ درآمدهای آن، به ما مربوط است.»
در این میان، دولت دونالد ترامپ ادعا کرده است توافق هسته‌ای ایران دچار نواقص بزرگی است، زیرا برجام ایران را از تولید سوخت هسته‌ای به طور دائمی منع نمی‌کند و در ممانعت از صادرات موشک‌های ایرانی و فعالیت‌های تهران در سوریه اقدامی انجام نمی‌دهد.
اطرافیان ترامپ، به ویژه مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، ادعا کرده اند تلاش‌ها برای دور زدن تحریم‌های آمریکا موفقیت آمیز نخواهد بود. ترامپ تهدید کرده است شرکت‌هایی که نفت یا دیگر کالاها را از ایران خریداری کنند، از کسب و کار با آمریکا منع خواهد کرد.
در روزهای گذشته برایان هوک، نماینده وزارت خارجه آمریکا در مسئله ایران، مدعی شد آمریکا به دنبال «توافقی جدید است که امیدواریم بتوانیم با ایران به امضا برسانیم. این توافقی شخصی بین دو دولت مانند مورد پیشین نخواهد بود. ما به دنبال حصول یک پیمان هستیم.»
ظریف در پاسخ به پرسشی درباره مذاکرات اخیر خود با جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا، گفت پیام این گفتگوها ساده است. وزیر خارجه ایران درباره تهدیدهای ترامپ در خصوص انجام تحقیقات در همین ارتباط افزود: «من نمی‌دانستم همچنان در آمریکا تعقیب توهمات انجام می‌شود.» وی با استفاده از این اصطلاح، به یکی از عبارت‌های مورد علاقه ترامپ در بحث تحقیقات درباره ادعای دخالت روسیه در انتخابات اخیر آمریکا اشاره کرد.
پمپئو و ترامپ اخیرا جان کری را به تضعیف سیاست خارجی آمریکا متهم کرده اند.
