در حالی که آمریکا تلاش می کند تا تحت تأثیر تحریم ها رابطه میان کشورهای مختلف با ایران را به هم بزند، در عمل نتیجه عکس گرفته است. چرا که برخی کشورها همچون ترکیه به لحاظ اقتصادی و امنیتی به رابطه با ایران نیازمندند.
آمریکا پس از خروج از برجام در اردیبهشت ماه سال جاری و آغاز تحریم های یک جانبه اش علیه ایران از متحدانش خواست تا این کشور را در اجرای تحریم ها از طریق محدود کردن روابط تجاری شان با ایران یاری کنند. در پی این ماجرا کشورهایی مثل ژاپن و هند که از ایران نفت وارد می کنند با هدف کسب معافیت تحریم نفتی وارد مذاکره با آمریکا شدند.
اما در این میان برای آمریکا قطع مراودات اقتصادی ترکیه با ایران بیشتر حائز اهمیت است، زیرا ترکیه اصلی ترین مشتری ایران در انرژی فسیلی به حساب می آید. این کشور بیش از ۵۰ درصد سوخت فسیلی نفت و گاز را از ایران تامین می کند و با توجه به اینکه رگ حیاتی ایران نفت و سپس گاز می باشد از دست دادن چنین مشتری ای به ضرر ایران و به سود آمریکا در راستای اقدامات ضد ایرانی اش است.
ترکیه به دنبال عدم وابستگی بیشتر به روسیه
اما اینکه ترکیه ایران را در این مسیر تنها بگذارد و به حمایت از تحریم آمریکا بپردازد نیز به ضرر خود این کشورتمام می شود.
مسئله این است اگر ترکیه اقدام به کاهش واردات نفت و گاز از ایران کند، مجبور به معامله حامل های انرژی با روسیه می شود و با توجه به اینکه درصد بالایی از گاز ترکیه در حال حاضر توسط روسیه تامین می شود، ادامه این روند به وابستگی کامل ترکیه به همسایه شمالی اش می انجامد.
آمریکا خشمگین از بهبود روابط ایران- ترکیه
ایران و ترکیه در سال های اخیر به دلیل اختلاف نظر در مسائل استراتژیکی منطقه و به خصوص عدم اتفاق نظر بر سر بقای بشار اسد روابط چندان خوبی نداشتند، اما از سال گذشته روابط دیپلماتیک دو کشور بهبود یافت. به طوری که برای گسترش مراودات تجاری هدف گذاری ۳۰ میلیارد دلاری را در چشم انداز روابط تجاری شان مد نظر قرار دادند تا از بازار مشترک سود خوبی را بدست آورند.
همین امر نیز به نوبه خود باعث خشم آمریکا شده است. این عصبانیت آمریکا را می توان در اعزام هیاتی آمریکایی به آنکارا بعد از تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج یکجانبه این کشور از توافق برجام ملاحظه کرد. در این دیدار نمایندگان واشنگتن تلاش کردند تا بازرگانان و اعضای وزارت خزانه داری ترکیه را متقاعد کنند تا روابط شان با تهران را کاهش دهند.
بن بست آمریکا در آنکارا
اما این مذاکرات آمریکا را با بن بست مواجه کرد، در این مذاکرات آمریکا نتوانست آنکارا را برای توقف رابطه با تهران قانع کند. پس از این مذاکره مقامات ترکیه از این تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا ابراز تأسف کرده و اعلام نمودند آنکارا قصد ندارد از واشنگتن در اعمال تحریم علیه تهران حمایت کند حتی ترکیه با صدور بیانیه ای ایران را شریک تجاری خود خواند و از حمایت خود از ایران در دوران تحریم ها خبر داد.
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز در این زمینه گفته بود که ترکیه با تحریم ایران مخالف است و ملزم به اجرای آن نیست.
سکوت آمریکا در قبال شروط ترکیه
روزنامه دیلی صباح نیز در گزاشی خبر داد در ادامه این تحولات، ترکیه شروطی را برای آمریکا در قبال همراهی با تحریم ها علیه ایران مطرح کرده است.
نخست اینکه، اختلاف موجود بین دو کشور در مورد آنچه آنها در سوریه به دنبالش هستند، از جمله آینده گروه تروریستی PKK و واحدهای مدافع خلق (YPG) در سوریه باید ازمیان برود.
ثانیا، ایالات متحده باید فتح الله گولن و اعضای گروه تروریستی او را که در خاک ایالات متحده فعالیت می کنند، به ترکیه بازگرداند.
علاوه بر این، واشنگتن ملزم به پوشش زیان های اقتصادی کوتاه مدت و بلند مدت ترکیه در ارتباط با تحریم ها علیه ایران می باشد؛ نیاز به توضیح واشنگتن بابت چگونگی جبران کمبود نفت و گاز این کشور که تا به این روز از ایران تأمین می کرده است .
آمریکایی ها تا کنون به شروط ترکیه پاسخی ندادند که همین موضوع هم حکایت از این دارد که برای ترکیه متحدی بهتر از ایران وجود ندارد.
هیجان شرکت های هواپیمایی ترکیه یا برنامه ریزی رسانه ای؟
اما در این میان رسانه های ترکیه در این روزها با درج تیتری با محتوای اینکه تحریم علیه ایران برای ترکیه منفعت خواهد داشت خبری دادند که شرکت‌های هوایی انگلیس، هلند و فرانسه به علت تحریم آمریکا قصد ترک ایران را دارند.
دو شرکت هواپیمایی ترکیش ایر لاین و پگاسوس که هر دو به ترکیه تعلق دارند، احتمال میدهند که میزان استفاده مسافران ایرانی از پروازهای آنها، دست‌کم در حد بیست درصد افزایش پیدا کند.
آنها اعلام کردند که شمار قابل توجهی از ایرانیان مقیم پاریس و لس آنجلس آمریکا در آینده‌ای بسیار نزدیک، از پروازهای دارای قیمت و کیفیت مناسب پگاسوس و ترکیش استفاده خواهند کرد و با این اوصاف پس حتما مسافران ایرانی بیشتری راهی فرودگاه‌های استانبول خواهند شد.
انعکاس این خبر نشان می دهد رسانه های ترکیه از هم اکنون مشغول زمینه چینی هستند تا در دوران اعمال تحریم های سنگین علیه ایران شرکت های هواپیمایی و سایر فعالان اقتصادی شان وارد بازار ایران شوند. چرا که این روزها اقتصاد این کشور نیز حال و روز خوشی ندارد.
اعمال نسخه تحریم آنکارا
در حالی که ترکیه نیز با شرایط اقتصادی سختی دست و پنجه نرم می کند، آمریکا تلاش می کند این کشور را نیز همچون ایران تحت فشار قرار دهد. در این خصوص می توان به به اقدام تحریم دلاری ترامپ علیه ترکیه پس از بازداشت کشیش آمریکایی در ترکیه به اتهام جاسوسی و همکاری با سازمان فتح الله گولن توسط دولت این کشور اشاره کرد.
اعمال تحریم علیه ترکیه موجب شده ارزش پول ملی این کشور با کاهش مواجه شود اما آمریکا تنها به این تحریم بسنده نکرده و اقدام به تحریم شخصیت های نیز نموده است، به طوری که وزارت خرانه‌داری این کشور عبدالحمید گل وزیر دادگستری ترکیه و سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه را در لیست سیاه تحریم‌های خود قرار داده است.
آمادگی ترکیه برای مقابله با تحریم
بینالی ایلدیریم رئیس پارلمان ترکیه هم در خصوص جنگ اقتصادی که آمریکا راه انداخته بود به طور شفاف اعلام کرد مواضع خصمانه ای که آمریکا علیه ایران سپس روسیه و حالا برای ترکیه راه انداخته همبستگی مارا با ترکیه و روسیه از بین نخواهد برد و آمریکا نیز هم پیمانی جز دلار نخواهد داشت.
در این میان اتحاد ایران و ترکیه در مقابل آمریکا قابل توجه هست، اینکه کشورهایی مانندایران و ترکیه این گونه تحت تاثیر محدودیت های ناشی از تحریم ها از سوی آمریکا قرار گرفته اند تاثیر مثبتی در روابط این دو کشور نیز داشته است.
دوستی میان ایران و ترکیه بهتر از قبل شده است و هر دو کشور از همدیگر در مقابل تحریم آمریکا حمایت می کنند. هرچند در خصوص سیاست های منطقه ای اختلاف نظر دارند اما چیزی که بروز و ظهور پیدا کرده است نزدیکی دو کشور در مقابل آمریکا است.
