اظهارات اخیر وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص «رفتار برجامی اروپا» از ابعاد مختلفی قابل تامل است. آقای ظریف اعلام کرده است :
«اروپا هنوز برای هزینه کردن آماده نشده است. اروپایی‌ها تاکنون در ظاهر و در گفتار اراده سیاسی خود را نشان داده‌اند، اما اراده سیاسی اروپا زمانی قابلیت پاسخگویی از جانب ایران را پیدا می‌کند که با اقدامات اجرایی همراه شود؛ اروپایی‌ها می‌گویند برجام برای آنها دستاوردی امنیتی است، طبیعی است که هر کشوری باید برای امنیت خودش سرمایه‌گذاری و هزینه کند ...آنها کارها را تا حدی جلو برده‌اند اما آن اندازه کافی نبوده و از این رو ما اروپایی‌ها را از اقداماتی که مورد انتظارمان است مطلع کرده‌ایم.»
واقعیت امر این است که نگاه ابزاری اتحادیه اروپا نسبت به پرونده ای حقوقی به نام برجام همچنان به قوت خود باقی است. باید آن حقیقت تلخ را پذیرفت که تروئیکای اروپایی به جای آنکه «برجام» را به مثابه یک متغیر حقوقی مستقل در نظام بین الملل مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد،آن را ابزاری برای معاملات پنهان و آشکار خود با دولت ترامپ قلمداد می کند. اظهارات ترزا می، نخست وزیر انگلیس مبنی بر لزوم مذاکره آمریکا و اروپا بر سر برجام نشان دهنده همین حقیقت است. درحال حاضر نیز این نگاه ابزاری و سیاسی به قوت خود باقی است.
چندی پیش ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه اعلام کرد که کشورهای اروپایی قصد ندارند تا نیمه مرداد ماه بسته پیشنهادی خود را به ایران ارائه دهند و این بسته احتمالا تا آبان ماه آماده خواهد شد! همان گونه که مشاهده می شود، نوعی تاخیر «تاکتیکی» و «عامدانه» در این خصوص در دستور کار مقامات اروپایی قرار گرفته است. آنها از یک سو در صدد مشاهده نتایج اعمال تحریم های ثانویه بر اقتصاد ایران ( جهت کسب امتیازات بیشتر از کشورمان ) هستند و از سوی دیگر، در صددند تا رفتار خود در قبال برجام را بر اساس آخرین برآوردها از انتخابات میاندوره ای کنگره در آمریکا تنظیم کنند. بر این اساس، اگر جمهوری خواهان در انتخابات میاندوره ای آبان ماه پیروز شوند، گارد اروپای واحد در قبال برجام بسته تر خواهد شد و اتحادیه اروپا به سمت سیاست های دولت ترامپ در قبال توافق هسته ای گرایش پیدا خواهد کرد. با این حال اگر دموکرات ها در انتخابات میاندوره ای کنگره پیروز شوند، اروپای واحد اندکی در این معادله بازتر رفتار می کند. همان گونه که مشاهده می شود، اروپای واحد هنوز حتی رویکرد مستقل خود در قبال برجام را نیز تعیین نکرده است، چه رسد به آنکه بخواهد بر اساس این رویکرد مستقل، بسته پیشنهادی نهایی خود را ارائه دهد.
در حال حاضر، تنها تاکتیک مقامات اروپایی «خرید زمان» و
« اطاله مذاکرات» است. تاکتیکی که تنها راه مواجهه با آن، تعیین ضرب الاجل نهایی و قطعی برای کشورهای اروپایی( جهت ارائه بسته پیشنهادی نهایی) می باشد.
بدیهی است که دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان در این معادله وظیفه سخت و خطیری بر عهده دارد و باید ضمن هشدار صریح به مقامات اروپایی، خصوصا مقامات سه
کشور آلمان، انگلیس و فرانسه مانع از استمرار سیاست و تاکتیک «خرید زمان» از سوی آنها شود. نباید فراموش کرد که اروپای واحد نه تنها در بین سال های 1383 تا 1394( زمان انعقاد برجام) کارنامه خوبی از خود در نزد ملت ایران به جای نگذاشته است، بلکه در دوران پسابرجام نیز به سبب همراهی با مواضع دولت های اوباما و ترامپ موجبات نارضایتی مردم کشورمان را فراهم کرده است. از این رو اروپاییان زمان زیادی برای جبران بازی گذشته خود در قبال برجام را ندارند.
