یکی از مباحث مطرح در اقتصاد بین الملل،مبحث نهادهای بین المللی پولی و بانکی است که در مورد کارکرد و تبعات آن بین اقتصاددانان دنیا نظرات متفاوت و گاه متناقضی وجود اما چیزی که مشخص است کارکرد سیاسی و نه اقتصادی برخی از این نهادهاست که هر شخصی اگر بدون جهتگیری ذهنی به‌سراغ این نهادها برود و بررسی عالمانه‌ای داشته باشد به این مطلب اذعان خواهد کرد.
یکی از این نهادها FATF است که عملکرد سیاسی و نه اقتصادی در مواجهه با کشورها باعث شده است حتی کارشناسانی که تحت شرایطی موافق نهادهای بین المللی هستند به‌شدت با آن مخالفت کنند، در این رابطه با دکتر الله‌مراد سیف گفت‌وگو کردیم:
وی با هشدار به اینکه در این زمینه یک بحث کلی وجود دارد و آن نهادسازی‌هایی است که صورت می‌گیرد گفت: نهادسازی‌ها از اساس به‌وسیله مجامعی است که تحت تأثیر نظام سلطه جهانی هستند.
این استاد دانشگاه با تصریح به اینکه عموماً نهادسازی و کنوانسیونها با هدف تثبیت کنترل سیطره بر اقتصاد جهانی و سایر ملتها شکل می‌گیرند گفت: بنیانگذاران نهادها از آن به‌دنبال پیاده‌سازی سیاستهای نظام متبوعشان با استفاده ابزاری از این نهادها و کنوانسیونها هستند تا سلطه خود را در جهان نهادینه کنند.
الله‌مراد سیف با تذکر به اینکه غایت این نهادسازی‌ها تثبیت قدرت سلطه جهانی بر دنیا است گفت، و الّا به‌لحاظ دیدگاه منفعت‌پرستی حاکم بر نظام سلطه این نهادسازی‌ها بر اساس چه‌مبنایی باید صورت بپذیرد.
وی افزود: اینکه هدف اساسی نظام سلطه از نهادسازی سیطره بر جهان است حرفی نیست که فقط صرف ادعای دانشمندان شرقی باشد بلکه خود اندیشمندان و اقتصاددانان غربی نیز در آثار مختلف خود به این موضوع ادغان کرده‌اند.
این کارشناس اقتصادی افزود: در واکنش به این خواست نظام سلطه جهانی دو نوع واکنش می‌توان از خود بروز داد یکی اینکه مثل برخی از کشورها با پذیرش این سلطه و حاکمیت بی‌چون‌وچرا در نظام سلطه جهانی ادغام شد، اقدامی که برخی از کشورهای دنیا همچون کشورهای شرق آسیا انجام داده‌اند و یا اینکه ملتها خواهان استقلال باشند تا بتوانند بدون سیطره سلطه برای تبدیل شدن به قدرت جهانی و به تحت سیطره بودن یک قدرت جهانی پایان دهند؛ برای چنین ملتهایی یعنی ملتی که خواستار استقلال اقتصادی است این نهادها همواره ایجاد مزاحمت خواهد کرد و به‌دنبال راهی برای جلوگیری از استقلال کشور مورد نظر خواهد بود.
* FATF برای کنترل پیشرفت کشورها در محدوده سلطه جهانی
وی با انتقاد از رویه تحکم‌آمیز و سلطه‌جویانه نهادهایی همچون FATF گفت: این نهادها ملتهای مستقل را اجبار به عضویت در خود می‌کنند به این صورت که اگر عضویت این نهادها را کشوری قبول نکند ادعای تحریم کشور را مطرح می‌کنند و به سایر کشورها خط می‌دهند که "با آن ملت دادوستد نداشته باشید" و اگر کشوری عضویت آنها را بپذیرد آنها را مجبور می‌کنند که تمامی اطلاعات مالی و اقتصادی خود را به‌صورت شفاف در اختیار آن نهادها قرار بدهند تا این نهادها در جهت کنترل این کشورها از آن استفاده کنند.
این کارشناس اقتصادی با اظهار تعجب از ابراز تمایل برخی از کارشناسان به FATF گفت: گذشته از این پشت‌پرده نهادسازی‌ها، چیزی که بدیهی است تفاوت مفاهیم موجود در ادبیات فرهنگی کشور ما با ادبیات FATF است و اکنون سؤال این است که آیا تعریف ما از مفاهیم مختلف همچون تروریسم با تعریف FATF یکی است که بخواهیم با عضویت در این‌گونه نهادها خود را به دردسر بیندازیم.
الله‌مراد سیف با تذکر به اینکه "هرچقدر هم فکر کنیم می‌توانیم تحت لوای این کنوانسیونها تعریف مستقلی داشته باشیم این در عمل امکان‌پذیر نیست" گفت: چرا که سازوکار را، آنها تعریف کرده‌اند و باید در زمینی که آنها مشخص کرده‌اند بازی شود.
وی افزود: حتی اگر برخی مفاهیم همچون تروریسم و غیره را تعریف نیز نکرده باشند آن‌قدر امکان عمل برای خود باقی گذاشته‌اند می‌توانند بر اساس اطلاعاتی که از کشور خواهند خواست آن را بر اساس تفسیر خود بر موردی تطبیق خواهند داد.
* امضای FATF یعنی نیاز به اجازه‌گرفتن از دشمن برای هر تراکنش مالی
* امضای FATF یعنی دادن اطلاعات و ابزار مورد نیاز دشمن برای محکومیت کشور
این استاد دانشگاه با ابراز اینکه نتیجه پذیرش این چنین کنوانسیونهایی دادن اطلاعات و ابزار لازم برای محکومیت کشور خواهد بود گفت: دشمن می‌تواند با امضای FATF به‌راحتی در امور مالی کشور دخالت کند و برای هر تراکنش مالی خواهد گفت "چرا این تراکنش مالی را انجام داده‌اید؟" و "چرا فلان تراکنش مالی را انجام نداده‌اید؟" و به این ترتیب شما را هدایت خواهند کرد به‌سمتی که خودشان می‌خواهند که آنها خواستشان تثبیت نظام سلطه است و حفظ ترتیبات نهادی است که خودشان ساخته‌اند.
الله‌مراد سیف با هشدار به اینکه نظام سلطه ساختارهای نهادی را که شامل همین کنوانسیونها است می‌سازد تا ترتیبات نهادی را که به‌صورت یک‌جانبه بسته شده است حفظ کند گفت: برای کشورهایی که بخواهند ترتیبات مستقل سیاسی اقتصادی و فرهنگی داشته باشند این نهادها چیزی جز ابزار سلطه برای محدودیتشان نخواهد بود.
این کارشناس اقتصادی افزود: به همین جهت کشورهایی چون ایران که خواهان استقلال هستند تا جایی که ممکن است نباید خود را در این چهارچوب‌ها قرار بدهند و حتی اگر در مواردی به‌ناچار مواجه شدیم باید همانند خودشان با آنها مواجه شد و همان‌گونه که آنها ما را دور می‌زنند بر مبنای بازی آنها به‌صورت ظاهری پذیرفت و در واقع مسیر مستقل خود را ادامه بدهیم.
وی افزود: باید همان‌گونه که خودشان این نهادها را جدی نمی‌گیرند ما هم با آنها این‌گونه برخورد کنیم نه اینکه نهادهای داخلی را ملزم به پاسخگویی به آنها کنیم چرا که پاسخگویی به آنها پاسخگویی به نظام سلطه است.
الله‌مراد سیف با تذکر به اینکه در تجربه عملی نشان داده‌اند که آنها به هیچ حدی قانع نخواهند شد و مرتب جلو خواهند آمد و قیود محکم‌تری را تحمیل خواهند کرد و می‌توانند حرکتهای مستقل را به‌نوعی عقیم کنند گفت: اگر ملتی بخواهد سیاستهای مستقلی را دنبال کند این ساختارها اجازه چنین کاری را نخواهد داد و به‌نوعی آن را عقیم خواهد کرد، ولو به‌ظاهر مستقل سر جای خود است اما آن کارکردش از دست خواهد رفت و به‌معنای واقعی کلمه استقلال خود را از دست خواهد داد.
این استاد دانشگاه با یادآوری انجام تمامی تعهدات در برجام در مقابل بی‌تعهدی طرف مقابل گفت: امضای FATF یعنی گزیده شدن از یک سوراخ برای دوبار، چرا که برای پیوستن به FATF باید تعهداتی را می‌پذیرفتیم تا طرف مقابل روی خوش به ما نشان دهد و کشور را از لیست سیاه خارج کند و این نوع برخورد یک راهبرد برای نظام سلطه است که یک پاشنه آشیل پیدا کند و در مقابل آن انواع و اقسام تعهدات را به طرف مقابل دیکته کند در حالی که خود را هیچ‌گاه ملزم به انجام تعهدات خود نمی‌بیند.
وی با تذکر به اینکه تجربه مشخص بحث هسته‌ای را دیدیم که نتیجه‌اش این شد وقتی به تمامی تعهدات خود در مقابل طرف مقابل عمل کردیم آنها بدون مواجه با هیچ مشکلی زیر همه تعهدات خود زدند گفت: علتش این است که در املای نهادهای بین المللی هیچ تعهد الزام‌آوری برای نظام سلطه وجود ندارد که اگر شما با نظام سلطه همکاری کردید آنها ملزم به تعهدی شوند و صرفاً تعهد برای کشورهایی است که می‌خواهند مستقل باشند.
* FATF مثل برجام است که باید نقد را در برابر نسیه داد
الله‌مراد سیف اضافه کرد: FATF مثل برجام می‌ماند که باید نقد را در برابر نسیه داد، این در حالی است که هیچ تضمینی وجود ندارد اگر امروز همه تعهدات طرف مقابل را پذیرفتید فردا در سرمایه گذاری خارجی به‌سوی کشور گشوده خواهد شد یا در صادراتی به‌سوی کشور باز خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی همچنین متذکر شد: هدف آنها صرفاً این استکه به اطلاعات مالی کشور به‌صورت شفاف دسترسی پیدا کنند و در فضای سلطه برای کشور ایجاد محدودیت کنند.
