دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا و مایک پمپئو وزیر امور خارجه این کشور، اخیرا خواستار مذاکره با جمهوری اسلامی ایران شده اند. حتی ترامپ یک گام فراتر نهاده و از «مذاکرات بدون پیش شرط» با ایران سخن گفته است! موضوعی که مورد توجه بسیاری از تحلیلگران مسائل بین الملل قرار گرفته است. فارغ از اینکه در ماورای رفتار پارادوکسیکال اخیر مقامات آمریکایی چه رویکرد و هدفی نهفته است، در این جا کلید واژه ای وجود دارد که نمی توان در تحلیل مناسبات 40 ساله اخیر ایران و آمریکا از کنار آن گذشت:" ایران قدرتمند».
«ایران قدرتمند» نه یک مفهوم انتزاعی، بلکه خروجی و محصول یک محاسبه رئالیستی تمام عیار از سوی اکثر استراتژیست‌های آمریکایی محسوب می شود. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که پارادوکس رفتاری ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی در قبال ایران،معلول سردرگمی آنها در مواجهه با «ایران قدرتمند» می باشد. به عبارت بهتر، ترامپ از یک سو بر تقابل با جمهوری اسلامی ایران اصرار می ورزد و از سوی دیگر، نسبت به عواقب و تبعات این مواجهه به شدت نگران است. اظهارات و هشدارهای اخیر مقامات کشورمان به ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی در این خصوص موثر بوده است.
در راستای درک بهتر مفهوم «ایران قدرتمند» لازم است در این خصوص گریزی به اظهارات برژینسکی در زمان حیات وی بزنیم. برژینسکی در ابتدای هزاره سوم میلادی و در حالی که جرج واکر بوش، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده در حال رجزخوانی برای ایران بود، به کاخ سفید هشدار داد که آمریکا ناچار است ضمن شناسایی قدرت ایران، قواعد بازی در کنار کشورمان را بیاموزد. برژینسکی در جای دیگر می گوید :
« ایران همواره در این منطقه وجود خواهد داشت و چه خوش‌مان بیاید، چه نیاید در منطقه مهم خواهد بود. این به نفع ماست که در درجه اول از هرگونه درگیری اجتناب ورزیم؛ زیرا درگیری ایران و آمریکا چه تعمدی باشد، چه تصادفی، آمریکا را درگیر کشمکشی می‌کند که هم ایران و هم عراق را در بر می‌گیرد. من نمی‌خواهم آمریکا خواهان نزاع با ایران باشد؛ چرا که به نظر من آمریکا بدون جنگ با ایران حال و روز بهتری خواهد داشت.»
هم اکنون در سال 2018 میلادی به سر می بریم. بدون شک تعلل ترامپ در شناسایی مفهوم «ایران قدرتمند» و پناه بردن وی به دامان افرادی مانند «جان بولتون» و «مایک پمپئو»، هزینه های راهبردی سختی را متوجه ایالات متحده آمریکا در منطقه و نظام بین الملل خواهد ساخت. بی دلیل نیست که حتی برخی از جمهوری‌خواهان سنتی نسبت به تقابل ترامپ با تهران هشدار داده و خروج وی از توافق هسته ای را به صلاح نمی دانند. «ایران قدرتمند» همان بازیگری است که نقشه های شوم ایالات متحده آمریکا در منطقه ( خصوصا سوریه )
را ناکام گذاشت و مانع از پیشبرد طرح «خاورمیانه جدید» از سوی دولت‌های قبلی و فعلی آمریکا شد. هم اکنون مفهوم «ایران قدرتمند» بیش از هر زمان دیگری برای مقامات آمریکایی قابل درک است! با این حال عناد دولتمردان آمریکایی در درک این مفهوم عمیق و عینی، مترادف با پشیمانی سختی خواهد بود که در آینده ای نزدیک انتظار کاخ سفید و سیاستمداران داخل آن را می کشد! نگارنده بر این باور است که پارادوکس رفتاری مقامات آمریکایی در قبال ایران، بیش از آنکه ناشی از یک بازی هدایت شده در آن سوی آتلانتیک باشد، معلول سردرگمی راهبردی آنها در قبال قدرت ایران و نحوه مواجهه با کشورمان است. این سردرگمی راهبردی صرفا معطوف به دوران ریاست جمهوری ترامپ نبوده و هر یک از روسای جمهور آمریکا در طول
4 دهه اخیر، اعم از کارتر، ریگان، بوش پدر، کلینتون، بوش پسر و اوباما نیز آن را تجربه کرده اند....
حنیف غفاری
