برخی اعضای دولت پرداخت یارانه 45 هزار تومانی که طبق قانون باید به مردم پرداخت شود را عزای عظمای دولت نامیده‌اند. برخی از اعضای دولت به بهانه‌های مختلف ازجمله کمبود اعتبار، هزینه‌های ارائه خدمات درمانی و بهداشتی به مردم تحمیل نموده‌اند، مثل خروج برخی از داروها از حمایت بیمه‌ای از هیچ خانواده‌ای نیست که برای ثبت‌نام فرزندش در دبستان یا دبیرستان و راهنمایی وجه مطالبه نشود. همه و همه این معضلات در یک کلام خلاصه می‌شود که از سوی مسئولین مطرح می‌شود. کمبود اعتبار، آیا بواقع برای برخی از خدمات ضروری اعتبار نداریم؟ اگر نداریم پس این همه هزینه‌های غیرضرور، غیرمنطقی و غیرعقلایی و البته غیرقانونی را دولت چگونه بر بودجه و بیت‌المال تحمیل می‌کند؟ توجه و تدقیق در مراتب زیر سند مثبته چنین ادعایی است.
1- هیئت وزیران در جلسه 31/4/1397 به پیشنهادات وزارت امور خارجه و تایید سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد ماده (55) قانون محاسبات عمومی کشور - مصوب 1366 - تصویب کرد:
مبلغ پنجاه میلیارد (000/000/000/50) ریال به صورت تملک دارایی سرمایه‌ای از محل اعتبارات جزء (2) ردیف (510000) قانون بودجه سال 1397 کل کشور تحت عنوان "هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده - سرمایه‌ای" به منظور احداث ساختمان سفارت جمهوری تاجیکستان در تهران به شرط عمل متقابل در اختیار وزارت امور خارجه قرار می‌گیرد تا برابر قوانین و مقررات مربوط هزینه شود.(1)
2- بودجه کل کشور مشتمل بر ردیف دستگاه‌ها و ردیف‌های متفرقه را مجلس برای هزینه‌های پیش‌بینی شده و نشده دستگاه‌های اجرایی کشور تصویب می‌کند تا هزینه‌های جاری و هزینه‌های سرمایه‌ای یا همان طرح‌های عمرانی خود را پرداخت کنند. آیا سفارت تاجیکستان در تهران هم یکی از دستگاه‌های اجرایی کشور است؟
3- هزینه‌های پیش‌بینی‌شده و پیش‌بینی‌نشده سفارتخانه‌ها در تهران باید توسط کشورهای متبوع خودشان از محل بودجه خودشان تامین شود. دولت این وسط چه وظیفه قانونی دارد که 50 میلیارد ریال بودجه برای ساخت و ساز سفارت تاجیکستان در تهران هزینه کند؟
4- مصوبه می‌گوید این مبلغ به شرط عمل متقابل در اختیار وزارت امور خارجه قرار گرفته. مگر وزارت امور خارجه با سفارت تاجیکستان عقد ساخت و ساز بسته که دولت شرط ضمن عقد برای مصرف 50 میلیارد ریال تعیین کرده است؟
5- مبلغ 50 میلیارد ریال موضوع مصوبه معادل ارزی حدود 500 هزار دلار است که باید دولت تاجیکستان برای احداث سفارتخانه خود در تهران وارد کشور کند. وزارت امور خارجه با این مصوبه فی‌الواقع جلوی ورود ارز برای تامین نیازهای یک سفارتخانه را گرفته است. آیا ممانعت از ورود ارز به کشور جزء ماموریت‌های وزیر امور خارجه است که چنین پیشنهادی را به دولت داده است؟
6- به موجب کدام قانون و مستند به کدام ماده از قوانین و مقررات موضوعه حاکم بر مصرف اعتبار به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور چنان اجازهای را می‌دهد که چنین مصوبه‌ای را تایید کرده است؟
7- هیئت وزیران تشکلی است از 17 وزیر و معاونت‌های حقوقی هر وزارتخانه‌ها و دبیرخانه هیئت دولت متشکل است از صدها کارشناس در سطح دکترای حقوق. آیا هیچ یک از این اشخاص و افراد تحصیلکرده و باتجربه و بعضا استاد حقوق دانشگاه شاغل در مجموعه تشکیلات نهاد ریاست جمهوری اصول قانون اساسی را مطالعه نکرده و از موضوع و حکم این اصل اطلاعی ندارند تا جلوی تصویب چنین مصوبه‌ای را بگیرند؟
8- گرفتن و دادن وام یا کمک‌های بلاعوض داخلی و خارجی از طرف دولت باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.(2)
9- آیا هیئت وزیران ازجمله وزیر محترم امور خارجه خود را ملتزم به لفظ باید مصرح در اصول قانون اساسی نمی‌داند. اگر می‌داند، خروجی این التزام چیست؟ اگر نمی‌داند، چرا باید هزینه‌های دیپلماسی التماس را بر گرده بودجه کل کشور و مردم تحمیل نمایند؟
10- دیروز هزینه‌های اجاره دفتر سازمان ملل، هزینه‌های مراسم تحلیف، هزینه‌های سفرهای برجامی، هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده وزارتخانه بود که طی مصوباتی میلیارد میلیارد از محل ردیف 510000 عمومی به وزارتخانه اختصاص یافت (علاوه بر بودجه مصوب وزارتخانه) و امروز هزینه‌های سفارت یک کشور خارجی هم پیش‌بینی‌نشده تلقی می‌شود. این وضع نابسامان تخصیص بودجه و نگاه به بیرون و عدم توجه به داخل و نیازهای آن تا به کی باید در دولت تداوم داشته باشد؟
11- وزارت امور خارجه مبلغی معادل بیش از 1831 میلیارد تومان را از بودجه کل کشور به خود اختصاص داده(3). این دستگاه اجرایی هیچ قانونی برای مصرف این اعتبار برای ساخت و ساز سفارتخانه‌های خارجی ندارد. به موجب کدام قانون می‌تواند از محل ردیف‌های عمومی، وجهی را برای ساخت و ساز سفارتخانه‌های خارجی هزینه کند که در مصوبه آمده برابر قوانین و مقررات هزینه کند. این قوانین و مقررات که چنین اجازهای را به وزیر امور خارجه بدهد، کدام است؟
12- بودجه وزارت امور خارجه پنج زیرردیف دارد؛ زیرردیف پنجم آن با عنوان بودجه‌ای وزارت امور خارجه هزینه‌های ضروری نمایندگی‌های خارج از کشور اعتبارش در لایحه بودجه 97 فقط مبلغ 50 میلیارد ریال است. یعنی چه؟ یعنی وزارت امورخارجه برای هزینه‌های ضروری بیش از چند ده سفارتخانه ایران در خارج فقط 5 میلیارد تومان بودجه ضروری در لایحه بودجه کل کشور دارد.
چرا و چگونه است که 50 میلیارد ریال از ردیف عمومی برای یک سفارت خارجی در تهران استفاده می‌کنند؟ یعنی یک سفارت تاجیکستان با این مصوبه هزینه‌های ضروری 50 سفارتخانه ما را در خارج بایستی ببلعد؟ اصلا ما چند سفارتخانه در کشورهای خارجی داریم و هزینه‌های ضروری آنها چه مبلغ است که هزینه‌های غیرضرور آنها 50 میلیارد ریال معادل کمک 50 میلیارد ریالی وزیر امور خارجه به سفارت تاجیکستان برای ساخت و ساز است. مگر سفارتخانه‌های خارجی کمک‌بگیر و کمیته امدادی هستند که از ردیف 510000 به آنها کمک می‌شود؟
13- ختم کلام، هزینه‌های ساخت و ساز سفارتخانه‌های خارجی در تهران هیچ ربطی به بودجه کل کشور ندارد و هیچ قانون عادی و هیچ اصلی از اصول قانون اساسی جواز پرداخت چنین هزینه‌ای را به دولت نداده، مضافا به اینکه هزینه‌های کمک ناظر به بودجه جاری است(4) نه عمرانی و سرمایه‌ای، آن هم از جنس ساخت و ساز که هیچ ربطی به دولت ندارد و به نوعی می‌توان گفت که مانع از ورود ارز به کشور بابت هزینه‌های ضروری سفارتخانه‌ها خواهد شد فلذا مصوبه مذکور با قانون اساسی و قانون محاسبات عمومی انطباقی ندارد چنین قابلیت مصرف ندارد و می‌بایستی به عنوان مانده اعتبار مصرف نشده و با اعمال نظارت دیوان محاسبات کشور به خزانه برگشت شود.
پی‌نوشت‌ها:
(1) تصویب‌نامه شماره 56261 مورخ 2/5/97
(2) اصل 80 قانون اساسی
(3) ردیف 107000 لایحه بودجه 97
(4) ماده 67 قانون محاسبات
